Özel Dosya

Türkiye-AB İlişkileri kronolojisi

05 Aralık 2008 02:00

(1959 - 2008)

Temmuz 1959: Türkiye, AET'ye ortaklık için başvurdu.

Eylül 1963: Türkiye ile AET'yi Gümrük Birliği'ne götürecek ve tam üyeliği sağlayacak olan Ortaklık Anlaşmasını (Ankara Anlaşması) imzalandı.

Aralık 1964: Türkiye-AET Ankara Anlaşması yürürlüğe girdi.

Kasım 1970:Gümrük Birliği'ne ilişkin kuralları içeren Katma Protokol Brüksel'de imzalandı.

Eylül 1971: Katma Protokol'ün ticari hükümleri "Geçici Anlaşma" ile yürürlüğe konuldu. AB Türkiye'den ithal sanayi ürünlerine uyguladığı gümrük vergilerini ve miktar kısıtlamalarını -tekstil ürünleri hariç- kaldırdı.

Ocak 1973: Katma Protokol yürürlüğe girdi. Türkiye birinci gümrük indirimini ve konsolide liberasyon listesi (AB'nin Ortak Gümrük Tarifesine uyum) uyumu yapıldı.

Mayıs 1973: Türkiye ile AET arasında AET'nin genişlemesine iliskin görüşmeleri mutabakat ilesonuçlandı.

Haziran 1973: I. Genişleme Anlasması (Tamamlayıcı Protokol) Ankara'da imzalandı.

Ocak 1974: Tamamlayıcı Protokol ile ilgili geçici anlaşma yürürlüğe kondu.

Ocak 1976: Türkiye, Katma Protokol'den kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirerek ikinci gümrük indirimi ve konsolide liberasyon listesi uyumunu gerçekleştirdi.

Ekim 1978: Türkiye, Dördüncü Beş Yıllık Plan süresince Gümrük Birliği yükümlülüklerinin dondurulması ve aynı dönem için yaklaşık 8 milyar dolarlık yardım yapılması talebinde bulundu.

Ocak 1982: Avrupa Parlamentosu, Türkiye-AET Anlaşması'nın askıya alınmasını Konsey ve Komisyon'dan istemiş, ilişkiler fiilen dondurulmuştur.

Eylül1986: Türkiye -AET Ortaklık Konseyi toplandı. Böylece 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren dondurulmuş bulunan Türkiye-AET ilişkilerinin canlandırılması süreci basladı.

Nisan 87 : Türkiye, AT'ye, Roma Antlaşması'nın 237'nci, AKÇT Antlaşması'nın 98'inci ve EURATOM Antlaşması'nın 205'inci maddelerine istinaden tam üye olmak üzere müracaat etti.

Aralık 89: Avrupa Komisyonu, Türkiye'nin tam üyelik başvurusu konusundaki "Görüş" ünde (Avis), Topluluğun, kendi iç pazarını tamamlayabilme sürecinden önce (1992) yeni bir üyeyi kabul edemeyeceği ve Türkiye'nin katılmadan önce, ekonomik, sosyal ve siyasal alanda gelişmesine ihtiyaç duyulduğu hususlarına yer verdi.

Şubat 1990: AT Bakanlar Konseyi Avrupa Komisyonunun "Görüş"ünü onayladı.

Temmuz 1994: AT Komisyonu, Gümrük Birliğinin, Türkiye-AT arasında 1963 yılında imzalanan Ankara Anlaşmasında belirtildiği şekilde gerçekleşmesini sağlayıcı ilkeleri tespit etmiştir.

Ocak 1996: Türkiye, AB ile entegrasyonunda 22 yıl süren "Geçis Dönemi"ni 31 Aralık 1995 tarihinde tamamlayarak, 1.1.1996 tarihi itibariyle, tam üyelik sürecinde "Son Dönem"e, sanayi ürünlerinde ve işlenmiş tarım ürünlerinde sağlanan Gümrük Birliği sürecini tamamlayarak girdi.

Aralık 1997: Avrupa Birliği'nin Lüksemburg'ta gerçeklestirdiği devlet ve hükümet başkanları zirvesi sonucunda Türkiye aday ülkeler arasında zikredilmedi, ancak genişleme kapsamına alındı.

Kasım 1998: AB Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB'ye üyelik için belirlenmis kriterler ışığında kaydedilen gelismelere iliskin Komisyon görüslerini içeren ilk "İlerleme Raporu" yayımlandı, daha sonra her sene düzenli olarak yayımlanmaya devam etti.

Aralık 1999: Helsinki'de gerçekleştirilen Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı'nda Türkiye'ye adaylık statüsü tanındı.

Temmuz 2000: Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, 4 Temmuz 2000 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 4587 sayılı Kanun'la, Başbakanlığa bağlı olarak kuruldu.

Mart 2001: AB Bakanlar Konseyi, Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi'ni kabul etti.

Mart 2001: TBMM "Topluluk Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı"nı kabul etti.

Aralık 2002: Kopenhag Avrupa Konseyi Zirvesi'nde Türkiye'nin Kopenhag siyasi kriterlerini karşıladığı kararını alması halinde müzakerelerin gecikmeden başlatılacağı belirtildi.

