T24 - Bir süre önce Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı’nın önerisi ile gündeme gelen Türkiye ve Irak sınırının değiştirilmesi için Türkiye ile Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin ortak bir komite oluşturduğu iddia edildi
PKK’ya yakınlığı ile bilinen Fırat Haber Ajansı’nın iddiasına göre 10 Kasım günü Duhok kentinde “düşük düzeyli bir katılımla” yapılan toplantıda Türkiye ve Irak sınırlarının yeniden çizilmesi için bir komite kurma kararı alındı. Habere göre toplantıya Bölgesel Kürt Yönetimi Tarım Bakanlığı’ndan su kaynakları sorumlusu Mihemed Emin Faris, Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan bir güvenlik yetkilisi ile Irak Dışişleri Bakanlığı’ndan Erşed Tofik isimli bir yetkili katıldı. İnternet sitesi Xandan’a konuşan Emin Faris’e göre toplantıda Hezil ve Habur sularının güzergahının değiştirilmesi gündeme geldi. Toplantının “olumlu havada” geçtiğini belirten Faris “İki taraf arasında sınırların düzeltilmesi için uzman ve ortak bir komite kurulması amacıyla anlaşma imzalandı” dedi. Faris, kararın ise üst düzey toplantılarda alınacağını söyledi.
“Sınırlar 40 km değişti”
Hezil ve Habur hattındaki değişimin gelen suda azalmaya yol açmadığını savunan Faris, ancak “Her ne kadar azalma olmasa da nehirlerin güzergahındaki değişim nedeniyle Irak ve Türkiye sınırı yaklaşık 40 km değişti ” dedi. Haberde, PKK’lı Duran Kalkan’ın Türkiye ’nin Irak’ın içlerine doğru uzun bir süre önce ‘sınır kaydırması ’ yaptığı iddiasını da yeniden gündeme getirildi.
Sınır değişikliği konusu geçtiğimiz aylarda gündeme gelmiş ve Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı’nın bu konuya olumlu bakan açıklamaları tartışma yaratmıştı. Yazıcı, Irak sınırının değiştirilmesinin tartışılabileceğini belirterek “Sınır güvenliği ve sınırın yerinin bazı bölgelerde kaydırılması konusunu Bakanlar Kurulu’nda konuşmadık ama bu konuşulabilecek, tartışılabilecek bir şey” demişti.
İran ile anlaşılmıştı
Türkiye-Irak sınırına son şekli 1926’da imzalanan anlaşma ile verildi. Ancak sınırın sızmalar için uygun koşullar oluşturduğu anlaşılınca tartışma başladı. Konuyu ilk gündeme alan Turgut Özal oldu. Özal ve ardından Tansu Çiller’in de ABD ile temaslarda konuyu gündeme getirdiği kamuoyuna yansıdı. Türkiye -Irak sınırı 331 kilometreden oluşuyor. Bunun 200 kilometre civarındaki bölümü yüksek dağlar, vadilerden oluşuyor. Tartışma kapsamında, bu dağlık bölge ile ilgili bölümün yeniden ele alınması isteniyor. İki ülkenin sınırlarını düz alanlardan ve daha güvenli yerlerden geçirecek şekilde karşılıklı bazı toprakları alıp, bunun karşılığında bazı toprakları da vermesi öneriliyor. Atatürk’ün 1934’te İran ile yaptığı toprak değiş tokuşu tartışmalarda örnek olarak gösteriliyor. Türkiye, Küçük Ağrı’nın eteklerine kadar sınırı aşağı indirme karşılığında verimli tarım arazisi Kotur’u İran’a bırakmış böylece Kürt isyancıların sınırdan sızmasını da önlemişti.
