T24 - Japonya dünya tarihinin en büyük 5. depremiyle sarsıldı. Merkez üssü Tokyo'nun 380 kilometre kuzeydoğusunda kalan ve yaklaşık 1.5 dakika süren 8.9 büyüklüğündeki deprem pasifik kıyısındaki birçok ülkede hissedildi. Japonya depreme ne kadar hazırlıklı olduğunu binların dayanıklılığı ve insanlarının soğukkanlılığı ile gösterdi. Ancak ana depremin ardından şiddeti 7.1'e kadar çıkan 20'ye yakın artçı şok daha yaşandı. Ülkenin kuzeyinde yer alan özellikle Myagi ve Sendai kentlerini daha çok etkileyen depremin yol açtığı hasar tam olarak anlaşılmadan ikinci büyük felaket, kuzey doğu kıyılarını vuran tsunami ile yaşandı. Hızı saatte 150 km'ye ulaşan 10 metrelik dev dalgalar önüne çıkan her şeyi yutarak, kıyıdan 10 kilometre kadar içeriye girdi. Liman kenti olan Sendai hemen hemen tamamen sular altında kaldı. İlk haberlerde depremdeki az sayıdaki can kaybı umut verirken, tsunami sonrasında hayatını kaybedenlerin sayısı 400'ü aştı. Ülkenin birçok bölgesiyle iletişim kurulamaması, bu felaketlerdeki ölü sayısının daha da artması endişesine neden oldu. Japonya Başbakanı Naoto Kan, uluslararası yardım çağrısı yaptı. Bu arada Kyodo Haber Ajansı 88 bin kişiden haber alınamadığını duyurdu.
Türkiye saati ile sabah 07.46'da meydana gelen depremin merkez üssü Tokyo'nun 168 km kuzeydoğusu olarak belirlendi. Uzmanların yaptığı açıklamaya göre, yerin 10 kilometre altında meydana gelen depremin büyüklüğünün 600 atom bombasına eşit olduğu, Marmara Depremi'nden 50-60 kat daha şiddetli olduğu belirtildi.
Depremde ölenlerin sayısı da zaman ilerdikçe artıyor. Japonya İtfaiye ve Afet İdare Kurumu, deprem ve ardından gelen 4-7 metrelik tsunami dalgalarında ölenlerin sayısının 32 olduğunu duyurdu.
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, kendilerine ulaşan bilgilere Japonya'daki depremde Tokyo Büyükelçiliğinde hasar meydana gelmediğini, ülkedeki Türk vatandaşları arasında can kaybı ya da yaralanma olmadığını bildirdi.
Japonya Başbakanı: Deprem büyük hasara neden oldu
Başbakan Naoto Kan, depremin ülkenin kuzeydoğusunda büyük hasara neden olduğunu söyledi.
Başbakan, depremin vurduğu bölgedeki nükleer santrallerin zarar görmediğini ve radyasyon sızıntısı olmadığını belirtti.
Hükümet sözcüsü Yukio Edano da yardım faaliyetlerine katılmaları için deprem bölgesinde askerlerin gönderildiğini kaydetti.
Tsunami alarmı genişletildi
Depremin büyüklüğü nedeniyle, Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi, başlangıçta sınırlı tuttuğu tsunami alarmını daha sonra neredeyse Pasifik Okyanusu'na kıyısı olan bütün ülkeler için genişletti.
Depremin hemen ardından Japonya Meteoroloji Kurumundan tsunami uyarı yapıldı. Bu açıklamaların hemen ardından dev dalgaların kıyılara vurmaya başladığı haberleri geldi. Ülkenin kuzeyindeki Sendai kentindeki limanı 10 metre büyüklüğündeki dalgalar yuttu.
Tsunami uyarısı yapılan ülkeler arasında Rusya, Tayvan, Filipinler, Endonezya, Papua Yeni Gine, Avustralya, Yeni Zelanda, Fiji, Meksika, Guatemala, El Salvador, Kosta Rika, Nikaragua, Panama, Honduras, Şili, Ekvador, Kolombiya, ABD, Hawaii ve Peru da bulunuyor.
