*Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl
Cep telefonu üzerinden Özel Tüketim Vergisi ödüyoruz. Cep telefonsuz hayatın devamının zor olduğu günümüzde, temel bir ihtiyaç haline gelen bir ürün için lüks ürünlerden alınması gereken “ÖZEL TÜKETİM” vergisi ödemek zorundayız. Bu durum ülkemize has bir ÖTV uygulaması olarak vergi literatürüne geçmiştir.
Peki cep telefonundaki özel tüketim vergisi oranı kaçtır? Cep Telefonu alırken ne kadar vergi ödüyoruz?
Cep telefonunda daha önce tek oranlı ÖTV söz konusu iken, 2019 yılından itibaren telefonun vergisiz fiyatına göre artan oranlı ÖTV sistemine geçtik. Mevcut durumda cep telefonu fiyatına göre geçerli ÖTV oranları aşağıdaki gibidir:
- 640 TL ve altı cep telefonlarında ÖTV oranı %25,
- 640 TL’nin üzerinde ancak 1.500 TL’yi aşmayan cep telefonlarında ÖTV oranı %40,
- 1.500 TL’nin üzerindeki cep telefonlarında ÖTV oranı %50 olmuştu.
Yukarıdaki ÖTV artışı telefonun KDV matrahına da ilave edileceğinden artışın nihai fiyata yansıması daha da yüksek olmaktadır. Aşağıda vergisiz fiyatı 2.000 TL olan cep telefonu alımında ödenen vergileri bir örnekle açıkladım:
Bir vatandaş gümrük girişi 2.000 TL olan bir cep telefonunu için;
- %1 Kültür Bakanlığı payı 20 TL
- TRT Bandrol ücretinin matrahı: 2.020 TL
- %10 TRT bandrol ücreti 202 TL
- ÖTV’nin matrahı: 2.222 TL
- %50 ÖTV 1.111 TL
- KDV’nin Matrahı 3.333 TL
- Daha sonra %18 KDV 600 TL (KDV 599,94 TL’dir anacak rakam yuvarlanmıştır.)
- 2.000₺ gümrük girişli telefon için aracı ve bayi karı hariç olmak üzere ödenen vergi 1.933 TL
Görüldüğü üzere bir telefon kendine alan vatandaş bir telefonda hazineye almaktadır. Vergisiz fiyatın %96,6’sı kadar vergi tahsil edilmektedir.
Üretmeden üretenden çok kazanmak sözünün vücut bulmuş, ete kemiğe bürünmüş halidir karşımızdaki.
Ancak cep telefonunu almakla ile bitmiyor olay. Bu cep telefonu ile konuşurken de vergi ödemeye devam ediyoruz. Telefon kullanımında;
- Telsiz Kullanım Ücreti aylık 3,10 TL
- Özel İletişim Vergisi %10
- KDV %18
-Ayrıca bu telefondan konuşmak için yeni bir hat aldıysanız Yeni Tesis Özel İletişim Vergisi: 86,00 TL; bu vergi, yeni abonelikler için 12 eşit taksitte faturalandırılmaktadır. Bu vergi faturanızda, Diğer Vergiler, Harçlar, Fonlar kaleminde yer alır.
-Son olarak, cihaz veya paket gibi belli bir bedel içeren kampanyaya katılmanız durumunda faturanıza yansıyacak bir damga vergisi olacaktır. Tarafınızdan imzalanan sözleşmede/taahhütnamede yer alan en yüksek parasal tutarın %0,948’i olarak hesaplanır ve tarafınıza yansıtılır.
Telefonun şarjının bitmesi halinde ise elektrik kullanımı ile birlikte vergi ödemeye devam ediyoruz;
-Elektrik Enerji Fonu: Elektrik altyapısını iyileştirmek için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nda yapılan çalışmalara aktarılan bedeldir.
-TRT Payı: 3093 Sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanunu gereği, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu’nun giderlerinin karşılanabilmesi için aktarılan bedeldir
-Elektrik Tüketim Vergisi (ETV veya BTV): Sayacın bulunduğu bölgedeki belediyeye aktarılan bedeldir. Mesken ve ticarethanelerden tüketim tutarının %5’i, sanayi grubundan ise %1 oranında tahsil edilir.
KDV: Tüketim tutarı üzerine tüm eklemeler yapıldıktan sonra çıkan tutarın %18’i kadar Katma Değer Vergisi alınır.
Bu kadar vergi öderken her hanede telefonun olması demek aslında hazineye gelir demektir, lüks makam araçları demektir, şatafatlı makam odaları demektir, hesapsız makam harcamaları demektir…
Cep Telefonunda Gizli ÖTV Zammı Nasıl İşliyor?
2019 yılı Mayıs ayında cep telefonunda artan oranlı ÖTV sistemine geçtik. Artan oranlı sistemin değeri çok yüksek, lüks niteliği olan cep telefonlarını daha yüksek oranlı ÖTV’ye tabi tutması beklenirdi. Fakat, artan oranlı sistemde vergi matrahına esas olacak limitler çok düşük tutuldu. En düşük ÖTV oranına tabi telefonlar vergisiz fiyatı 640 TL ve altı olanlardır. Artan kurlar nedeniyle bu fiyata telefon bulmak neredeyse imkansız. Dolayısıyla en alt ÖTV oranı neredeyse uygulama dışı kaldı. Telefonun vergisiz fiyatı 1.500 TL’nin üzerinde ise bu kez ÖTV oranı ikiye katlanıyor ve %50 oluyor.
Artan oranlı sistemde ÖTV oranının tespitinde dikkate alınacak telefon fiyatlarında hiç güncelleme yapılmaması nedeniyle, kurdaki ve enflasyondaki artışlarla birlikte aslında cep telefonlarının neredeyse tamamı en üst ÖTV oranı olan %50’lik ÖTV oranına tabi hale geldi. Böylece, cep telefonlarına herhangi bir düzenleme yapmaksızın gizli ÖTV zammı yapılmış oldu. Konuyu bir örnekle açıklayayım:
2019 yılı mayıs ayında artan oranlı ÖTV sistemine geçildiğinde dolar kuru 5,95 TL idi. Yani o gün 200 dolara gümrüğe gelen bir cep telefonu o gün ki kurla 1.190 TL yapmakta idi ve %40’lık ÖTV oranına tabi idi.
Aynı cep telefonuna bugüne kadar hiç zam gelmemiş olsa bile bugünkü kur ile (kur 9,50 kabul edelim, 200 X 9,50 = 1.900 TL) 1.900 TL olmakta ve %50 ÖTV oranına tabi tutulmaktadır. 3 yıldır bir matrah güncellemesi olmadığı için bu da gizli bir vergi zammı demektir.
ÖTV’nin matrahına TRT bandrol ücreti ve Kültür Bakanlığı payı da dahil olduğunda vergi yükü daha da artmaktadır.
Adil, öngörülebilir bir vergi sisteminde vergi kanunlarındaki rakam, tutar, matrah güncellemelerinin sadece mükellefle yük getirenler için değil, mükellefin lehine olacaklar için de yapılması gerekir. Yoksa, düzenleme yapılmadan gizli gizli vergi artışlarını yaşamak zorunda kalırız.
Bu yazı Ozan Bingöl'ün kişisel blogundan alınmıştır.