Nisan 2003: Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde AB Uyum Komisyonu kurulmuştur.

Haziran 2003: Türkiye için Gözden Geçirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi yayımlandı.

Temmuz: 2003 yılı Katılım Ortaklığı Belgesi ışığında güncellestirilmis olan Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İliskin Türkiye Ulusal Programı yürürlüğe girmiştir.

Nisan 2004: Kıbrıs'ta referandum yapılmıştır. Kıbrıs Türk halkının yüzde 64.9'u Annan Planını onaylarken Kıbrıs Rum kesiminde ise halkın yüzde 75.83'ü planı reddetti.

Nisan 2004: Avrupa Birliği Konseyi Kıbrıs Tüzüğü'nü onaylamıştır. Tüzükle, Kıbrıs'ta yapılan referandumun ardından sorunun çözüme ulaşmaması üzerine mevcut duruma ve özellikle malların dolaşımına ilişkin önlemler alınmıştır.

Mayıs 2004: 10 yeni ülke AB'ye tam üye oldu.

Ekim 2004: İlerleme Raporu ve rapora bağlı tavsiye belgesini yayımladı. Söz konusu belgelerde Türkiye'nin siyasi kriterleri gerekli ölçüde karşıladığı belirtilerek, birliğe katılım müzakerelerinin başlatılması tavsiyesinde bulunuldu.

Aralık 2004: AB devlet ve hükümet başkanları Zirve toplantısında Türkiye'nin siyasi kriterleri yeterli ölçüde yerine getirdiği belirtilmiş ve katılım müzakerelerine 3 Ekim 2005 tarihinde başlanması kararlaştırılmıştır.

Temmuz 2005: Türkiye, AB ile ilişkilerinin hukuki temelini oluşturan 1963 tarihli Ankara Antlaşması'nı, 1 Mayıs 2004 tarihinde AB üyesi olan 10 ülkeyi kapsayacak şekilde genişleten "Ek Protokol"ü imzaladı.

Ekim 2005: Lüksemburg'da alınan kararla AB, Türkiye ile tam üyelik müzakerelerini başlattı.

Ekim 2005: Üyelik müzakerelerinin ilk aşamasını oluşturan tarama süreci, bilim ve araştırma alanında düzenlenen "tanıtıcı tarama" toplantısı ile başladı ve tüm fasıllardaki tarama toplantıları 13 Ekim 2006 tarihinde tamamlandı.

Ocak 2006: Türkiye, Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik yeni planı İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw'un KKTC, G.Kıbrıs ve Türkiye ziyareti öncesinde, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a sundu. Annan'ın inisiyatif alması istenen bu planda, Türk limanlarının Rumlara açılması karşılığında KKTC'ye izolasyonların kaldırılması istendi.

Ocak 2006: AB tarafından hazırlanan Üçüncü Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayımlanmıştı.

Haziran 2006: Taraması tamamlanan Bilim ve arastırma faslında fiili müzakereler Lüksemburg'da düzenlenen Hükümetlerarası Konferans'ta gerçeklesti. Türkiye'nin gerekli kriterleri yerine getirdiği belirtildi ve bu fasıl aynı toplantıda kapatıldı.

Kasım 2006: Türkiye ilerleme raporunu yayımlayan AB Komisyonu, imzalanan Ek Protokol'e karşın limanların ve havaalanlarının Kıbrıs Rum kesiminin kullanımına açılmadığı tespitinde bulundu ve Türkiye'ye 14-15 Aralık'taki liderler zirvesine kadar süre verdi.

Kasım 2006: AB Konseyi İstanbul'un 2010 yılında Avrupa Kültür Başkenti olmasını onayladı.

Aralık 2006: AB Genel İşler Konseyi'nde bir araya gelen AB üye ülkelerinin Dışisleri Bakanları 8 başlıkta müzakerelerin askıya alınmasını öngören 29 Kasım tarihli Komisyon Tavsiyesini kabul etti.Bu çerçevede, Komisyon Türkiye'nin Ek Protokol'e iliskin taahhütlerini yerine getirdiğini doğrulayana kadar, 8 baslığın açılmayacağı ve geçici olarak kapatılamayacağını kararlastırdı. KKTC'ye yönelik izolasyonların kaldırılmasının ise Ocak 2007'de görüsülmesi kararlastırıldı.

Aralık 2006: Brüksel'de AB Devlet ve Hükümet Başkanlarının katılımıyla gerçekleşen liderler zirvesinde Türkiye ile müzakereler toplantının gündemine girmedi, Genel İşler Konseyi'nin önerisi aynen kabul edildi.

Ocak 2007: Bulgaristan ve Romanya AB üyesi oldu.

Mart 2007: İşletmeler ve Sanayi Politikaları faslında fiili müzakereler açıldı.

Nisan 2007: Türkiye'nin AB Müktesebatına Uyum Programı açıklandı.

Haziran 2007: İstatistik ve Mali Kontrol fasıllarında fiili müzakereler açıldı.

Aralık 2007: Tüketicinin ve Sağlığın Korunması ve Trans-Avrupa fasıllarının fiili müzakereleri açıldı.

Şubat 2008: AB tarafından hazırlanan Dördüncü Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayımlanmıştır.