Ocak ayı enflasyonu yeni sepete göre belirlenecek. Uzmanlara göre sepette konut grubunun ağırlığının artması enflasyona olumlu yansıyabilir.
Enflasyon ölçümünde dikkate alınan sepet güncellendi. Tüketici ve üretici fiyat endekslerinden 15 ürün çıkarılırken, sepete 20’nin üzerinde ürün dahil edildi. TÜFE’de konut grubunun ağırlığı iki puandan fazla artırılırken, ÜFE’de tarımın payının düştüğü görüldü.
Peki enflasyon sepetindeki değişiklik ne anlama geliyor? Bu değişikliğin enflasyon rakamlarına etkisi olacak mı? Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erhan Aslanoğlu enflasyon sepetinde yapılan güncellemeyi şöyle değerlendirdi:
Enflasyon sepeti neden her yıl değişiyor?
Aslanoğlu sepetin her yıl değişmesine ilişkin olarak şunları söyledi: “2003 yılından beri her sene Türkiye’de hane halkları arasında bir anket yapılıyor. Acaba tüketimde en çok kullandığımız ürünlerde sepete yeni 5-10 ürün girdi mi? Ürünler ağırlığını kaybetti mi? Bu tespit edildikten sonra marjinal diyebileceğimiz artı 5-10 gibi rakamlarla 450 civarındaki ürün sepeti her sene değişiyor. Ağırlılıklardaki değişimde yine çok düşük oranlarda gerçekleşiyor. Örneğin; yüzde 30.80’den yüzde 30.20’ye inmesi gibi. Bu anlamda enflasyon rakamlarına çok ciddi bir yansıması olmuyor. Sadece daha gerçekçi bir endeks olması açısından diğer ülkelerde yapılan uygulama Türkiye’de de uygulanıyor.”
Zamlar geldi konut harcaması arttı
Aslanoğlu sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’de gıda, ulaştırma, konut gibi sektörler çok ağırlıklıdır. Bu ağırlıklarda çok ufak değişiklikler olur. Bunlar sıralamayı değiştiren değişiklikler değildir. Öyle olursa bu çok sakıncalı olur.
Konutun içinde kira, evle ilgili bakım-onarım, aidat, doğalgaz, elektrik, su var. Türk tüketicisinin toplam harcama sepeti içinde özellikle enerji, doğalgaz başta olmak üzere elektrik fiyat artışlarının tüketicinin toplam harcamalarındaki payını artırması nedeniyle ağırlığının arttırıldığını düşünüyorum. Dolayısıyla kira, enerji, bakım-onarım gibi fiyatlar enflasyonu daha çok etkileyecek. Ama önümüzdeki dönem açısından bakacak olursak bence fiyatlardaki düşüş doğalgaz ve elektriğe de yansıyabilir.
Ağırlığı artan bir ürünün fiyatının artmaması ya da düşmesi enflasyonu olumlu etkiler. Ama bu bir iki yıl sonra tekrar yüzde 18 olan ağırlığın yüzde 16’lara düşmesini de gerektirecektir. Bu yıl için özellikle bu konjonktürde enflasyona olumlu bir etkisi olacaktır.
Enerji fiyatları kısa vadede olumlu yansıyacak
ÜFE endeksi de ağırlıklı olarak üreticinin üretimde en çok kullandığı girdilerden, hammadde ve enerji fiyatlarından hesaplanır. Dünyada bu ürünlerin fiyatının artışı, üreticinin toplam üretim maliyetleri içinde bu ürünlerin enerjinin payının artmasıyla da alakalı görünüyor. Dolayısıyla enflasyonu olumsuz yönde etkiler. Dünyada enerji fiyatlarının baskı altında olacak olması en azından kısa vadede enflasyon üzerinde ağırlık değişimi nedeniyle pozitif etkide bulunacaktır.”
