T24- Kamuoyunda yüksek yargı yasası olarak bilinen bazı konularda değişiklik yapılması hakkındaki yasa Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından kabul edildi. Buna göre Yargıtay’da 32 olan daire sayısı 38’e Danıştay’da 13 olan daires sayısı ise 15’e çıkarılacak. Kanunla aynı zamanda Yargıtay’ın kadrosuna 137 yeni üye eklenerek üye sayısı 387’ye yükseltilirken Danıştay’a da 61 yeni üye kadrosu verilecek. Yasa, hükümet tarafından yargı reformu olarak kabul edilirken, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı Gül’den yasayı onaylamadan önce bir kez daha düşünmesini istemişti.
Cumhurbaşkanı Gül’ün onayıyla yürürlüğe giren yasa Yargıtay`da 32 olan daire sayısının 38`e Danıştay`da ise 13 olan daire sayının 15`e çıkarılması öngörülüyor. Yargıtay`ın kadrosuna 137 yeni üye eklenerek üye sayısı 387`ye yükseltilirken Danıştay`a da 61 yeni üye kadrosu veriliyor.
Yasaya göre Danıştay`daki heyetler bir başkan ve dört üyenin katılmasıyla toplanacak. Salt çoğunluk ile karar verilecek. Sayının yeterli olması halinde iki heyet oluşturulabilecek. Bu durumda ikinci heyete daire başkanının görevlendireceği üye başkanlık edecek. Danıştay`a eklenen 14. ve 15. daireler, idarî uyuşmazlıklara ve davalara bakmakla görevlendirilecek.
İdari Dava Daireleri Kurulu, Vergi Dava Daireleri Kurulu, toplantı ve görüşme yeter sayısı İdari Dava Daireleri Kurulu için 31, Vergi Dava Daireleri Kurulu için ise 13 olarak belirlendi.
Danıştay'da daireler arasında iş bölümü
Dava dairelerinden 3.,4.,7. ve 9. daireler vergi dava dairesi; diğer dava daireleri ise idarî dava dairesi olarak görev yapacak. Özel kanunlarda başkaca hüküm bulunmadığı takdirde, dava daireleri arasındaki işbölümü karar tasarısı Başkanlık Kurulu tarafından hazırlanacak. Hazırlanan işbölümü karar tasarısı, toplantı tarihinden yedi gün önce ilân edilmek kaydıyla Genel Kurulun onayına sunulacak ve Genel Kurul, işbölümü karar tasarısını aynen onaylayabileceği gibi üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine değiştirerek de onaylayabilecek.
Ayrıca, Danıştay`da temyiz incelemesi yapmakla görevli daire, aynı konuda ilk derece mahkemesi olarak görülecek davalara bakmak ve olağanüstü kanun yolları incelemelerini de yapmakla görevli olacak. İşbölümünde ise idarî ve vergi dava dairelerinden herhangi birinin görevinde olduğu belirlenmemiş davalara bakmak üzere birer idarî ve vergi dava dairesi görevlendirilecek. İşbölümünde aynı mevzuattan kaynaklanan uyuşmazlıkların birden fazla dairede çözümlenmesi konusunda farklı esaslar da belirlenebilecek.
Dairelerden birinin yıl içinde gelen işleri normal çalışma ile karşılanamayacak oranda artmış ve daireler arasında iş bakımından bir dengesizlik meydana gelmiş ise takvim yılı başında bir kısım işler başka daireye verilebilir.
Yargıtay'ın yeni yapısı
Yargıtayda hukuk dairelerinin sayısı 21`den 23`e, ceza dairelerinin sayısı ise 11`den 15`e çıkarılacak. Kurulacak olan 6 daireden 4`ü ceza dairesi olacak. Yargıtay`daki dairelerin arasındaki işbölümü ise Başkanlar Kurulu tarafından takvim yılı başında hazırlanacak. Hazırlanan işbölümü karar tasarısı, toplantı tarihinden yedi gün önce ilan edilmek kaydıyla Büyük Genel Kurulun onayına sunulacak. Büyük Genel Kurul, işbölümü karar tasarısını aynen onaylayabileceği gibi üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine değiştirerek de onaylayabilecek. Yargıtay Büyük Genel Kuruluna, Birinci Başkan, birinci başkanvekilleri, daire başkanları, üyeler ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekili katılabilecek. Toplantı yeter sayısı üye tam sayısının salt çoğunluğu, karar yeter sayısı ise katılanların salt çoğunluğunu oluşturacak. Oylarda eşitlik halinde Başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılacak.
Hukuk dairelerinde, bir dava dosyasının incelenerek eksikliklerinin giderilmesinden sonra geri çevrilmesi için mahalline gönderilmesi veya duruşmasının olması o dosyanın görevli daireye gönderilmesine engel teşkil etmeyecek.