Depremden sonra Japonya'nın başkenti Tokyo ve civarında 4 milyon evin elektrikleri kesildi, kentte 14 yangın çıktı. Tokyo'nun merkezinde tüm tren seferleri durduruldu.
Japonya'nın kuzeyindeki Tohoku otobanının bazı bölümleri hasara uğradı, Tokyo yakınlarındaki Chiba rafinerisinde ise büyük bir yangın çıktı. Kuzeydeki tren seferleri durduruldu, hükümet depremden etkilenen bölgelere 900 kurtarma görevlisi gönderdi. Narita havaalanı kapatıldı, yolcular ise tahliye edildi.
20 artçı deprem meydana geldi
ABD Jeolojik Araştırma Merkezi'nden yapılan açıklamada da depremin ardından, Japonya'nın Honşu adasının doğu sahili açıkları ve yakınlarında büyüklükleri 5,8 ile 7,1 arasında değişen 20 artçı deprem olduğu kaydedildi.
Açıklamaya göre, depremden sonra meydana gelen en büyük artçı şok Honşu adasının doğu sahili açığında, depremden yaklaşık 45 dakika sonra oluşan 7,1 büyüklüğündeki artçı deprem oldu. Ana şoktan yaklaşık 6 saat sonra, Honşu adasının doğu sahili yakınında 6,5 büyüklüğünde bir artçı deprem daha meydana geldi.
Japonya'da bugün meydana gelen depremin, 1872'den bu yana en büyük deprem olduğu bildiriliyor.
Japonya'da 1923'te Canto'da meydana gelen depremde ise 143 bin kişi hayatını kaybetmişti.
Japonya'da sol yıllarda en fazla can kaybına neden olan deprem ise 1996'da 5 bin 500 kişinin öldüğü Kobe depremi olmuştu.
Metro ve banliyö trenleri durduruldu
Tokyo metrosu ve banliyö trenleri durduruldu. Kuzeydeki Sendai havaalanını ise su bastı.
Japonya'daki tüm limanlar tsunami tehdidi dolayısıyla kapatıldı.
Bu arada 8 askeri uçak ise depremin verdiği hasarı gözlemlemek üzere havalandı.
Depremin ardından bazı nükleer santraller otomatik olarak kapandı. Yetkililer, Tepco Fukuşimi'nin 1 nolu terminalinde bir sorun çıktığını, ancak hemen güvenliğin sağlandığını söyledi.
Toyota ise kuzeydoğudaki iki tesis ile parça üretim fabrikasında üretimin durdurulduğunu duyurdu.
Japonya'nın kuzeyinde bulunan Sony şirketi de 6 fabrikasını kapattığını bildirdi.
Tayvan ve Endonezya'da tsunami alarmı
Japonya'da meydana gelen depremin ardından Tayvan'daki meteoroloji bürosundan tsunami alarmı verildi.
Meteoroloji bürosundan yapılan açıklamada, TSİ 11.30 sularında tsunami dalgasının beklendiği belirtilerek sahil bölgelerinde yaşayanların deniz şartlarındaki değişiklikler konusunda hazırlıklı olmaları istendi.
Endonezya'da da tsunami uyarısı yapıldı.
Meteoroloji kurumu, ülkenin doğu kesimlerindeki Kuzey Sulavesi, Papua ve Molük Adaları için tsunami uyarısında bulundu. Tsunaminin bu bölgeleri TSİ 13.00'de vurabileceği belirtildi.
Öte yandan Hawaii'deki Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi, tsunami uyarısını Pasifik bölgesinin çoğunun kapsayacak şekilde genişletti.
Bu arada Rus yetkililerin, bu sabah 8,9 büyüklüğünde bir depremle sarsılan Japonya'ya yakın olan Kuril adalarından 11 bin kişiyi tahliye ettiği bildirildi.
