* Doç. Dr. Murat BATI
Cumhurbaşkanı basına ve herkese açık verdiği “müjde” ile asgari ücretin aylık net 4.253 TL olacağını duyurdu. Aynı zamanda asgari ücretin hem gelir vergisinden hem de damga vergisinden istisna edildiği müjdesini de verdi. Ancak konuşmasının sonunda “asgari ücretlinin ailevi ve çocuk durumlarına göre” farklı olacağını belirtti.
Bu ifade basında ve tüm sosyal medyada tüm ücretlilerin brüt asgari ücrete kadar olan tutarın vergi dışında mı kalacak sorusuna cevap arandı. Bugün elime geçen asgari ücrete ilişkin kanun teklifinde durumun pek de böyle olmadığı anlaşılmaktadır.
İstisna uygulaması sadece asgari ücretliler için uygulanacak
Kanun teklifinin ikinci maddesi ile asgari ücretin gelir vergisinden istisna edilmesi önerilmekte. Asgari ücretliler 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren gelir vergisi ödemeyecekler.
Teklifin üçüncü maddesi “asgari ücretin üzerinde ücret almakla birlikte net ücretleri, asgari ücretliye ödenen net ücretin altında kalanlara, bu tutar ile bu tutarın altında kalındığı aylara ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücreti arasındaki fark tutar, ücretlinin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilir” şeklindedir.
Buna göre aylık brüt ücreti, brüt asgari ücreti (5.004 TL) aşanlar gelir vergisine, damga vergisine tabi tutulacak ancak eline geçecek tutar asgari ücretlinin net ücreti olan 4.253 TL’nin altında kalırsa bu fark AGİ ile tamamlanacağı hükmedilmektedir.
Bu kapsamda aylık brüt asgari ücreti 5.004 TL’yi aşan tüm ücretlilerin tüm ücretleri istisnaya tabi tutulmayacak ve bu kişiler gelir ve damga vergisi ödeyecekler.
Diğer ücretliler
İşveren tarafından tevkif edilmenin bir istisnası vardır ki bunlara diğer ücretliler denir. Diğer ücretliler Gelir Vergisi Kanunu m.64’de düzenlenmiştir. Bunların vergilemesi götürü usule benzer bir yapı ile vergi karnesi yöntemiyle yapılır. Diğer ücretliler; aşağıda yazılı hizmet erbabının safi ücretleri, asgari ücretin yıllık brüt tutarının % 25’idir. %25 matrah tutarı üzerinden gelir vergisi kanununun 103. Maddesindeki oranlar üzerinden vergi hesaplanır.
Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar
Özel hizmetlerde çalışan şoförler
Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri
Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar
Danıştay’ın olumlu görüşü alınarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca kabul edilenler
Buna göre diğer ücretli uygulamasında da ödenecek gelir vergisi sonucunda ele geçen net tutar asgari ücretlinin eline geçen tutardan (4.253 TL) az olursa aradaki fark asgari geçim indirimiyle tamamlanacak.
* Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ali Fuad Başgil Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Bölüm Başkanı
