Alican Uludağ
DW Türkçe'nin aldığı bilgiye göre Türkiye'de 15 Temmuz darbe girişiminin bir numaralı sorumlusu olarak görülen Fethullah Gülen'in iadesi için bugüne kadar ABD'ye yedi iade talebi gönderildi. Ancak ABD, aradan geçen sekiz yılda Gülen'i iade taleplerine olumlu yanıt vermedi.
Diğer yandan bugüne kadar 132 kişi ise çeşitli ülkeler tarafından Türkiye'ye iade edildi. Yine çeşitli ülkelere yapılan 424 talep ise olumsuz sonuçlandı.
Son günlerde nerede olduğu tartışma konusu olan Fethullah Gülen'in Türkiye'ye teslim edildiği haberlerinin yalanması, gözleri bir kez daha Gülen'in iadesine çevirdi. ABD'nin Pensilvanya eyaletindeki bir çiftlikte 1999 yılından bu yana yaşadığı bilinen ve son günlerde sağlık sorunları yaşayan 84 yaşındaki Fethullah Gülen, Türkiye'de "silahlı dini bir örgüt kurarak, Türkiye Cumhuriyet Devleti'ni ele geçirmekle" suçlanıyor.
İlk talep 15 Temmuz'dan dört gün sonra
Darbe girişimin bir numaralı sorumlusu olarak görülen Fethullah Gülen'in iadesi için ABD'ye gönderilen ilk talep 15 Temmuz'dan dört gün sonra yapıldı. Türkiye ayrıca ABD'den Gülen'in tutuklanmasını da istedi. 19 Temmuz ve 3 Mayıs 2017 tarihlerinde de Gülen ile ilgili ABD makamlarına iade talepnameleri Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı yoluyla iletildi.
Bu talepler, 15 Temmuz darbe teşebbüsü başta olmak üzere 27 ayrı suçu kapsıyordu. Bunlar arasında "hükümeti devirmeye teşebbüs, insan öldürmek, silahlı terör örgütü kurmak ve yönetmek" suçları yer alıyor. Talepnamelerin ekinde Gülen'in sanığı olduğu dava dosyalarındaki deliller ABD'ye iletildi.
Bu süreçlerde dönemin Adalet Bakanları Bekir Bozdağ ve Abdülhamit Gül de ABD'ye giderek mevkidaşları ile Gülen'in iadesini görüştü. ABD Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden oluşan heyetler de Türkiye'ye gelerek başta 15 Temmuz darbe girişimi ve Gülen yapılanması davalarına ilişkin bilgiler aldı. ABD'li yargıçların da bulunduğu heyet, Ankara Adliyesi'ne giderek temaslarda bulundu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da ayrıca 2017 yılında ABD Başkanı Donald Trump'la Gülen'in iadesi konusunu görüştü.
Ancak bugüne kadar ABD'den Gülen'in iadesi yönünde bir karar çıkmadı.
Kaç Gülenci iade edildi?
DW Türkçe'nin edindiği bilgilere göre adli makamların talebi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından bugüne kadar 115 ülkeye Gülen yapılanması üyesi olmakla suçlanan bin 560 kişi hakkında toplam bin 693 iade talebi iletildi. Bunun yanı sıra 50 iade talebi yönünden ise tercüme işlemlerinin devam ettiği ve yakın zamanda bu taleplerin de ilgili ülkeye gönderileceği öğrenildi.
Bu talepler üzerine 132 kişi, çeşitli ülkeler tarafından sınır dışı edilerek Türkiye'ye teslim edildi. 424 talep ise çeşitli gerekçelerle reddedildi.
İçişleri Bakanlığı da Fethullah Gülen'in Türkiye'ye dönmemesi halinde üç ay içinde Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlığından çıkarılacağına ilişkin bir kararı 5 Haziran 2017'da Resmî Gazete'de yayımladı. Yasaya göre, Gülen üç ay içinde dönmezse bakanlığı teklif üzerine Bakanlar Kurulu tarafından vatandaşlıktan çıkarılıyordu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nde ise bu yetki Cumhurbaşkanına devredildi. Ancak Türkiye, ilana karşın Gülen ile ilgili bu süreci işletmedi.