Davutoğlu: Depremde ölen ya da yaralanan Türk vatandaşı yok
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, kendilerine ulaşan bilgilere Japonya'daki depremde Tokyo Büyükelçiliğinde hasar meydana gelmediğini, ülkedeki Türk vatandaşları arasında can kaybı ya da yaralanma olmadığını bildirdi.
Davutoğlu, Türkiye ile BM Kalkınma Programı (UNDP) arasındaki Stratejik Çerçeve Anlaşması'nın imzalanmasından sonra UNDP Başkanı Helen Clark ile birlikte düzenlenen ortak basın toplantısında yaptığı açıklamada, Japonya'da büyük bir felaketle karşı karşıya kalındığını, Dışişleri Bakanlığı olarak ilk andan itibaren gelişmeleri yakından takip ettiklerini kaydetti.
Bakanlık içinde de konuyla ilgili özel bir birim oluşturulması talimatı verdiğini belirten Davutoğlu, "Japonya kalkınmış bir ülke, ancak biz de bütün imkanlarımızla yardıma hazırız. Bugün Japonya Dışişleri Bakanıyla temasa geçeceğim ve kendisine bu konuda dayanışma mesajımı ileteceğim" dedi.
Kendilerine ulaşan bilgilere göre Türkiye'nin Tokyo Büyükelçiliğinde herhangi bir hasar meydana gelmediğini kaydeden Davutoğlu, "Büyükelçilik yetkilileri, Japonya'daki vatandaşlarımızla temas halinde. Japonya'daki Türk vatandaşlarımızla ilgili şu ana kadar ulaşmış olumsuz bir haber yok" diye konuştu.
Davutoğlu, "Japon halkına felaket dolayısıyla geçmiş olsun" ifadesini de kullandı.
Kızılay ekip gönderiyor
Türk Kızılayından yapılan yazılı açıklamada, Japonya'daki depremin ardından oluşan tsunaminin etkilerinin yakından takip edildiği ve Türk Kızılayının bölgeye yönelik çalışmaların yürütülmesi için Ankara'daki Afet Operasyon Merkezi'nde bir kriz masası oluşturulduğu kaydedildi.
Açıklamada şunlar kaydedildi.
''Türk Kızılayı, bölgedeki gelişmeleri ilgili ülkelerin Kızılhaçları ile koordineli olarak yakından takip ediyor. Türk Kızılayı-AKUT'tan bir, Türk Kızılayından iki afet müdahale uzmanından oluşan üç kişilik öncü ekip, Türk Kızılayı tarafından saat 17.50'de İstanbul'dan Japonya'ya doğru yola çıkarılıyor.''
Japonya Merkez Bankası
Japonya Merkez Bankası (BoJ), depremin yarattığı kaygıları gidermek amacıyla finansal piyasalarda istikrarı sağlamak için her türlü çabayı sarf edeceğini bildirdi.
Ekonomi uzmanları, Japonya'da borsada işlem gören hisselerin, özellikle depremin ve tsunaminin vurduğu bölgelerdeki fabrikalara ait olanların gelecek hafta pazartesi günü muhtemelen değer kaybedeceğine dikkati çektiler.
Bu arada dün 82,90 yenden işlem gören ABD doları bugün 83,20 yene kadar çıktıktan sonra 82,75 yene düştü. Böylece yen, ABD doları karşısında iki haftanın en düşük seviyesini görmüş oldu.
Kyodo haber ajansına göre, elektronik devi ve ülkenin en büyük ihracatçı şirketlerinden Sony, depremden sonra 6 fabrikasını kapattı.
Öte yandan deprem, uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarının da yönünü aşağı çevirdi.
ABD ham petrolünün varil fiyatı nisan ayı teslimi Asya'daki işlemlerde düne göre 1,30 dolar azalışla 101.40 dolardan satılıyor.
ABD ham petrolünün varil fiyatı nisan ayı teslimi dün 1,68 dolar değer kaybederek günü 102.70 dolardan kapattı.
Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı nisan ayı teslimi de 1,20 dolar düşüşle 114.23 dolardan işlem görüyor.