T24 - Referandumun resmi sonucunun yürürlüğe girmesinden itibaren Türkiye çarpıcı gelişmelere sahne olacak. Yüksek Mahkeme’den HSYK’ya dek alışılagelmedik düzenlemeler geliyor
Yaz aylarını, anayasa değişikliği paketi için yapılacak referanduma yönelik siyasi açıklamalarla geçiren Türkiye, referandum resmi sonucunun yürürlüğe girmesinden itibaren çarpıcı gelişmelere sahne olacak. Referandumda kabul edilen anayasa değişikliği paketinde yer alan düzenlemeler, Anayasa Mahkemesi içtihatlarının, HSYK kararlarının değişmesine, kritik birçok konuda alışılmadık gelişmelerin yaşanmasına yol açacak. Pakette yer alan düzenlemeler ve yaşanabilecek gelişmeler şöyle:
ANAYASA MAHKEMESİ SİL BAŞTAN
11 asıl 4 yedek üyeden oluşan mahkemenin üye sayısı 17’ye çıkacak. Mahkeme, iki daire şeklinde çalışacak. İlk etapta, mahkemenin yedek üyeleri asıl üye olacak ve tüm üyeler 65 yaşına kadar görevlerini sürdürecek. Yeni seçilenler ise 12 yıl için görev yapacak. İlk etapta, 15 üye mevcut isimlerden oluşacak. Kalan 2 üye ise 30 gün içerisinde TBMM tarafından Sayıştay ve baro başkanları arasından seçilecek. Yüksek Mahkeme’ye bireysel başvuru yolu da açıldı. 17 üyenin profili, olası bir anayasa değişikliğinde yerleşik kararların değişmesine yol açabilecek. Örneğin Yüksek Mahkeme, anayasa değişikliklerini esas yönünden denetleyebileceği yönündeki içtihadında ya da üniversitelerle türban takılmasının anayasanın değişmez ilkelerine aykırı olduğu görüşünde değişikliğe gidebilecek.
HSYK’DA YENİ DÖNEM
HSYK’nın yenilenen yapısı, tıkanan kararname sürecinin hükümetin istediği biçimde çözülmesini sağlayabilecek. Mevcut üyeler azınlıkta kalacakları için Ergenekon savcılarının soruşturulması ve görev yerlerinin değişmesi gibi talepler reddedilerek, kararname çıkartılabilecek. Yeni HSYK, meslekten çıkarılmaları istemiyle hazırlanan disiplin raporları bugüne kadar Adalet Bakanlığı’nca sevk edilmeyen Savcı Ömer Faruk Eminağaoğlu, Başsavcı İlhan Cihaner, Sincan hâkimi Osman Kaçmaz gibi isimlerin kaderini de belirleyecek. Şemdinli Savcısı Ferhat Sarıkaya, Kenan Evren hakkında dava açtığı için meslekten atılan Sacit Kayasu gibi isimler ise mesleğe dönmek için dava açabilecek.
POZİTİF AYRIMCILIK MI TÜRBAN MI?
Paketin 1. maddesiyle, anayasanın “eşitlik” başlıklı 10. maddesine, çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vezife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak önlemlerin eşitlik ilkesine aykırı sayılamayacağı eklendi. Tartışmalar sırasında, bu düzenlemenin, üniversitelerdeki türban yasağının kaldırılması için çıkartılacak düzenlemenin iptalini önleme amaçlı yapıldığı iddia edildi. Düzenlemeyle, kadınlarla ilgili pozitif ayrımcılık içeren adımlar da atılabilecek.
YAŞ’A YARGI YOLU
Paketin 11. maddesiyle, anayasanın 125. maddesine eklenen düzenlemeye göre, Yüksek Askeri Şura kararlarına yargı yolu açıldı. Buna göre, YAŞ’ın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç, her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açık olacak. Böylece, daha önce YAŞ kararıyla ihraç edilenler de kararların iptali için dava açabilecek. Başbakan ve Milli Savunma Bakanı’nın YAŞ kararlarına daha önce koyduğu şerhler de açılacak bu davalarda önem taşıyacak.
12 EYLÜL DARBECİLERİ
12 Eylül darbecilerinin yargılanmasını engelleyen, anayasanın geçici 15. maddesi, paketin 25. maddesiyle kaldırıldı. Yargının darbecilerin yargılanması yolunu açması halinde, şu anda hükümette bulunan Vecdi Gönül gibi isimlerin bile yargılanması söz konusu olacak.
12 Eylül darbecilerinin yargılanmasını engelleyen 15. madde kaldırıldı. Ancak, yargı yolunun açılıp açılmadığı
