Uçak düşürme krizi sonrası Rusya’nın yaptırım kararları neticesinde kasımda zam şampiyonu olan domatesi ithal etmeyecek olmasının aralıkta enflasyona olumlu etki yapabileceği bekleniyor. Domates enflasyon sepetindeki meyve ve sebzeler arasında ağırlığı en yüksek olan ürün.
Hürriyet’ten Şebnem Turhan’ın haberine göre; Türkiye’de enflasyon kasımda yüzde 0.67 arttı. Beklenti artışın yüzde 0.44 seviyesinde olmasıydı. Yıllık enflasyon da yüzde 8.10’a yükseldi. Ekimde yıllık enflasyon yüzde 7.58 idi. Enflasyonu artıran gıda ve giyim fiyatlarındaki zamlar oldu. Gıdada kasımda fiyatlar yüzde 1 arttı ve bu aylık enflasyonu 0.24 puan etkiledi. Fiyatı yüzde 40.75 artan ve kasımın zam şampiyonu olan domates, enflasyon sepetinin yüzde 24.25’ini oluşturan gıdada meyve ve sebzeler arasında ağırlığı en yüksek olan ürün. Giyimde ise yeni sezonun etkisi sürdü ve yüzde 5.37 artan fiyatların enflasyona etkisi 0.39 puan oldu. Enflasyonda en kötü sonuç ise çekirdek enflasyondan geldi. Merkez Bankası’nın para politikasını belirlemek için takip ettiği çekirdek enflasyon göstergeleri ise genel enflasyonun üzerinde gerçekleşti. Enerji, gıda ve içki ile altın hariç çekirdek enflasyon göstergesi I enflasyonu yıllık yüzde 9.22’e fırladı ve Eylül 2014’ten beri en yüksek seviyesini gördü. İşlenmiş gıda, enerji, içki ve altın hariç çekirdek enflasyon H enflasyonu da yüzde 8.94’e çıktı.
Rusya’dan olumlu etki
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün kasım ayı enflasyon verilerini açıkladı. Kasımın geçen yıllara göre daha az yağışlı geçmesi sebze ve meyvede fiyat artışlarına neden oldu. En çok zamlanan ürünler de domates, salatalık, patlıcan ve kabak gibi mevsim etkilerine duyarlı ürünlerde yaşandı. Ancak aralık ayı işler değişebilir. Rusya’nın meyve ve sebze ithalatını 1 Ocak itibariyle kesecek olması ve şu an ithal edilen ürünlerde sıkıntılar yaşanması fiyatların düşmesine neden olabilir. Bu durum aralık enflasyonunda gıda fiyatlarında bir gerileme yaratabilir. Kasımda yıllık yüzde 8.10’a ulaşan enflasyonun yılsonunu Merkez Bankası’nın hedeflediği gibi yüzde 7.9’da bitirmesi ise ancak negatif enflasyon hatta yüzde 0.44’ün üzerinde düşüş görülmesiyle mümkün olabilecek. Her türlü aylık artış ise yılsonu enflasyonunu yüzde 8.8’in üzerine taşıyacak potansiyeli taşıyor. TÜİK verilerine göre, kasımda aylık bazda en yüksek artış yüzde 5.37 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Giyim ve ayakkabıda kış sezonu ekimde başlamış olmasına rağmen kasımda da fiyat artışları yaşandı. Zam şampiyonları arasında da kaban, kazak öne çıkıyor. Aralık ayında ise bu grupta sezonun ilk indirimleri yaşanabilir. Bu durumun da yıllık enflasyona olumlu etki yapması bekleniyor.
Enerjiden 1 puan katkı
Öte yandan aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 0.78 ile ulaştırma oldu. Düşük petrol fiyatları benzin ve motorindeki fiyat indirimlerine yol açtı. Enerjinin enflasyon üzerine olumlu etkisi sürmüş oldu. Enerji hariç aylık enflasyon yüzde 0.81’e yükseliyor, başka deyişle enerji fiyatlarını enflasyondan çıkarıldığında yüzde 0.67 olan aylık enflasyon yüzde 0.81 seviyesine yükseliyor. Aynı şekilde enerji hariç yıllık enflasyon da yüzde 9.15 seviyesinde bulunuyor. Integral Menkul Değerlendirme’nin yaptığı hesaba göre yıllık bazda yaklaşık 1 puanlık bir olumlu katkı enerjiden geldi. 2016 yılında ise enerjide 2015 yılındaki gibi sert düşüşler olması beklenmiyor.
TÜFE’de yıllık bazda ise en fazla artış yüzde 13.44 ile lokanta ve oteller grubunda görülürken, eğlence ve kültür yüzde 11.74, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 11.37, ev eşyası yüzde 10.50, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 9.51 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.
Çekirdek 14 ayın zirvesinde
Çekirdek enflasyon bu yıl genel enflasyondan yüksek bir trend izledi. Kasımda da enerji, gıda ve içki ile altın hariç çekirdek enflasyon göstergesi I enflasyonu aylık yüzde 0.89 olurken işlenmiş gıda, enerji, içki ve altın hariç çekirdek enflasyon H enflasyonu da yüzde 0.86 arttı. Yıllık I çekirdek enflasyonu yüzde 9.22 ki bu Eylül 2014’ten bu yana en yüksek seviye, yıllık H çekirdek enflasyonu ise yüzde 8.94’e ulaştı. Genel enflasyon ile çekirdek enflasyon arasındaki makas açılıyor.
Üretici fiyatları geriledi
TÜİK’in açıkladığı yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), kasımda ayında bir önceki aya göre yüzde 1.42 geriledi. Yıllık Yİ-ÜFE ise yüzde 5.25 oldu. Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yüzde 0.37 düşüş, imalat sanayi sektöründe yüzde 1.26 düşüş, elektrik ve gaz sektöründe yüzde 3.69 düşüş ve su sektöründe yüzde 1.11 artış olarak gerçekleşti.
