Türk kadın vekiller Berlin'i karıştırdı

Gürsel KÖKSAL / FRANKFURT

Almanya'nın başkenti Berlin'de Eyalet Meclisi, partilerinden istifa ederek siyasi dengeyi altüst eden Türk kökenli kadın milletvekilleri nedeniyle kaynıyor.

Kısa bir süre önce meclisin sosyal demokrat üyelerinden Canan Bayram'ın SPD'den istifa ederek Yeşiller'e geçmesinin ardından, şimdi de Yeşil milletvekili Bilkay Öney, partisinden istifa etti. Asıl mesleği gazetecilik olan Öney, Yeşiller'in Berlin'de şu anda iktidarda olan Klaus Wowereit yönetimindeki sosyal demokrat-sosyalist koalisyonu düşürme planlarının yapıldığını, Bayram'ın istifasının da bu plan dahilinde olduğunu ileri sürüp, istifasıyla bunu önlediğini savunuyor.

Şimdilik bağımsız kalacağını, ancak ileride bir partiye üye olmak isterse, bunun kendi görüşlerine çok yakın olan SPD olacağını söyleyen Öney, bu partiden kendisine teklifler yapıldığı, bazı sözler verildiği iddialarını reddetti. Öney, Bayram'ın Yeşiller'e gelmesiyle „Türk kökenli tek kadın milletvekili“ olarak etkisini kaybedeceği endişesiyle istifa ettiği yolundaki iddiları da „saçmalık“ olarak nitelendirdi.

Canan Bayram'ın „sudan gerekçeler“ göstererek SPD'den istifa ettiğini ileri sürün Öney, Berlin'de SPD'nin zayıflamasıyla 27 Eylül'deki genel seçimlerde sosyal adaletten yana partilerin de güçsüz düşüreceğini belirterek, Hıristiyan Demokrat Partilerin (CDU ve CSU), liberallerle iktidara gelmesine katkıda bulunmak istemediğini vurguladı. Yeşillerin esas olarak SPD'yle federal düzeyde çoğunluğu almasını hedeflediğini, ancak Berlinli yeşillerin tutumunun bu hedefe ulaşmayı engellediğini savunan Öney, bu nedenle partiden istifa ettiğini kaydetti.

Böylece Bayram'ın istifasıyla Yeşiller lehine değişen meclis aritmetiği, yeniden değişti ve istifalar öncesi duruma dönüldü. Bayram'ın kendilerine transfer olmasıyla Eyalet Meclisi'ndeki milletvekili sayısı 24'e çıkan Yeşiller, Öney'in ayrılmasıyla eski durumlarına döndüler. SPD'nin milletvekili sayısı 52'de kaldı, ancak bağımsız da olsa Öney'in bu partiye destek vereceği ortaya çıktığından, Klaus Wowereit liderliğindeki SPD-Sol Parti koalisyonunun 149 üyeli meclisteki çoğunluğu yine 76'ya 73 oldu.

Almanya'nın tek şehirlik 3 eyaletinden biri olan Berlin'de, saflarındaki bir milletvekilinin istifasıyla sarsılan SPD, Öney'in girişimiyle rahatladı. SPD'nin Berlin Eyalet Meclisi'ndeki „Kadın politikaları sözcüsü“ olan Canan Bayram, geçen hafta partisinin kadınlar ve sığınmacılarla ilgili politikalarını eleştirdikten sonra istifa edip, Yeşillere geçmişti.

Böylece Almanya'daki Türk kökenli milletvekilleri aritmetiği yine değişti.

Türk kökenli 24 milletvekili / Öncülük ve çoğunluk kadınlarda

Almanya'da şu anda Federal Meclis (Bundestag) ve eyalet meclislerinde 24 Türkiye kökenli milletvekili görev yapıyor. (Buna bu ülkeyi Avrupa Parlamentosu'nda temsil eden milletvekilleri arasındaki Türkiye kökenli 3 milletvekili - Yeşillerden Cem Özdemir, SPD'den Vural Öger ve Sol Parti'den Feleknas Uca- dahil değil.)

Almanya'da çeşitli meclislere seçilmiş olan 24 milletvekilinin 5'i ülkenin en üst düzey yasama organı olan Federal Meclis'te (Bundestag), 2005'teki erken seçimlerden beri görev yapıyorlar. Bunların üçü Sol Parti'den, diğer ikisi de SPD ve Yeşillerden. Üçü kadın, ikisi erkek. 16 eyalet meclisinden 5'inde de yine kadınlar çoğunlukta olmak üzere (11) Türkiye kökenli 19 milletvekili var. En çok Türkiye kökenli milletvekili bulunan eyalet meclisi Berlin'in (8). Onu, Hamburg (6), Bremen (3), Hessen (1) ve Aşağı Saksonya (1) izliyor.

