T24-Devlete aldığından fazlasını veren il sayısı 15’ten 12’ye düştü. Hazine’ye 80.9 milyar lira aktaran İstanbul, ilk sırada yer aldı. 1 liralık gelir için Hakkari’ye 30 lira harcandı
Maliye Bakanlığı Kamu Hesapları Bülteni verilerine göre, küresel krizin Türkiye’ye yansımaları, illerin gelir gider durumlarını da olumsuz etkiledi. Türkiye’de geçen yıl 12 il kendi ayakları üzerinde durabildi. 2008 yılında 15 ilin kendine yettiği Türkiye’de, bu sayı geçen yıl 12’ye geriledi. 2009 yılında da Türkiye’yi İstanbul sırtlarken, Hakkari’ye harcanan her 30 lira, ancak 1 lira olarak geri döndü.
2009’da Ankara, Antalya, Bursa, Hatay, Mersin, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ ve Zonguldak, devlete aldığından fazlasını verdi. 2008’de geliri giderinden fazla olan Kırıkkale, Yalova ve Karabük, geçen yıl bütçesi açık veren iller arasına katıldı.
1 lira 8 lira olarak döndü
Geçen yıl da devlete en fazla katkı sağlayan il olan İstanbul’a devlet bütçesinden 10 milyar 333 milyon 330 lira harcama yapıldı.
Bunun 1 milyar 818 milyon 174 lirasını kamu düzeni ve güvenlik harcamaları, 3 milyar 660 milyon 666 bin lirasını eğitim, 2 milyar 267 milyon 67 bin lirasını sağlık, 879 milyon 599 bin lirasını ekonomik işler ve hizmetler, 5 milyon 448 bin lirasını çevre koruma, 6 milyon 46 bin lirasını iskan ve toplum refahına dönük hizmetler, 312 milyon 103 bin lirasını da dinlenme, kültür ve din hizmeti harcamaları oluşturdu.
Giderlerin ekonomik sınıflandırmasına göre de, geçen yıl İstanbul’da 2 milyar 225 milyon 911 bin liralık mal ve hizmet alımında bulunuldu, kamu personeline 5 milyar 993 milyon 20 bin liralık maaş ödendi. İstanbul’a yapılan yatırımların toplamı da, 1 milyar 120 milyon 168 bin lira oldu. 2009 yılında İstanbul’dan Hazine’ye giren para ise 80 milyar 963 milyon 210 lira olarak belirlendi. Devlete bire sekiz kazandıran İstanbul, kişi başına gelirde 2’nci sırada, kişi başına harcamada ise sonuncu sırada yer aldı. Her İstanbullu Hazine’ye geçen yıl 6376,5 lira kazandırdı. Buna karşılık Hazine’den yıl boyunca her İstanbullu için ortalama 813,8 lira çıktı. Tüpraş ve Petkim’in devlete ödediği vergilerin de katkısıyla Kocaeli’de de geçen yıl 23 milyar 239 milyon 282 bin lira gelir elde edildi. Devletin Kocaeli’ye yaptığı harcama ise 2 milyar 73 milyon 809 bin lira oldu. Bu şekilde Kocaeli, Hazineye bire 11 kazandırırken, Kocaeli’de kişi başına gelir 15 bin 593 lira, kişi başına harcama ise 1391,5 lira şeklinde gerçekleşti.
Ankara da devlete kazandırdı
Geçen yıl Ankara da, devlet bütçesine 28 milyar 420 milyon 449 bin lira katkıda bulundu. Ankara’daki bütçe giderleri ise 16 milyar 686 milyon 23 bin lira oldu. Bunun da 2 milyar 283 milyon 127 bin lirası kamu düzeni ve güvenlik, 1 milyar 20 milyon 262 bin lirası sağlık, 4 milyar 940 milyon 531 bin lirası da eğitim için harcandı.
69 il devlet desteğiyle yürüyor
Geçen yıl Adana, Aydın, Balıkesir, Çorum, Denizli, Gaziantep, Kayseri, Konya, Manisa, Samsun ve Trabzon’un da aralarında bulunduğu 69 ilde ise gelirler, giderleri karşılayamadı. Bütçesi en fazla açık veren il de Hakkari oldu. Hakkari için geçen yıl 748 milyon 725 bin lira harcandı, bu ilin bütçeye katkısı ise 24 milyon 726 bin lirada kaldı. Tunceli’de de 44 milyon 70 bin liralık gelire karşılık, 442 milyon 643 bin liralık gider meydana geldi.
Her 1 liralık gelir için devlet, Hakkari’ye 30.3 lira harcarken, 1 liralık gelir karşılığında Tunceli’ye 10, Bingöl’e 7.5, Bitlis’e 6.9, Diyarbakır’a 4.5, Erzurum’a 4.3, Muş’a 6.3, Siirt’e 6.7, Van’a 6, Şırnak’a da 7.7 lira verildi.
