Türkiye geçen yıl 20 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım çekti. Bu yıl ilk 5 ayda 4.4 milyar dolar geldi. Uzmanlar, yabancının ağır politik gündem nedeniyle yatırıma çekinceli baktığını, Ergenekon’u merak ettiklerini söyledi
AKP hakkında açılan kapatma davasının gündemi meşgul ettiği bir ortamda piyasalarda bahar havası esiyor. Dolar kuru 1.19’a gerilerken, borsada son üç günde yüzde 7.5’lik yükseliş var. Dövizdeki düşüşe bakıldığında ise bunun altında yabancı girişinin olduğu görülüyor.
Ancak kısa vadeli yabancı girişi olsa da ocak ayından bu yana yabancının portföy yatırımı 1 milyar dolar eksiye dönmüş durumda. Yani toplamda yabancı girişi değil aksine çıkışı var. Toplam finansman dengesi açısından bakıldığında ilk beş ay itibariyle Türkiye’nin cari açığını finanse edemediğini, 3.9 milyar dolar açık verdiğini gösteriyor. Türkiye’nin cari açığı artarken, dış koşullarında etkisiyle doğrudan yabancı yatırım azalıyor.
SADECE 4.4 MİLYAR DOLAR
2008 Ocak - Mayıs döneminde net doğrudan yabancı girişi 4.4 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.Geçen yıl aynı dönemde rakam 9.6 milyar dolar düzeyindeydi. Yandaki tabloya göre, ilk beş aydaki 21.541 milyar dolarlık cari açığı karşın sadece 19.071 milyar dolar giriş sağlanabilmiş durumda.
Yılın ilk beş ayı itibariyle cari açığın finanse edilemediği, 4 milyar civarında bir rakamın açık kaldığı görülüyor. Yılın geri kalanında uzmanlara göre bu finansman açığının 10 milyar doları aşabileceği ve bunun da döviz kuru üzerinde baskı yaratabileceği belirtiliyor.
SORULAR SİYASETTEN
Uzmanlar, hem Türkiye’nin kendi problemleri hem de yurtdışındaki likidite koşulları nedeniyle doğrudan yabancı sermayenin yılsonuna kadar düşük kalmaya devam etmesini bekliyor.
Uzmanlar, yabancı yatırım miktarının azalmasında Türkiye’de yükselen siyasi tansiyona bağlı olarak artan belirsizliğin de etkili olduğuna dikkat çekiyor. Yabancıların artık tanıtım toplantılarında daha çok politik gündeme yönelik sorular sorduğunu söyleyen PricewaterhouseCoopers (PwC) Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Lideri Orhan Cem, “Yabancı bize, “What is Ergenekon?” diye soruyor, AKP kapatılır mı? diye soruyor” dedi.
PricewaterhouseCoopers (PwC) Türkiye Dan. Hiz. Lideri Orhan Cem
‘Yabancı yatırım 12 milyar doları aşmaz’
“Yabancılar Türkiye’yi hâlâ yakından izliyor. Bizde Türkiye’deki yatırım fırsatlarını hâlâ hatırlatıyoruz. Ama Türkiye’de parti kapatma, Anayasa Mahkemesi, Ergenekon’u konuşuyoruz. Yabancı bu gündeme bakınca, niye geleyim stresine giriyor. Yabancılar politik belirsizliği soruyor, internette arama yaptıklarında Ergenekon’u görüyorlar. Bize, “What is Ergenekon?” diye soruyorlar.
Bu yıl özelleştirmede elektrik dağıtım ihaleleri yapılabilirse ciddi bir yabancı girişi olur. Ziraat ve Halkbank hep gündemde ama bu havada banka özelleştirmelerinin yapılabilmesini beklemiyorum.
Özelleştirme dahil 2008’de yabancı sermaye girişinin 12 milyar doları aşacağını tahmin etmiyorum. Bu yıl 50 milyar dolar civarında bir cari açıktan bahsediliyor. Türkiye minimum 20 milyar dolarlar civarında yatırım çekmeli. Maalesef bu yılı yabancı girişi açısından çok iyi geçirmeyeceğiz görülüyor.”
Deloitte Türkiye Kurumsal Finansman Sorumlu Ortağı Anthony Wilson
‘Anlaşmaların sonuçlanmama riski fazla’
“Bu yıl için 15 milyar dolar civarında yabancı sermaye girişi bekliyorduk. Bugün ise, Başkent EDAŞ ihalesini bir yabancı grup yerine Sabancı Holding’in kazandığını görüyoruz; ve genel olarak son aylarda yabancı yatırımlarda bir yavaşlama görüyoruz.
2008’in ilk beş ayında 8 milyar dolarlık bir yabancı yatırım gerçekleşti; bu yıl için beklentimiz ise 12-13 milyar dolar civarında. Yabancı yatırımda bir yavaşlama söz konusu ama şimdilik dramatik boyutlarda değil.
Şirket satın alma işlemlerindeki hacmin, bir önceki seneye oranla değeri düşen Türk şirketlerinin satın alınmaya ne kadar sıcak baktıkları ile alakalı olduğunu düşünüyorum. Türk şirketlerine yapılan doğrudan yatırımlarda fiyat değişiklikleri çok daha yavaş gerçekleşti. Şu aşamada, anlaşmaların sonuçlanmaması riski daha fazla, çünkü gerek yatırımcı gerek hissedarlar fiyat konusunda anlaşmaya varamayacaktır.”
Raymond James Yatırım Başekonomisti Özgür Altuğ
‘YTL üzerinde baskı yapar’
“Yabancı sermaye girişi azaldı. Önceki yıllarda Türkiye’nin cari açığının büyük olmasına rağmen çok da önemsenmemesi gerektiğini belirtiyorduk; çünkü biliyorduk ki çok ciddi bir sermaye girişi gerçekleşecek.
Nitekim Türkiye, 2004-2007 döneminde gayet sorunsuz bir şekilde büyük cari açıkları finanse etti. Sadece bununla da kalmadı mevcut döviz rezervlerinin üstüne 50 milyar dolar daha biriktirmeyi başardı.
Ama yılın ilk beş ayında gerçekleşen finansman tablosuna bakıldığında, yılın ilk beş ayında 4 milyar dolar civarında açık kaldığı görülüyor.
Tahminlerimize göre, bu yıl finansman açığı 12 milyar dolar civarında olacak ve bu da ister istemez doların YTL karşısı nda değer kazanmasına neden olacak.”
