Dış piyasalardaki kriz, iç siyasi belirsizlikler, girdi maliyetlerindeki artış ve faizlerdeki artışın da etkisiyle iç talepteki daralma nedenleriyle haziranda geçen yılın aynı dönemine göre sadece yüzde 0,8 artış gerçekleştiren sanayi üretimi, neredeyse durma noktasına geldi. Sanayi üretiminde mayıs ayında başlayan ve haziran ayında devam eden yavaşlamanın gelecek aylarda da sürmesi bekleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) cuma günü açıkladığı altı aylık sanayi üretim endeksi verilerine göre haziranda üretim artışı yüzde 0.8 ile yılın en düşük düzeyinde gerçekleşti. İmalat sanayinde ise geçen yılın aynı dönemine göre üretim yüzde 0.4 gerileme kaydetti. Üretim artışı madencilik sektöründe yüzde 20.3, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 4.5 olarak belirlendi. İlk altı aylık dönemde sanayi üretimi ise sadece yüzde 4.9 arttı.
En kötü sinyal imalattan geldi
TÜİK’in açıkladığı verilere göre haziranda sanayi üretimine esas olan 40 sektörden 10'unda üretim geriledi. En büyük gerileme ise imalat sanayinde yaşandı. Sanayi üretiminin en önemli göstergelerinden sayılan, istihdamın ve üretimin ağırlıklı kısmını oluşturan imalat sanayi endeksi, haziran ayında yüzde 0.4 gerileyerek yılın ilk altı ayını geçen yıla göre düşüşle kapattı.
Türkiye ihracatının yaklaşık yüzde 80'inin gerçekleştiği Avrupa ülkelerinde global krizin siparişlerde durgunluk yaratması en büyük etkisini tekstil sektöründe gösterdi. İç piyasadaki talep azalmasına Avrupa’daki durgunluk da eklenince tekstil üretimindeki kan kaybı yüzde 21,4'e ulaştı.
Otomotivde ihracat etkisiyle üretim artışı gerçekleşmesine rağmen Avrupa'daki talep yavaşlaması otomotivi de tehdit ediyor. Gelecek aylarda otomotiv üretim artış hızında gerçekleşebilecek olası bir yavaşlamanın, sanayi üretimindeki yavaşlamayı çok daha büyük boyutlara taşımasından endişe ediliyor.
Toplam üretime en büyük katkıyı ise madencilik sektörü yaptı. Madencilik sektörü, geçen yılın aynı dönemine kıyasla haziran sonu itibariyle üretimini yüzde 20,3 artırdı. Sanayinin alt sektörlerinden elektrik, gaz ve su sektöründeki artış ise yüzde 4,5 oldu.
Üretimdeki bir diğer düşüş de yüzde 21,7 ile diğer ulaşım araçları imalatında görüldü. Bu grubu üretim düşüş hızına göre sırasıyla yüzde 21,4 ile tekstil ürünleri imalatı, yüzde 19,5 ile plastik-kauçuk ürünler imalatı ve yine yüzde 19,5 ile radyo-TV haberleşme cihazları imalatı, yüzde 18 ile giyim eşyası imalatı izledi. Tütün ürünleri imalatı, başka yerde sayılmayan makine ve teçhizat imalatı, mobilya imalatı, imalat sanayi, deri bavul çanta imalatı, kimyasal madde ürünleri imalatı da üretim düşüşü yaşanan diğer alanları oluşturdu.
Gerileme sürebilir
Yılın ikinci çeyreğinde ilk çeyrekten daha kötü gerçekleşen performans, gelecek dönem için de umutsuzlukların artmasına neden oldu.
Haziran ayında beklentilerin bir hayli altında gerçekleşen sanayi üretiminin önümüzdeki dönemde de düşük seyredeceği, hatta gerileyeceği tahminleri yapılıyor. Ayrıca faizlerdeki artışın da etkisiyle iç talepteki daralmanın daha da belirginleşmesi bekleniyor. Uzmanlar tarafından Ağustos ayındaki doğalgaz zammının da üretimi olumsuz yönde etkileyeceği söyleniyor.