Ceza Dairelerinde, temyiz davasına bakmakla görevli olan daire, Yargıtay`ın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalar ile olağanüstü kanun yollarına ilişkin davalara bakmakla da görevli olacak. Hüküm veren dairenin, Ceza Genel Kurulu kararına uymayarak kendi kararında direnmesi halinde Ceza Genel Kurulunca verilecek ikinci karar kesin olup, ilgili dairece uyulması zorunlu olacak.
Ayrıca, dairelerden birinin yıl içinde gelen işleri normal çalışma ile karşılanamayacak oranda artmış ve daireler arasında iş bakımından bir dengesizlik meydana gelmiş ise takvim yılı başında bir kısım işler başka daireye verilebilecek.
Yargıtay`daki daireler, bir başkan ve dört üyenin katılmasıyla toplanacak. Üye sayısının yeterli olması halinde iki heyet oluşturulabilecek. Bu durumda ikinci heyete daire başkanının görevlendireceği üye başkanlık edecek.
Hakim ve savcılara tazminat davası açılamayacak
Yasada Hâkimler ve Savcılar Kanununa da bazı yeni hükümler ekleniyor. Buna göre, hâkim ve savcıların bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle, devlet aleyhine tazminat davası açılabilecek. Davalar, Yargıtay ilgili hukuk dairesinde; Yargıtay Başkan ve üyeleri ile kanunen onlarla aynı konumda olanların fiil ve kararlarından dolayı Yargıtay Hukuk Genel Kurulunda açılır ve ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülecek. Yargıtay ilgili hukuk dairesinin tazminat davası sonucunda vermiş olduğu kararlara ilişkin temyiz incelemesi Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca; bu Kurulun ilk derece mahkemesi sıfatıyla tazminat davası sonucunda vermiş olduğu kararlara ilişkin temyiz incelemesi ise Yargıtay Büyük Genel Kurulunca yapılacak.
Kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak da olsa hâkim veya savcı aleyhine tazminat davası açılamayacak.
Devlet aleyhine açılacak tazminat davası ancak, soruşturma sonucunda verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın veya kamu davası açılmış ise kovuşturma sonucunda verilen hükmün, dava sonunda verilen hükmün, kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde açılabilecek.
Hâkim veya savcının işlem, faaliyet ya da kararıyla ilgili olarak görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanmaktan mahkûmiyeti hâlinde ise tazminat davası bu hükmün kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde açılabilecek.
Devlet, ödediği tazminattan dolayı, tazminat davasına konu işlem, faaliyet veya kararla ilgili olarak görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanmaktan mahkum olan hâkim veya savcıya rücu edecek. Söz konusu madde, yüksek mahkemelerin başkanları, başkanvekilleri, daire başkanları ve üyeleri ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekilininbir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu müfettişleri ile adalet müfettişlerinin, yetkilerini kullanırken yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet ve verdikleri her türlü kararlar nedeniyle açılacak tazminat davaları hakkında da uygulanacak.
Değişikliğe göre, görülmekte olan davalar, kesinleşmemiş hükümler, bu Kanunla temyiz veya karar düzeltme yolu açılan hükümler açısından temyiz veya karar düzeltme süresi geçmeyenler, bakımından da uygulanacak ve davaya Devlet aleyhine devam olunacak.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen ve miktar veya değeri itibarıyla temyiz veya karar düzeltme yoluna başvurulamayan hükümler için, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki hafta içinde temyiz veya karar düzeltme yoluna başvurulabilecek. Bu fıkra uyarınca yapılan kanun yolu başvuruları üzerine verilen kararlar, tahsil edilmiş tazminat bedelinin geri istenmesi hakkını doğurmayacak.
Adli Tıp Kurumu da değişiyor
Tasarıda Adli Tıp Kurumu Başkanlığı`na yönelik değişiklikte dikkat çekiyor. Buna göre, Başkanlık, adli tıp uzmanı bir Başkan ve en az ikisi adli tıp uzmanı olmak üzere beş başkan yardımcısı ile hizmetin gerektirdiği yönetmelikte belirtilen birim ve müdürlüklerden oluşacak. Kurum, ülke geneline dağılmış hizmet birimlerinde çok sayıda iş ve işlemi bin civarında personel ile yerine getirdiği ve bu yapıyı idare etmek ve nitelik itibarıyla çok önemli hizmetlerin aktif, etkin ve hızlı bir şekilde yürütülmesini temin etmek için başkan yardımcısı sayısının 5`e çıkarılması gerektiği ifade ediliyor. Ayrıca, Adlî Tıp Kurumuçalışanları da döner sermaye ödemelerinden yararlanabilecek.
