ABD'deki kredi krizinden Türk markaları da nasibini aldı. Sarar, Çilek Mobilya, Avva, Gilan, Gizia gibi ABD'de mağazası bulunan markaların ciroları kriz nedeniyle eridi. "Üst gelir grubu bile alışverişlerini kesti" diyen markalar büyüme planları da rafa kalktı. Krizlere karşı tecrübeli olan Türk markaları ABD ekonomisindeki çöküşe rağmen soğukkanlılığını koruyor. Markalar krizi fırsata çevirmek için neler yapılabileceğini düşünüyor.
Kredi krizinin etkileri ile satışları düşen Çilek Mobilya CEO'su Muzaffer Çilek, "ABD'deki iki mağazamızı mortgage krizinin hemen öncesinde açtık. İlk açıldığımızda mağazaların aylık cirosu 100 bin dolardı. Krizin patlaması ile ay ay düşüşler başladı. Şu anda ancak 20 bin dolar ciro yapabiliyoruz" dedi. Mağaza kapatmayı düşünmediklerini belirten Çilek, ABD'de birçok alışveriş merkezinde iyi lokasyonlarda mağazaların boşaldığını ve bu fırsatı değerlendirmek için de çalışmaları olduğunu açıkladı.
Çilek'in biri Miami'de biri de Tenessee Nashville'de olmak üzere iki mağazası var. Firma ABD'deki mağazalarını toplam 1 milyon dolarlık yatırımla açtı. Mağazaların aylık kirası 20 bin dolar.
Muzaffer Çilek, "İlk açıldığımızda hedefimiz aylık 150 bin dolar ciroydu. Fakat mortgage krizi ile bu hedefi 90 bin dolara kadar indirdik. Ama şu anda onu da yakalayamıyoruz. Cirolarımız 1 yıl içinde 20 bin dolara kadar düştü. Şu anda ancak kirayı karşılayabiliyoruz. Eskiden 3 bin dolarlık bebek odası takımını çok rahat satarken şimdi gelenler bir nevresim alıp çıkıyor" diye konuştu. Yeni fırsatları da yakından takip ettiklerini söyleyen Çilek, "Kriz nedeniyle ABD'de birçok alışveriş merkezinde iyi lokasyonlarda mağazaların boşaldığı. Acaba iyi lokasyonlarda mağaza bulup krizi fırsata dönüştürebilir miyim diye düşünüyorum. Bir iki alışveriş merkezinde yer ayırdım ama anlaşmayı yapmadım" dedi.
ABD'deki tüm perakendecilerin tüketimde hareketlenmenin yaşanması için kasım ayını ve seçim sonucunu beklediklerini kaydeden Çilek, özellikle bankaların batışının ardından ülkedeki tedirginliğin arttığını söyledi.
Üst gelir grubu bile alışverişi kesti
ABD'nin değişik şehirlerinde 7 mağazası ile faaliyet gösteren Sarar da krizin etkilerini hisseden firmalar arasında. İlk mağazasını 2001'de açan bugüne kadar ülkedeki 7 mağazaya 1 milyon doların üzerinde bir yatırım yapan Sarar Yönetim Kurulu Başkanı Cemalettin Sarar, satışların en az yüzde 20 düştüğünü açıkladı. Sarar, şu açıklamayı yaptı: "Özellikle üst gelir grubunun bulunduğu New York, Dallas, Florida ve Chicago gibi şehirlerdeki mağazalarımızda bu düşüşü daha çok hissediyoruz. Ama bunun yanında Las Vegas mağazamız iyi gidiyor. Çünkü burada turist çok fazla. Outletlerde de sıkıntı yok. Ama üst gelir grupları da dahil olmak üzere ABD halkı tüketimi kesti diyebiliriz. Açıldığı günden beri yüksek bir satış performansına sahip mağazalarımızın cirosunda ilk defa düşüş ile karşı karşıyayız."
Şu anda mağazalarını kapatmayı düşünmediklerini ama yeni yatırımlar içinde bekle gör politikasını uygulayacaklarını belirten Sarar, "ABD'de 2010 yılına kadar 12 mağaza planımız vardı. Bu hedefi küçülttük. Bekle gör politikası izliyoruz" dedi.
