Yükselen kur istihdamın üzerine kabus gibi çöktü

İş dünyasının krize karşı alınmasını istediği acil önlemler gecikince, istihdam üzerine bu kez de kur kabusu çöktü. İç ve dış talepteki çöküş nedeniyle istihdamda ciddi bir erozyon yaşanırken, dolardaki hızlı sıçrama yeni iş yaratma umudunu da kararttı.

2009'un ocak ayında bir kişilik istihdam yaratmanın maliyeti imalat sanayiinde 239 bin lirayı bulurken, kurdaki yükselişle bu maliyet şubatta 255 bin liraya, martın ilk haftasında ise 264 bin liraya kadar yükseldi.

Krizin en tehlikeli sonucu olarak görülen işsizliğin kur nedeniyle yeni bir ivme kazanması bekleniyor. Krizin en sert sonuçlarını gösterdiği 2008 yılının ekim ayından bu yana iç ve dış talepteki yetersizlik yüzünden istihdamı azaltan firmalar, bu kez kurun yarattığı maliyet baskısıyla karşı karşıya.

Dolar maliyeti artırdı

Ocak 2009'dan 1.600'ler seviyesinden başlayarak martın ilk haftasının sonunda 1.800'lere kadar sıçrayan dolar kuru, sanayide istihdam maliyetlerini de ciddi biçimde yükseltti. Ocak ayında Hazine Müsteşarlığı'nın teşvikli yatırımları içeren verilerine göre imalat sanayiinde bir kişilik istihdam yaratmanın maliyeti ortalama 239 bin lirayı buluyordu.
 
Ancak şubatta dolardaki artış bu maliyeti 20 bin lira daha artırarak 255 bin liraya çekti. Doların büyük bir yükseliş gösterdiği martın ilk haftasında ise bir kişilik istihdamın maliyeti 264 bin liraya kadar çıktı.

Kurun istihdam yükü üzerine bu etkisi, yatırım maliyetlerini de etkiliyor. Üretimdeki maliyet artışında kurun yarattığı baskıyı Üretici Fiyatları Endeksi'nde (ÜFE) görmek mümkün. Tüketici fiyatlarının (TÜFE) iç talepteki yetersizlik nedeniyle önemli bir düşüş eğilimine girdiği kriz döneminde, üretici fiyatlarında artış eğilimi dikkati çekiyor. 2008'in son ayında TÜFE yüzde 0,41 oranında düşerken aynı ay üretici fiyatları rekor bir düşüş göstermiş ve yüzde - 3,54 olmuştu. Buna karşın 2009 yılının ilk ayında TÜFE 0,29 artarken ÜFE 0,23, ekonomik durgunluğun sonuçlarının iyice açığa çıktığı mart ayında ise TÜFE yüzde 0,34 azalırken, ÜFE tam tersine yüzde 1,17 artış gösterdi. Bu da sanayi üzerinde hem yatırım hem de üretim maliyetlerinin yükünün giderek ağırlaştığına işaret ediyor.

* Beklenti

** Ayın ilk haftası doların çıktığı en üst seviye