ABD'nin eski İsrail elçisi, freni patlamış son gaz giden araca benzettiği Türkiye-İsrail ilişkilerinin çökebileceği uyarısı yaptı. Indyk, İsrail'e barış yapmasını tavsiye etti.
İsrail'de çıkan Jarusalem Post gazetesinin haberinde Türkiye ile İsrail arasında Gazze’den kaynaklanan krizler dinmek bilmezken, ABD’nin Yahudi asıllı eski İsrail Büyükelçisi Martin Indyk, bozulan Türkiye-İsrail ilişkilerinin tümüyle çökebileceğini öngördü.
‘Ordu, iş, barış frenleri patladı’
Bill Clinton’ın başkanlığı döneminde İsrail elçiliği, Ortadoğu’dan sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcılığı yapmış, Camp David görüşmelerinde yer almış, artık Brookings Enstitüsü’nün Dış Politika Başkan Yardımcısı Indyk, Jerusalem Post’a demecinde, Türkiye’nin AKP iktidarında Arap alemine yönelip İsrail’den uzaklaşmaktan üç frenin alıkoyduğunu söyledi: Türk ordusu, iş alemi ve ‘barış süreci’.
Ancak son iki yılda bu frenlerin tek tek gevşediğini kaydeden Indyk, kışlasına geri gönderilen ordunun eskisi gibi hükümet politikaları üzerinde etkisinin olmadığını, hükümetin baskısını hisseden iş aleminin ‘İsrail ile ilişkilerin ekonomik açıdan önemli’ olduğu tavrını koyamadığını, Suriye ve Filistinlilerle barış sürecinin ise var olmadığını sıraladı.
Bu hafta İstanbul’da temaslarda bulunmuş eski Amerikalı elçi, “Bence bu ciddi bir durum, çünkü freni patlamış son gaz giden bir araca benziyor. Bu ilişkilerde ciddi bir bozulma ve çöküşle sonuçlanabilir” dedi. İsrail’in daha önce de böyle durumlarla karşılaştığını, Afrika’nın tümüyle ilişkisini kaybedip yeniden inşa etmek zorunda kaldığını anlatan Indyk, krizin ‘her zaman soruna yol açan’ kişisel bir boyutu olduğunu da belirtti. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın İsrail-Suriye görüşmelerine arabuluculuk ettiğini, ama aralıkta görüşmeler sonuca ulaşabilecekken İstanbul’a giden dönemin İsrail Başbakanı Ehud Olmert’in Gazze’ye operasyonla ilgili Erdoğan’a tek kelime etmediğini hatırlatan Indyk, “Erdoğan adam yerine konulmadığı hissine kapıldı, sonra Davos’ta İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’e saldırdı, bunun sonucunda Peres de adam yerine konulmadığı hissine kapıldı” dedi.
Yeni Başbakan Benyamin Netanyahu’nun Suriye ile müzakereye niyetli olmadığı, Peres’in de Türkiye’nin arabuluculuğunun sadece ikili ilişkileri daha zorlaştıracağı kanaatine vardığını aktaran Indyk, ‘İsrail ilişkilerin daha da bozulmaması için ne yapmalı’ sorusunu, gülerek, “İsrail ile ilgili sorunlarda tüm amaçlara hizmet eden bir çözümüm var: Barış yap, her şey yoluna girsin” diye yanıtlayıp ekledi: “İsrail hem Filistin hem Suriyelilerle müzakere yürütse bu tür yan hasarlar ve Goldstone Raporu gibi hususlarla baş etmek daha kolay olur. Yoksa bir şeyi hiçbir şeyle yenemezsiniz. Ne Filistin ne Suriye ile hiç ilerleme olmazsa, bisiklet metaforu gibi olur: Pedal çeviremeyen düşer.”
