T24 - Vergi denetimini yapanlar, vergi mükelleflerinin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini, mükellefin hak ve hukukunu da gözetmek suretiyle denetleyecek. Mükelleflere ve diğer şahıslara karşı nazik, ölçülü ve mesleki saygınlığın gerektirdiği şekilde tutarlı davranılacak.
Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan, "Vergi İncelemelerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" ile "Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik", Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Vergi incelemelerinde uyulacak usul ve esasları düzenleyen Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe göre, vergi incelemelerinde uyulacak temel ilkeler çerçevesinde inceleme yapanlara "nezaket" kuralı getirildi.
Buna göre, yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediği, mükellefin hak ve hukukunu da gözetmek suretiyle denetlenecek. Kanun hükümlerini uygularken kamu hak ve hukukunun korunmasında gerekli özen gösterilecek.
Mükelleflere ve diğer şahıslara karşı nazik, ölçülü ve mesleki saygınlığın gerektirdiği şekilde tutarlı davranılacak. Mensubu oldukları kurumun amaçlarına ve misyonuna uygun davranış gösterilecek, mesleğin gerektirdiği itibar ve güvene layık olunduğu davranışlarla da gösterilecek.
Görevin yerine getirilmesinde sürekli gelişim, saydamlık, tarafsızlık, dürüstlük, kamu yararını gözetme, hesap verilebilirlik ve öngörülebilirlik esas alınacak. Tüm eylem ve işlemlerde yasallık, adalet ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket edilecek, tarafsızlıklarını engelleyecek herhangi bir etkiye izin verilmeyecek.
Amaç, "ödenmesi gereken vergi tutarını doğru olarak tespit etmek olduğunu daima göz önünde bulundurmak ve bu çerçevede inceleme sonucunda, gerekmesi halinde, mükellef lehine düzeltmelerin de yapılmasını sağlamak" olacak.
Vergi inceleme görevinin verilmesi
Vergi inceleme görevi yazı ile verilecek. İnceleme, bir veya birden fazla vergi türüne ilişkin olarak yaptırılabilecek. Yürütülmekte olan incelemeler sırasında farklı bir mükellef nezdinde inceleme yapma ihtiyacı duyulduğunda durum gerekçeleri ile birlikte bağlı olunan birimlere bildirilecek.
Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, inceleme görevinin verilmesinden itibaren en geç 10 gün içinde işe başlayacak. Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından mükellefin kendisine veya bulunduğu sektöre yönelik olarak yapılan her türlü araştırma, inceleme, bilgi isteme ve yazışma gibi faaliyetler işe başlandığını gösterecek.
Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, işe başlama ve incelemeye hazırlık evresi dahil, inceleme görevi sırasında tespit ettikleri hususları ihtiva eden bir inceleme dosyası oluşturacaklar. Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, incelemeye başlamadan önce memuriyet sıfatlarını belirterek, vergi incelemesi yapmaya yetkili olduklarına dair kimliği nezdinde inceleme yapılana ve diğer ilgililere gösterecekler.
Çalışma saatleri dışında inceleme için izin şartı
Vergi incelemeleri esas itibariyle incelemeye tabi olanın iş yerinde yapılacak. İş yerinin müsait olmaması, ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri sebeplerle incelemenin iş yerinde yapılması imkansız olur veya mükellef ve vergi sorumluları isterlerse inceleme dairede de yapılabilecek.
Vergi incelemesinin mükellefin işyerinde yapılması halinde, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, nezdinde inceleme yapılanın izni olmaksızın resmi çalışma saatleri dışında inceleme yapamayacaklar.
Tüccarların gruplara ayrılması
Yönetmeliğe göre birinci sınıf tüccarlar, vergi incelemesine tabi tutulma bakımından yıllık iş hacimleri, aktif ve öz sermaye büyüklükleri esas alınarak ikiye ayrıldı.
Buna göre, birinci grupta, yıllık iş hacmi 21 milyon 500 bin lira, aktif büyüklüğü 20 milyon lira veya öz sermaye büyüklüğü 8 milyon liranın üzerinde olanlar ile bu tutarlara bakılmaksızın bankalar, sigorta şirketleri, finansal kiralama şirketleri, faktoring ve finansman şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile bireysel emeklilik veya sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunmak veya Bankacılık Kanununda yer alan faaliyet konularından en az birini yürütmek üzere kurulan kuruluşlar ve finansal holding şirketleri yer aldı.
Bu yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle 31 Aralık 2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan, Vergi İncelemelerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, Vergi İnceleme ve Denetim Planının Hazırlanması, Uygulanması ve Sonuçlarının İzlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile Vergi İnceleme Denetim Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Rapor Değerlendirme Komisyonları
Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ile de rapor değerlendirme komisyonlarının oluşturulması ile çalışma usul ve esasları düzenlendi.
Yönetmeliğe göre, vergi müfettişlerinin dahil oldukları grup başkanlıklarında oluşturulacak rapor ve değerlendirme komisyonları, Vergi Denetim kurulu Başkanlığına dahil olan meslekte 10 yılını tamamlamış vergi müfettişleri arasında görevlendirilmek üzere 3 asil ve yeterli sayıda yedek üyeden oluşacak.
Rapor değerlendirme komisyonlanı, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından düzenlenen vergi inceleme raporlarını, vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu ile maddi hata ve usul hatası içerip içermediği yönünden değerlendirecek.
