Türkiye İşçi Partisi (TİP) Sözcüsü Sera Kadıgil, Kahramanmaraş merkezli, çok sayıda ilde yıkıma neden olan depremlerin ardından, "krizi fırsata çevirenlere" karşı kanun teklifi hazırladı.
Kadıgil, TBMM Başkanlığı'na sunduğu kanun teklifinde, depremlerin ardından yaşanan kira artışlarının, emlak fiyatlarının, temel ihtiyaç maddelerinin ve daha birçok kalemin fahiş oranda artırılmasının suç olarak tanımlanması gerektiğini belirtti. Kadıgil, bu suçu işleyenlerin ise 1 yıl 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılması gerektiğini ifade etti.
Kadıgil, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair verdiği kanun teklifinde, “Binlerce insan deprem nedeniyle yaşadıkları kentleri terk etmek durumunda kalmış, bu afet durumunu bir fırsata çevirmek isteyen kişiler; temel ihtiyaç maddelerinde, barınma haklarının tecessüm ettiği konutlarda ve benzeri birçok kalemde açık oransızlık bulunacak biçimde bedel artışları gerçekleştirmişlerdir” dedi.
"Ev sahipleri 20 günde yüzde yüzü geçen kira zammı yaptı"
Kovid-19 salgını sürecinde de benzer bir tablo yaşandığının altını çizen Kadıgil, fırsatçılık suçunun mutlaka tanımlanması gerektiğini vurgularken, şu ifadeleri kullandı:
“Depremde evini, yakınlarını kaybeden insanlar devletin beceremediği afet sonrası kriz yönetimi yüzünden çadır bile bulamadıkları için bulundukları yerlerden göç etmek zorunda kalıyor. Bölgeden göç eden insanlar, gittikleri illerde depremi fırsata çeviren ev sahiplerinin son 20 günde yüzde yüzü geçen fahiş kira zamları yüzünden ev de bulamıyorlar.
Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durumu, zor şartları, yaş küçüklüğünü, irade zayıflığını veya akıl hastalığını istismar edip doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kendisi veya başkası adına maddi menfaat elde etmek maksadıyla bir taşınır veya taşınmazın satılması, devri veya kiraya verilmesi karşılığında, kredi verilmesi karşılığında, başka herhangi bir hizmet karşılığında veya belirtilen hizmetlerden birinin tedariki karşılığında karşılıklı edimler arasında açık oransızlık bulunan maddi menfaatlerin vaat edilmesine veya sağlanmasına izin vermek, suçu oluşturan hareketler olarak sayılmalıdır.”
"Fahiş zamlara son verilmeli"
Fahiş oranda yapılan zamların önüne bir an önce geçilmesi gerektiğini belirten Kadıgil, “Depremzedeler temel ihtiyaçlarını ve kuracakları yeni yaşam alanları için gerekli malzemeleri edinme konusunda da fırsatçıların kâr hırsları yüzünden mağdur ediliyorlar. Hem deprem mağduriyetinden yararlanmak için ürünlerine ve hizmetlerine fırsatçılık zammı ekleyenlerin cezalandırılması hem de derhal depremzedelerin temel ihtiyaçlarının sağlanmasındaki engellerden biri olan fahiş zamların durdurulması için de bir girişimde bulunulması gerekiyor. Türkiye İşçi Partisi olarak da bu konuya ilişkin çözüm önerimizi kanun teklifinde sunuyoruz” dedi.
Kadıgil, şu ifadeleri kullandı:
“Ticari faaliyeti meslek olarak icra eden kişilerin güvenilirliğini sağlamak amacıyla, fırsatçılık suçunun tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında işlenmesi, bu suçun temel şekline nazaran daha ağır cezayı gerektiren bir nitelikli unsur olarak kabul edilmelidir. Fırsatçılık suçunun işlenmesi suretiyle elde edilen yararın miktarı çoğu zaman tam olarak belirlenememektedir. Bu gibi durumlar göz önünde bulundurularak, fırsatçılık suçundan dolayı hapis cezasının yanı sıra ayrıca adlî para cezası öngörülmelidir. Bu suçun bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, tüzel kişi hakkında da bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmedilmelidir. Fırsatçılık suçundan elde edilen haksız kazanç, suçun mağdurunun ekonomik koşullarında olumsuz bir durum meydana getirmektedir. Ortaya çıkan bu mağduriyetin giderilmesi için; failin taşınmazlarına, hak ve alacaklarına el koyma tedbiri fırsatçılık suçu bakımından da uygulanmalıdır.”
