Olağanüstü hâl (OHAL) uygulaması kapsamında çıkarılan 694 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile istihbarat birimleri, 16 Nisan referandumunda kabul edilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne göre yapılandırıldı, Milli İstihbarat Teşkilatı ( MİT) Cumhurbaşkanı’na bağlandı. Daha önce MİT Müsteşarı’nın başkanlık ettiği Müşterek İstihbarat Koordinasyon Kurulu (MİKK), bundan böyle Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanacak. Kurul, katılımcı kurumların yoğunluğu, terörle mücadele operasyonları ve ülke gündemindeki olağanüstü gelişmeler nedeniyle 15 Temmuz’dan beri toplanamıyordu. Aksi yönde bir karar alınmazsa toplantılar bundan böyle 3 ayda bir düzenli yapılacak.
Habertürk'ten Bülent Aydemir'in haberine göre yeni yapılandırmanın perde arkası şöyle:
İstihbarat - siyaset ilişkisi: MİKK’in Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanması, siyasi iradenin sorunlara ve kurumsal işleyişlere hâkim olması ve politika belirleme açısından pozitif olarak değerlendiriliyor. “Siyasi irade ne kadar bilirse ve hâkim olursa sorunları yönetmek o kadar kolay olur” değerlendirmesi yapılıyor.
MİKK'e kimler katılacak: Cumhurbaşkanı’nın başkanlığında toplanacak, sekretaryasını ve gündemini MİT’in üstleneceği kurula; MİT Müsteşarı, İçişleri Bakanlığı Müsteşarı, Emniyet İstihbarat Başkanı, Harita Genel Komutanı, Genelkurmay İstihbarat Başkanı, MASAK Başkanı, MGK Genel Sekreteri, Jandarma İstihbarat Başkanı gibi isimler katılıyor. Cumhurbaşkanı gerekli gördüğünde kurula başka isimlerin katılımlarını da isteyebilecek. Toplantıda; istihbaratla ilgili genel meseleler; kurumların sorunları, teknik ihtiyaçlar, koordinasyon eksiklikleri, terörle mücadele operasyonları, gelişen ve değişen yeni tehditlere karşı alınabilecek önlemler konuşulup, devletin ilgili tüm kurumları nezdinde ortak çözümler geliştirilmeye çalışılıyor. Cari istihbarat, sahadan alınan anlık bilgiler, MİKK’in gündeminde değil. Yeni yapılanmasıyla MİKK, önümüzdeki dönemde Milli Güvenlik Kurulu gibi kalıcı, kurumsal bir yapıya dönüşebilir. Bunun için gerekli yasal düzenlemeler yapılacak.
TSK için gizli yönerge: 15 Temmuz’da eksikliği görülen MİT’in, TSK’dan istihbarat toplayabilmesinin de önü açıldı. Personel tercihinde güvenlik tahkikatlarının nasıl yapılacağı çerçevelendirildi. TSK içinden istihbaratın nasıl alınacağı ve paylaşılacağı ise gizli yönetmelik ve yönergelerle belirlenecek. Bunların detaylarını MİT ve Genelkurmay birlikte belirleyecek.
Cumhurbaşkanı'nca...: MİT Müsteşarı’nın atanması konusundaki prosedür de değişti. Atama konusunda ilgili kanunda yer alan, “MGK’da görüşüldükten sonra Başbakan’ın inhası ve Cumhurbaşkanı’nın onayı ile” ifadesi, “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirildi. Yani MİT Müsteşarlığı’na kimin atanacağına Cumhurbaşkanı karar verecek. MGK’da görüşülmesi prosedürü de kalktı.
Süreç içinde: 15 Temmuz darbe girişiminin ardından istihbaratta yeniden yapılandırma gündeme gelmiş ve bu konuda taslak çalışmalar başlatılmıştı. Anlaşılan o ki Cumhurbaşkanı Erdoğan, süreç içinde toplantılara katılıp izleyecek ve yeni bir yapılanmaya gerek olup olmadığına; varsa nasıl bir mekanizma kurulacağına karar verecek.
Daha güçlü ve etkin yönetim için
KHK ile getirilen en önemli değişiklik MİT Müsteşarı’nın Cumhurbaşkanı’na bağlanması. Müsteşar talimatı Cumhurbaşkanı’ndan alacak, Cumhurbaşkanı’na karşı sorumlu olacak. Daha güçlü ve etkin bir yönetim için başka kurumların da Cumhurbaşkanı’na bağlanması söz konusu olabilecek.