Durgunluk daha da artacak
New York ve Miami'de iki showroomu olan hazır giyim markası Avva da bekle gör politikasını devreye soktu. Avva Yönetim Kurulu Başkanı Volkan Atik, "Krizin ilk etkileri daha çok standart dediğimiz ürün gamında kendini gösterdi. Modelleri ile farklılık yaratan firmalar ise bundan ilk etapta çok etkilenmedi. Ama krizin daha da derinleşmesi ile bu olumsuz etkiler üst gelir grubuna yönelik ürün yapan firmalara daha çok yansıyacak. Çünkü son batan büyük bankalarla birlikte birçok üst gelir grubu kişi işsiz kaldı. Bu nedenle önümüzdeki günlerde daha büyük bir durgunluk bekliyoruz" dedi.
Avva olarak kriz dönemlerinde büyümeyi tercih eden bir firma olduklarının da altını çizen Atik, "Tabi ki makro yatırımlarda biraz düşünmek lazım. Şu anda iki showroom ile yola devam edeceğiz. Fakat perakende mağazalara girme anlamında zaten bir anlaşma arifesindeyiz. Bu konuda da çok beklemeyi düşünmüyoruz" dedi.
New York'ta bir mağazası ve showroomu bulunan hazır giyim markası Gizia Dış Ticaret Müdürü Ayşe Dişkaya ise, şu anda krizin etkilerini büyük oranda hissetmeseler de yeni yatırımlar için bekleme döneminde olduklarını belirtti. Dişkaya, şunları söyledi: "Yeni franchise'ler vermeyi düşünüyorduk. Ama bu konuda da bekleme dönemindeyiz. Biz iki yıldır bu pazarda faaliyet gösteriyoruz. Krize kadar satışlarımız gayet iyi gidiyordu."
ABD'de mağazası olan markalar
MAVİ JEANS
New York ve Los Angeles'da show-room'ları bulunan Mavi, dev zincirler ve specialty store'lar olmak üzere bin 500'ün üzerinde satış noktasında satılıyor. Markanın ayrıca New York Union Square'de de bir flagship mağazası var.
GİLAN
Mücevher markası Gilan'ın New York'ta ünlü 5. Cadde'de 8 milyon dolarlık yatırım yaptığı mağazası var.
GİZİA
Türk hazırgiyim markası Gizia'nın New York'ta bir franchise mağazası ve showroomu bulunuyor.
AVVA
Hazır giyim markası Avva da NewYork ve Miami'de olmak üzere iki mağazası ile faaliyet gösteriyor. Marka krizden önce talebin iyi olması nedeniyle ABD pazarında büyüme planları yapıyordu.
SARAR
2001 yılında girdiği ABD pazarında bugün 7 mağazası ile faaliyet gösteren Sarar'ın mağazaları NewYork, Lasvegas, Chicago, Dallas, Florida'da.
ERKUL KOZMETİK
Golden Rose markasıyla renkli kozmetik alanında faaliyet gösteren Erkul Kozmetik'in de Amerika'daki iki mağazası var.
TARİŞ
Taze markası ile ABD pazarında faaliyet gösteren Tariş'in franchise sistemi ile açtığı Chicago'da bir mağazası var.
ÇİLEK
Biri Miami'de biri de Tenessee Nashville'de olmak üzere iki mağazası bulunuyor.
Kriz firmaları nasıl vurdu
Çilek aylık ciro 100 bin dolardan 20 bin dolara düştü, mağaza kapatmayı düşünmüyor.
Sarar satışlar yüzde 20 düştü, 2 yıl içinde 12 mağazaya ulaşma planını erteledi.
Avva bekle gör politikasını devreye soktu, yeni yatırım düşünmüyor.
Gizia yeni franchise'ler vermeyi planlarını bekleme dönemine soktu.
ÇİLEK MOBİLYA
Çilek Mobilya CEO'su Muzaffer Çilek
* Ciromuz aylık 100 bin dolardan 20 bin dolara geriledi.
* Mağaza kapatma planlarımız arasında bulunmuyor.
* Boşalan alışveriş merkezlerinde yeni yer peşindeyiz.
SARAR
Sarar Yönetim Kurulu Başkanı Cemalettin Sarar
* Kriz süresince satışlarımız yüzde 20 düştü.
* 2 yıl içinde 12 mağazaya çıkma planımız ertelendi.
* Herşeye rağmen Las Vegas mağazamız iyi gidiyor.
AVVA
Avva Yönetim Kurulu Başkanı Volkan Atik
* Bekle gör politikasını devreye soktuk.
* Önümüzdeki günlerde durgunluk daha da artacak.
* İki mağazayla devam edeceğiz yeni mağaza yok.
GİZİA
Gizia Dış Ticaret Müdürü Ayşe Dişkaya
* Yeni yatırımlar için bekleme dönemine girdik.
* Krize kadar satışlarımız gayet iyi gidiyordu.
* Yeni franchise'ler verme planlarımızı da erteledik.