Milletvekillerinin hemen hepsi üniversite mezunu. 12'si Türkiye doğumlu.. Çoğu çok küçük yaşlarda Almanya'ya gelmiş.. Yine 13'ü 1970 sonrasında doğmuş.. En yaşlıları 1943 Trabzon Hamsiköy doğumlu Federal Milletvekili Prof. Dr. Hakkı Keskin (Sol Parti). En gençleri ise yine Sol Parti'den 1980 doğumlu Bremen Eyalet Milletvekili Şirvan Çakıcı. Bunların 7'si SPD'den (biri Yeşiller'e geçti), 7'si Yeşiller (biri bağımsız oldu), 7'si Sol Parti ve 3'ü de CDU'dan seçilerek, yasama görevlerini yerine getiriyorlar. Liberallerin Alman seçim sisteminin 5'nci önemli partisi Hür Demokrat Parti (FDP) saflarından seçilen milletvekili ise henüz yok.

Almanya'ya Alman vatandaşlığı alıp, seçme ve seçilme haklarını kullanarak, bu ülkedeki siyasal yaşama aktif olarak katılan Türkler, herşeye rağmen bu ülkedeki toplam Türkiye kökenli nüfusun küçük bir bölümü. Çoğunluk halen Türkiye vatandaşlığını koruyor, bir kısmı bunu bilinçli olarak yapıyor, bir kısmı ise özellikle son zamanlarda Alman vatandaşlığına geçişin zorlaştırılması nedeniyle Türk kalıyor. Ancak, bu insanların büyük bölümü 30, 40 yıldır bu ülkede yaşıyor. Ve onların en azından yerel düzeyde de olsa seçme ve seçilme hakkına sahip olmaları gerekiyor. Zaman zaman gündeme gelen bu konuda kısa vadede olumlu bir adım atılması sözkonusu değil. Ancak, kuşaklar boyu bu ülkede yaşayan insanların en azından bulundukları yörelerin yönetimine katılmasını engellemek, giderek daha geniş kesimlerce bir insanlık ayıbı olarak görülüyor.

Geçerken belirtelim milletvekilleri arasında kadınların çoğunlukta olması, haklı gerekçelerle de olsa Almanya'da ve Türkiye'deki Türk kadının ezilmişliğini sıkça işleyen Alman medyasının nedense dikkatini çekmiyor. Üstelik bu sürecin öncüleri de bir kadın.. Sevim Çelebi, 1987'de Berlin Eyalet Meclisi'ne Alternatif Liste grubunun üyesi olarak seçilerek, Alman tarihine „Türk kökenli ilk milletvekili“ olarak geçmişti. Leyla Onur da 1989'da Avrupa Parlamentosu'na, 1994'te de Federal Meclis'e (Cem Özdemir'le birlikte) seçilerek, bu parlamentolardaki ilk Türk kökenli „Alman milletvekili“ olmuştu.

Federal Milletvekilleri

Ekin Deligöz (Yeşiller): 1971 Tokat doğumlu. İlkokula İstanbul'da başladı, Almanya'da bitirdi. 1979'dan bu yana Almanya'da yaşıyor. İlk kez 1998'te seçildiği Federal Meclis'te halen 3'ncü dönem milletvekili. Evli, iki çocuk annesi.

Dr. Lale Akgün (SPD): 1953 İstanbul doğumlu, 1962'den bu yana Almanya'da yaşıyor. Evli, bir çocuk annesi. Psikoloji doktorası olan ve Federal Meclis'e ilk kez 2002'de seçilen Akgün, 2005'teki seçimlerde, seçmenlerin doğrudan oylarını almayı başararak ikinci kez Federal Meclis'e seçildi.

Sevim Dağdelen (Sol Parti): 1975 Duisburg (Almanya) doğumlu. 2005'te Federal Meclis'e seçildi. Seçilmeden önce serbest gazetecilik yaptı, aynı zamanda üniversitede hukuk öğrenimini sürdürüyor..

