Torba Yasa ile yapılan düzenlemelerle, önceden altı ay boyunca bankadan çekilmeyen emekli aylığı durdurulur ve sağlık hakları askıya alınırken, bu süre bir yıla çıkarıldı.
Hürriyet gazetesi ekonomi yazarı Şükrü Kızılot, Torba Yasa ile yapılan düzenlemelerin emeklileri nasıl etkileyeceğini yazdı.
Kızılot yazısında şunları söyledi:
Mevcut durumda, altı ay boyunca emekli aylığı bankadan çekilmezse, emeklinin;
- Aylık ödemesi durduruluyor.
- Sağlıkla ilgili hakları askıya alınıyor.
Torba Yasa ile emekli, dul ve yetimler adına gönderilen aylıklarda, durdurma süresi 6 aydan 1 yıla çıkartıldı. (Md.53)
‘SGK para karşılığı danışmanlık yapacak’
Torba Yasa ile Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) görevleri arasına; eğitim, araştırma ve danışmanlık faaliyetleri eklendi. Bu amaçla SGK bünyesinde “Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Başkanlığı” kurulacak.
Kurulacak olan Başkanlık ile kurum personelinin niteliğinin artırılması ve kurum personelinin kapasitesinin güçlendirilmesi amaçlanacak. Öte yandan Kurumun söz konusu eğitim ve danışmanlık faaliyetlerinden gelir elde etmesi de planlanıyor.
Eylül ayı gelirleri düşük olacak
Torba Yasa 11 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı ama birikmiş vergi ve SGK borçlarının ödenmesi için başvurular 1 Ekim 2014’de başlayacak.
Torba Yasa yürürlüğe girdiğinde, başvurular ve ödemeler de hemen başlayabilseydi, Eylül ayında önemli bir gelir toplanabilirdi. Torba Yasa’nın çıkacağının açıklandığı Mayıs ayından bu yana, borcu olanlar ödemeleri durdurdu. Daha önce “vergiler ödenmiyor” başlığı altında yazdığımız gibi Temmuz ayında 9 milyar TL nakit açığı oldu. Bu da 5.3 milyar TL bütçe açığı doğurdu. 2013 Temmuz ayındaki 7,2 milyon TL faiz dışı fazla, 2014 Temmuz ayında 877 milyon TL de faiz dışı açık olmuştu. Maliye ve SGK’nın “haciz yapılmasın” duyurusu da bunu etkileyen unsur olmuştu.
Şimdi borcu olanlar ödemelerini Ekim ayına kadar bekletecek.
Yurtdışı doktora master
Üniversitelerce, öğretim üyesi yetiştirme programı çerçevesinde “mecburi hizmet karşılığı” yurt dışına gönderilenler de Torba Yasa’dan yararlanacak. Torba Yasa ile yurt dışına gönderilenlerden döndüklerinde mecburi hizmet görevini yerine getirmedikleri için ödenen maaşları iade etmeleri istenilmeyecek. Bunlar için yapılmış harcamalar yeniden hesaplanacak ve faiziyle birlikte 5 yılı bulan taksitler de alınacak. Bunun için 11 Eylül 2014 tarihinden itibaren “üç ay içinde” borçlu oldukları idareye başvurmaları gerekiyor (Uygulamanın ayrıntıları için Bkz. Geçici Md. 1).
Torba Yasa’ya iptal tehlikesi mi?
Son günlerde Torba Yasa’nın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması konusu tartışılıyor. Okurlarımızın bir kısmı “Torba Yasa uygulaması Ekim ayında başlayamadan, yasa iptal mi olacak?” diye soruyorlar.
Hemen belirtelim, Torba Yasa’nın tamamının iptali diye bir durum söz konusu değil. Ancak, başvuru halinde bazı maddeleri, özellikle “af” niteliğindeki maddeleri iptal edilebilir. Nedenine gelince, “af” getiren düzenlemelerin “nitelikli çoğunluk” ile yani üye tam sayısının 3/5’inin (330) oyları ile kabul edilmesi gerekirdi. Torba Yasa 231 oy ile kabul edildiği için başvuru halinde “af” getirilen düzenlemeler iptal edilebilir.
Anayasa Mahkemesi’nin bazı özelleştirmelerle ilgili daha önce verdiği iptal kararlarının uygulanmasını engelleyen Torba Yasa hükmü için Anayasa Mahkemesi’ne başvuruldu. Ayrıca internet özgürlüğünü engellediği belirtilen düzenlemenin iptali için de başvuruda bulunuldu. Önümüzdeki günlerde, birkaç maddenin daha iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması bekleniliyor.
Torba Yasa’da Bağ-Kur’a borcu olan ve sayısı 1.3 milyonu bulan esnaf, sanatkâr, tüccar, şirket ortağı gibi kişilere sağlanacak olan “borç dondurma” unutuldu.
En son 1 Mayıs 2008 tarihine kadar olan dönem için bir düzenleme yapılmış ve 5 yılda prim borcu olanların borçları dondurulmuştu. Bununla, borcun ait olduğu döneme ait sigortalılık süresi, hizmetten sayılmıyor, prim borçları da takip edilmiyordu.
Torba Yasa’da 1 Mayıs 2008 sonrasına ait “borç dondurma” düzenlemesi yer almadı. Buna göre, borcu olan Bağ-Kur sigortalıları, sağlık hizmetlerinden de yararlanamıyorlar. Bunlar borçlarını yapılandırdıkları takdirde sağlık hizmeti alabilecekler.
Spor kulüplerine 84 ay vade
Torba Yasa’da, spor kulüplerine 2014 Nisan ve öncesi aylara ait birikmiş vergi ve SGK borçlarına ödeme yönünden, ikişer aylık dönemler halinde, 42 eşit taksitte 84 ayı bulan bir ödeme vadesi tanınıyor. 42 eşit taksitte 84 ayda yani 7 yıllık bir dönemde borçlarını ödeyecek olan spor kulüplerinin borcuna 1.35 katsayısı (yani her yıl için yüzde 5 faiz) uygulanacak (Torba Yasa Md. 81).
Belediyelere 72 ay vade
Belediyeler ve bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliği özelliğini taşıyan kuruluşlara da azami 36 taksitte 72 aya kadar vade tanınıyor.
Torba Yasa’da neredeyse herkesi ilgilendiren çok önemli avantajlar var. O nedenle, yazı dizimizi dikkatle takip ederek, olayın ayrıntılarını ve farkında olmadığınız bazı avantajları öğrenebilirsiniz.
