Asuman ARANCA
AKP’nin geçen cuma TBMM’ye sunduğu kanun teklifi ile Yargıtay ve Danıştay üyelerinin maaşlarına zam yapılacak olması yargıda isyana sebep oldu. Birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılar, Yargıtay ve Danıştay üyelerine yaklaşık 15 bin lira maaş artışı sağlayan ve emeklilik maaşları arasında da 5 bin lira farka neden olan düzenlemeye tepkili.
Yüksek yargıya üye seçilmenin, “liyakattan değil siyasi bağlantılardan geçtiğini” savunan bazı 1. sınıf hâkim ve savcılar, Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile aralarında oluşacak zam farkına, “Bizler de üye seçilme yeterliliği olan kişileriz. Torpilimiz yok diye üye seçilemediğimiz için aynı emsalde olduğumuz üyelerle aramızda hem çalışırken hem de emeklilikte ciddi bir maaş farkı olacak. Düzenlemede bize reva görülen 85 liralık 3-5 çay parası” diyerek isyan etti.
Teklif, Yargıtay ve Danıştay üyelerini de memnun etmedi. Üyeler, Anayasa Mahkemesi (AYM) üyeleri ile mali ve özlük hakları bakımından eşitliğin sağlanmasını istediklerini buna karşın sunulan teklifte özlük hakları yönünden eşitliğin sağlanamadığını öne sürüyor.
Maaşları 65 bin lira olacak
Emeklilere verilen bayram ikramiyelerinin 2 bin, en düşük emekli maaşının da 7 bin 500 TL olmasını düzenleyen kanun teklifinde Yargıtay ve Danıştay üyelerinin maaşlarına zam yapılarak AYM üyeleri ile denkleştirilmesi düzenlemesi de yer aldı.
YSK ve Sayıştay üyelerinin de yararlanacağı düzenlemeye göre, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin maaşına yaklaşık 15 bin lira zam öngörülüyor. Hali hazırda 50 bin lira zam alan üyeler, mevcut düzenlemenin yasalaşması durumunda Anayasa Mahkemesi üyeleri ile aynı maaşı alacak. Üyelerin maaşı, AYM üyeleri ile denkleşerek, 65 bin lirayı bulacak.
Emekli maaşları da artıyor
Düzenlemeye göre, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay ve YSK üyelerinin ek göstergeleri de AYM üyeleri ile eşitleniyor. Böylece yaklaşık 28 bin lira emekli maaşı alan üyelerin emekli aylığı 35 bin lirayı geçiyor. Ancak teklifte hakim ve savcıların kapsam dışı tutulması özellikle Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilme yeterliliği bulunan 1. sınıfa ayrılmış hâkimler arasında isyana neden oldu.
Taslağa göre, sadece ek göstergelerinde küçük bir değişiklik yapılan ve maaşlarına sadece 85 TL yansıyacak olan 1. sınıfa ayrılmış yargı mensupları, taslağın hazırlanmasından önce Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın, “kendisinin bakanlığı döneminde böyle bir farklılığa izin vermeyeceğini söylediğini” aktarıyor.
"Liyakat değil siyasi bağlantı"
Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilme yeterliliğine sahip olan 1. Sınıf hâkim ve savcılar, TBMM’ye sunulan ve maaşlarında 3’te 1’den fazla fark yaratacak düzenlemeye ilişkin teklifte kendilerinin kapsam dışında tutulmasına tepkili.
T24’ün ulaştığı bazı isimler, Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilmek için, “liyakata değil siyasi bağlantılara sahip olmak gerektiğini” vurgulayarak, oluşacak maaş farkının zaten ağır iş yüküne sahip olan hakim savcıların çalışma azmini bitirme noktasına getirdiğini söylüyor.
"Seçilirken dünya standartlarını aramıyorlar"
Teklifte, hâkim savcıların maaşlarında bir değişiklik olmadığını, sadece birinci sınıfa ayrılarak bu statüde 3 yılını doldurmuş olan hâkim–savcıların ek göstergeleri 7800’e çıktığı için maaşlarına 85 liralık bir ek ödeme geleceğini belirten bir yargı mensubu, T24’e yaptığı açıklamada, düzenlemeye şu sözlerle tepki gösterdi:
"Yargıtay ve Danıştay üyeleri, maaşlarına yapılan zammı ‘dünyanın bütün ülkelerinde yüksek mahkeme üyeleri daha fazla maaş alıyor’ diyerek açıklamaya çalışıyor. Ancak dünyanın gelişmiş, medeni ve hukuk üstünlüğüne inanmış hiçbir ülkesinde 40 yaşındaki bir hâkim, Yüksek Mahkeme hâkimi olamadığı gibi seçilmesi için liyakat gerekiyor. Gelişmiş ülkelerin hiç birinde yüksek hakimlerin liyakati tartışma konusu dahi değildir.
Bizde ise aranan nitelik sadece siyasi bağlantı. Seçilirken dünya standartlarını aramayan üyeler, maaşlar ve özlük hakları söz konusu olunca dünya standardı diyor. Biz de üye seçilme yeterliliğine sahibiz ama torpilimiz yok. Çoğunluğumuzun iş yükü de bu üyelerden daha ağır. Torpilimiz yok diye üye seçilemediğimiz için aynı emsalde olduğumuz üyelerle aramızda hem çalışırken hem de emeklilikte ciddi bir maaş farkı olacak. Düzenlemede bize reva görülen 85 liralık 3-5 çay parası."
Zam da memnun etmedi
Öte yandan teklif hem maaş hem de emekli aylıklarında ciddi bir artışa neden olacak olan Yargıtay ve Danıştay üyelerini de memnun etmedi.
Bireysel başvuru yolunun açılmasıyla birlikte AYM’nin Yargıtay ve Danıştay’dan daha yüksek bir mahkemeymiş gibi göründüğünü, bu nedenle Yargıtay ve Danıştay’ın itibarının zedelendiğini öne süren bazı üyeler, kendilerinin maaş düzenlemesi değil mali ve özlük haklarının eşitlenmesi talebinde bulunduklarını belirterek, mali haklar yönünden eşitlik sağlansa da özlük hakları yönünden halen eşitsizliğin devam ettiğini, örneğin AYM üyelerinin pasaportlarının dahi farklı statüde olduğunu savunuyor.
Başkanlar Beştepe’ye gitti
Bu arada, teklifin hazırlanma aşamasında Adalet Bakanlığının özellikle birinci sınıfa ayrılmış hâkim–savcıların maaşlarında da artış yapılması yönünde ısrarla talepte bulunduğu öğrenildi, ancak bu talebin karşılanmaması dikkati çekti.
Teklifin bu şekliyle TBMM’ye sunulmasında Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca ve Danıştay Başkanı Zeki Yiğit’in Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesi ve artıştan YSK üyelerinin de yararlanacak olmasının önemli bir etken olduğu konuşuluyor.
