Rusya'nın Ukrayna krizi nedeniyle kendisine yaptırım uygulayan ABD, AB, Kanada ve Norveç'ten yaptığı gıda ithalatını 1 yıllığına kesmesi, Türk şirketlerini hareketlendirdi. Rusya ilk etapta tavuk, yumurta, süt ürünleri ve narenciye ürünlerinde Türkiye'den yaptığı ithalatı artırmayı planlıyor. Ancak AB ile Rusya arasındaki gerilimin giderek arttığına işaret eden Türk şirketleri, önümüzdeki dönemde gıda ile birlikte tekstil ve otomotivde de Rusya ile daha geniş işbirliği için zemin yokluyor.
Rusya'nın aldığı karara göre ABD, Avrupa Birliği, Kanada, Avustralya ve Norveç'ten sığır, domuz, tavuk, balık eti, tütsülenmiş et, süt ürünleri, peynir, salam, yaş sebze meyve ve yemiş ithalatını geçici olarak yasaklandı. Rusya'nın bu ürünlerdeki ihtiyacını gidermek için kapısını çaldığı ilk ülkelerden biri ise Türkiye oldu.
İzinler 15 Eylül'den sonra
Ağustos sonundan beri Türkiye'yi ziyaret eden Rus makamları, 15 Eylül'e kadar ihracat yapmak isteyen şirketlerin üretim koşullarını gözlemleyecek ve standartlara uyan şirketlere Rusya'ya ihracat izni verecek. Rusya yılda 2 milyar dolar süt ve süt ürünü, yaklaşık 250 milyon dolar yumurta ve 1 milyar dolar balık ürünleri ithal ediyor. Türkiye özel sektör temsilcileri, bu ithalatın yüzde 10'unu dahi Türkiye'den karşılanması halinde söz konusu sektörlerde ciddi hareketlenme olacağına dikkat çekiyor.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, konuyla ilgili yaptığı açıklamada 15 Eylül'de Rus Ekonomi Bakanı'nın Türkiye'ye geleceğini ve İstanbul'da biraraya geleceklerini belirterek, “Hem ikili görüşme olacak hem de iş adamı heyeti olacak. İlk adım Bakanlık nezdinde atılıyor, arkasından belki hemen 15-20 gün içinde biz Moskova'ya gideceğiz" dedi. Büyükekşi, Rusya'ya Türkiye'den yapılacak ihracatın etkilerinin yılın geri kalan 4 ayında görülemeyebileceğini, asıl etkinin 2015 yılında hissedileceğini vurguladı.
Tekstil ve otomotiv takipte
Rusya'nın bazı gıda ürünlerinin tedariğinde Türkiye'ye yönelmesi, farklı sektörlerdeki ihracatçı şirketlerde de umut yarattı. Rusya-AB geriliminin uzaması halinde Rusya'ya ihracatını artırma şansı yakalayabilecek sektörlerin başında ise tekstil ve otomotiv geliyor.
Deutsche Welle Türkçe Servisi'ne konuşan İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi, Rus basınında AB'den ithalatta tekstil ve konfeksiyona da kısıtlama geleceğine dair haberler çıktığına işaret ederek, “Bu durum gerçekleşirse, Rusya'nın AB'den yaptığı 7,7 milyar euroluk konfeksiyon ithalatı Türkiye gibi ülkelere kayabilir” diyor. Rusya'daki alıcıların Çin malları yerine tekstilde Türkiye'yi tercih edeceğini öne süren Tanrıverdi, “Biz şu anda Rusya'dan gelecek talebi karşılayacak altyapıya sahibiz. Pazarda bir boşluk doğması halinde, o ihtiyacı karşılamaya talibiz” diye konuşuyor. Tanrıverdi, şu aşamada AB ile Rusya arasındaki gerilimi yakından takip etttiklerini ve gelişmelere göre hareket edeceklerini ifade ediyor.
Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği Başkanı Orhan Sabuncu ise otomotiv sektörü olarak Rusya pazarında daha çok yer almayı istediklerini ancak şu aşamada bu konuda karşılıklı bir görüşme gerçekleşmediğini belirtiyor. Rusya'nın zaten Türkiye'de üretimi yapılan B ve C segmentlerinde çok başarılı olduğunu dile getiren Sabuncu, “Belki lüks segmentlerde Türkiye'den bir talep olur diye düşünmek istiyorum. Bekleyip süreci izlemek gerekiyor” diyor.
Taşıma izinleri yetersiz
Rusya ihracatını artırmak için kolları sıvayan şirketlerin ise önündeki en önemli sorun Rusya'nın verdiği taşıma izinlerinin yetersizliği. Rusya, Türk plakalı araçlara 9 bin TIR'lık kota uyguluyor. Türkiye'nin Rusya'ya yaptığı 6,5 milyar dolarlık ihracatın dörtte birinin gıda rünlerinden oluştuğunu dile getiren Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, “Turizmde vize kalktı ve turizm rakamları yükselişe geçti. TIR geçiş kotası da kalkarsa bu ülkeyle olan ticarette rakamlar yükselir. Aksi halde Rusların şimdikinden fazla gıda ürünü alması hayal olur" diye konuşuyor.