Prof. Dr. Hakkı Keskin (Sol Parti): 1943 Hamsiköy-Maçka-Trabzon doğumlu. 1978-80 döneminde Ankara'daki danışmanlık dönemi hariç, 1965'ten bu yana Almanya'da yaşıyor. 2005'teki erken seçimlerde Sol Parti'den Federal Meclis'e seçildi. Hamburg Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu'nda siyasal bilimler öğretim dalında öğretim üyeliği yapan Keskin, uzun yıllar SPD içinde politika yaptı. 1993-97 yıllarında Hamburg eyalet milletvekili olan Keskin, seçilmeden önce Almanya'daki en büyük Türk çatı örgütlerinden Almanya Türk Toplumu'nun (TGD) Genel Başkanı'ydı. Sosyal demokrat çizgiden uzaklaşmakla suçladığı SPD'den istifa ettikten sonra Sol Parti'den Federal Meclis'e aday gösterilen Keskin, 2 çocuk babası. Keskin, Almanya'daki siyasal faaliyetleri gerekçe gösterilerek 1972'de Türk vatandaşlığından çıkarılmış, daha sonra yeniden Türk vatandaşlığını almıştı.

Hüseyin Kenan Aydın (Sol Parti): 1962 Pülümür doğumlu. 2005'ten bu yana Federal Milletvekili. Seçilmeden önce sendika yöneticiliği yapan Aydın da uzun süre SPD içinde çalıştıktan sonra, Schröder hükümetinin uygulamalarını protesto ederek partiyi terkedip, yeni sol parti WASG'nin (Emek ve Toplumsal Adalet – Seçim Alternatifi Partisi) kuruluşunun ve daha sonra da bu partinin PDS'le (Demokratik Sosyalizm Partisi) birleşmesinin öncülüğünü üstlenenlerden. Evli.

Eyalet Milletvekilleri

Dilek Kolat (SPD, Berlin Eyalet Milletvekili): 1967 Gümüşhane-Kelkit doğumlu,1970'ten bu yana Almanya'da yaşıyor. 2001'den bu yana Berlin Eyalet Meclisi üyesi (2'nci dönem). Banka yöneticisi, evli.

Ülker Radziwill (SPD, Berlin Eyalet Milletvekili): 1966 Fethiye doğumlu, 1973'ten beri Almanya'da yaşıyor. 2001'den bu yana Berlin Meclisi üyesi (2'nci dönem). Turizm uzmanı olan Radziwill, evli.

Canan Bayram (SPD, Berlin Eyalet Milletvekili): 1966 Malatya doğumlu, 1972'den bu yana Almanya'da yaşıyor. Asıl mesleği avukatlık olan Bayram, 2006'da Berlin Eyalet Meclisi'ne seçildi. Bir çocuk annesi. SPD'den istifa ederek, Yeşillere geçti.

Helin Evrim Baba (Sol Parti, Berlin Eyalet Milletvekili): 1971 Varto doğumlu, 1980'den beri Almanya'da yaşıyor. 1999'dan bu yana Berlin Eyalet Meclisi Milletvekili (2. dönem). Asıl mesleği yeminli tercümanlık olan Baba, aynı zamanda sosyoloji dalında üniversite öğrenimini sürdürüyor. Bekar.

Bilkay Öney (Yeşiller, Berlin Eyalet Milletvekili): 1970 Malatya doğumlu, 1972'den beri Almanya'da yaşıyor. 2006'daki seçimlerde Berlin Eyalet Millevekili oldu. Mesleği gazetecilik olan Öney, bir dönem Berlin'de TRT için çalıştı. Bekar. Yeşiller'den istifa etti, şimdilik bağımsız kalacağını açıkladı.

Emine Demirbüken – Wegner (CDU, Berlin Eyalet Milletvekili): 1961 Kilis doğumlu, 1969'dan bu yana Almanya'da yaşıyor. 2006'dan bu yana Berlin Eyalet Meclisi üyesi. Uzun yıllar Berlin'de yerel düzeyde göçmenlerle ilgili çeşitli görevler üstlenen Demirbüken, partisinin de Federal Yönetim Kurulu'na seçilen ilk Türk kökenli politikacı oldu. Evli, iki çocuk annesi.

Şirvan Latifah Çakıcı (Sol Parti, Bremen Eyalet Milletvekili): 1980 Almanya (Troisdorf) doğumlu. 2006'da Bremen Eyalet Meclisi'ne seçildi. Geçen yıl bir parti yöneticisinin cinsel taciz girişimleri nedeniyle gündeme gelmiş, ortaya çıkan kriz „tacizci“nin partiden ihraç edilmesiyle sonuçlanmıştı. Türkiye kökenli en genç milletvekili.

