Dünyada 250 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip olan ve 1.2 milyon kişinin çalıştığı SPA’lar (Salus Per Aquam-sudan gelen sağlık), Türkiye’de termal tesislerle birlikte sayılarını 2 bin 500’e çıkardı. Türkiye’de 10 bin kişinin çalıştığı sektörün büyüklüğü 400 milyon doları aşıyor.
Salus Per Aquam (SPA), sudan gelen sağlık demek. Eski Roma’dan bugüne su terapilerine verilen isim olmakla birlikte genel olarak masajdan buhar banyosuna ve bakımlardan terapilere geniş bir yelpazeyi anlatmakta kullanılıyor. Yogadan Tai Chi’ye, meditasyonlardan spiritual gelişime mutluluk ekonomisinin en önemli kalemi olarak SPA’lar gösteriliyor. 2008 Küresel SPA toplantısında açıklanan tahminler, sektörün dünyadaki büyüklüğünün 250 milyar doları aştığını gösteriyor.
Dünyada 72 bin SPA var
Dünya genelinde toplam 71 bin 600 SPA işletmesi bulunuyor ve burada çalışanların sayısı 1.2 milyonu aşıyor. Bugüne kadar SPA’lar için yapılan yatırımın da 13 milyar doları bulduğu hesaplanıyor.
Global SPA Economy Report (Global SPA Ekonomisi Raporu) çalışmasına göre 2008 yılında sektör, ana faaliyette 60.3 milyar dolar olmak üzere dolaylı alanlardaki faaliyetlerle 250 milyar dolar ciroya ulaştı.
Türkiye’de 2.500 oldu
Türkiye genelinde 2 bin 500 adet SPA ve benzeri termal merkez bulunuyor. Türkiye’de şu anda işletmede olan otellerden 385’inde SPA-Wellness hizmeti sunuluyor. Bu otellerin 214’ü 5 yıldızlı.
İşletmedeki tesislerden bünyesinde SPA-Wellness birimi bulunanların 245’ini kıyı bölgelerindeki oteller, 140’ını da şehir otelleri oluşturuyor. Üç yıldızlı otellerde de SPA bulunuyor.
Bu alanda hizmet veren tesislerden 41’i, SPA’yı otelin adı ile birlikte kullanıyor. Türkiye’de bünyesinde SPA-Wellness birimi olan tesislerin tür ve sınıflarına göre dağılımı şöyle:
385 tesisin, 214’ü 5 yıldızlı otel ve birinci sınıf tatil köylerinde, 77’si 4 yıldızlı otellerde, 26’sı 3 yıldızlı otellerde.
SPA otel gelirini artırıyor
Türkiye’de yıllık SPA cirosunun 400 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. SPA-Wellness ürününe artan talep yatırımlara da yansıyor ve yeni turizm yatırımlarının neredeyse tamamında SPA-Wellness birimi yer alıyor.
Araştırmaya katılan otellerin yüzde 50’si oda başı ortalama gelirlerinin artmasını otelde SPA merkezinin bulunmasına bağlıyor. Araştırmaya katılan otellerin yüzde 67’si ise misafir sayılarındaki artışı SPA merkezlerinin varlığı ile ilişkilendiriyor. SPA’sını iyi pazarlayan bir otelin misafirlerinin yüzde 20’si mutlaka SPA merkezini ziyaret ediyor ve harcama yapıyor. Doğru tasarlanmış ve iyi yöneltilen bir SPA, otel cirosunun yüzde 20-25’ini oluşturuyor.
1000 Tayland ve Balili kadın Türkiye’de çalışıyor
SPA’larda çok sayıda yabancı çalışıyor ve tercih ediliyor. Bunun en büyük nedeni çalışacak Türk kadın personel bulunamaması ve özel bir SPA eğitimi verilmemesi.
Çalışanların büyük bir bölümü Uzakdoğulu kadınlar. Uzakdoğulular içinde en büyük çoğunluğu Endonezya’nın Bali adasından gelenler ve Thai masajı yapan Taylandlılar oluşturuyor. Türkiye genelinde 800-1000 civarında Taylandlı ve Balili kadının SPA’larda çalıştığı sanılıyor. Çok az olarak Rus ve eski Sovyet cumhuriyetlerinden personel de bulunuyor.
‘Afyonlusun bu işten anlarsın’ gazıyla sektöre girdi 30’a yakın ödül aldı
İstanbul’daki Çırağan Oteli başta olmak üzere birçok ünlü tesisin SPA’sını işleten, SPA kurulum ve projelendirme danışmanı Abdurrahman Balta, 2008’de birinci Uluslararası SPA ve Wellness kongresinde 6 kategoride en iyi ödülünü kazandı.
Yakın çevresinin ve iş arkadaşlarının ‘Abu’ dediği Balta’nın, bugüne kadar yurtiçinde ve yurtdışında aldığı ödüllerin sayısı 30’a yaklaştı. Türkiye’de SPA duayeni olarak kabul edilen 1970 Sandıklı doğumlu Abdurrahman Balta, sektöre tamamen tesadüflerle girmiş. 1989-1996 arasında Robinson Club Tatil köylerinde sağlık bölümünde çalışmış. İşe ilk girdiği günlerde, masör ihtiyacı doğunca “Sen Afyonlusun; bu işten anlarsın” telkiniyle kendini sektörün içinde bulmuş.
1997’de kendi şirketi Abay’ı kuran Balta, tesadüflerle girdiği sektörün eğitimini almayı da ihmal etmemiş.