Filiz Polat (Yeşiller, Aşağı Saksonya Eyalet Milletvekili): 1978 Almanya (Bramsche) doğumlu. 2004'ten bu yana Eyalet Meclisi Milletvekili (2'nci dönem). Üniversitede ekonomi ve siyaset bilimler bölümünü bitirdi.
 
Mürvet Öztürk (Yeşiller, Hessen Eyalet Milletvekili): 1972 Almanya (Mönchengladbach) doğumlu. 2008 başından bu yana Hessen Eyalet Meclisi Milletvekili. Yüksek öğrenimi İslam bilimleri ve tarih dallarında tamamlayan Öztürk, evli.

Nebahat Güçlü (Yeşiller, Hamburg Eyalet Milletvekili): 1965 Kayseri doğumlu, 1969'dan bu yana Almanya'da yaşıyor. 2004'ten bu yana Hamburg Eyalet Meclisi Milletvekili (2'nci dönem). Alman edebiyatı ve siyaset bilimleri dallarıda yüksek öğrenimi görmüş olan Güçlü, bir çocuk annesi.

Aygül Özkan (CDU, Hamburg Eyalet Milletvekili): 1971 Almanya (Hamburg) doğumlu. Hukukçu olan ve halen büyük bir firmanın Hamburg şubesini yöneten Özkan, bir çocuk annesi.

Gıyasettin Sayan (Sol Parti, Berlin Eyalet Milletvekili): 1950 Haskoy (Muş) doğumlu. 1995'ten bu yana Berlin Eyalet Meclisi üyesi (3'ncü dönem). İşletme ve siyasal bilimler alanlarında üniversite mezunu olan Sayan, 2 çocuk babası.

Özcan Mutlu (Yeşiller, Berlin Eyalet Milletvekili): 1968 Gümüşhane-Kelkit doğumlu, 1973'den bu yana Almanya'da yaşıyor. 1999'dan bu yana Berlin Eyalet Meclisi Milletvekili (2'nci dönem). İletişim mühendisi olan Mutlu, evli ve iki çocuk babası.

Mustafa Kemal Öztürk (Yeşiller, Bremen Eyalet Milletvekili): 1973 Almanya (Bremen) doğumlu. Haziran 2007'de Bremen Eyalet Meclisi'ne seçildi. Almanya ve Belçika'da siyasal yönetim alanında yüksek öğrenim tamamladı.

Mustafa Güngör (SPD, Bremen Eyalet Milletvekili): 1978 Almanya (Bremen) doğumlu. Geçen yıldan beri Bremen Eyalet Meclisi Milletvekili. Kendi kurduğu şirketin yöneticiliğini de yürütüyor.

Bülent Çiftlik (SPD, Hamburg Eyalet Milletvekili): 1972 Almanya (Hamburg-Altona) doğumlu. Yerel basının „Altona'lı Barack Obama“ adını taktığı Çiftlik, uzun bir süre SPD'nin Hamburg örgütü sözcülüğünü yaptıktan sonra, geçen şubattaki seçimlerde seçmenlerin tercih oylarıyla diğer adayları geride bırakarak Hamburg Eyalet Meclisi'ne seçildi. Amerika ve Almanya'da siyasal bilimler öğrenimi gören Çiftlik, Al Gore'nin seçim kampanya ekibinde de görev almıştı.

Metin Hakverdi (SPD, Hamburg Eyalet Milletvekili): 1969 Almanya (Hamburg) doğumlu. O da 2008 şubatındaki seçimlerde, seçmenlerin tercih oylarıyla seçilerek, eyalet milletvekili oldu. Mesleği avukatlık.

David Erkalp (CDU, Hamburg Eyalet Milletvekili): 1974'de Mardin-Midyat'ta doğdu, 1980'den beri Almanya'da yaşıyor. 2008'de Hamburg Eyalet Meclisi'ne seçildi. İşletmecilik dalında üniversite mezunu olan Erkalp, bir süredir partisinin Hamburg örgütlenmesinde aktif görevler yürütüyordu.

Mehmet Yıldız (Sol Parti, Hamburg Eyalet Milletvekili): 1979 Türkiye doğumlu, 1991'den bu yana Almanya'da yaşıyor. Aktif sendikacı olan Yıldız'ın asıl mesleği elektrik teknisyenliği. Bir çocuk babası.