Beyaz Saray'da Donald Trump ile Cumhuriyetçi senatörler arasında basına kapalı bir toplantı gerçekleştirildi. Toplantıda Türkiye’nin Rus yapımı hava savunma sistemi S-400 alımının ardından Türkiye’ye uygulanacak olası yaptırımlar görüşüldü. Toplantıda Trump’ın senatörleri yaptırım konusunda geri adım atmaya davet etti fakat karşılığında hem Cumhuriyetçiler hem de toplantıya mektup gönderen Demokratlar, NATO müttefiği olan Türkiye’ye yaptırım uygulanmasının gerekli olduğunu vurguladı.
TIKLAYIN: Beyaz Saray'da Trump ve Cumhuriyetçi senatörler "Türkiye'ye yaptırım" başlığıyla bir araya geldi
Washington Post basına kapalı toplantının ayrıntılarını içerideki kaynaklarından aktardı. Buna göre, Dış İlişkiler Komitesi’nden James E. Risch’in liderliğinde toplanan Cumhuriyetçi Senatörler, S-400 alan Türkiye’nin NATO’nun F-35 sistemini ‘tehlikeye attığı’ gerekçesiyle ABD Başkanı’na yaptırım konusunda geri adım atmamasını talep etti. Trump, geçen hafta Türkiye’ye S-400 parçalarının gelmeye başlamasıyla 100’den fazla F-35 uçağının tesliminin iptal edildiğini açıklamıştı fakat Rusya’yla savunma sanayiinde işbirliği yapan Türkiye’ye daha fazla yaptırım uygulanması konusunda bir adımı olmamıştı. -
Toplantıya katılan kaynakların aktardığına göre, Trump sert yaptırımlardan ziyade Türkiye’yle masaya oturma taraftarıydı. Trump’ın önerilerinin Risch ile arasında tartışmaya yol açtığı iddia edildi. Risch’in sözcüsü Suzanne Wrasse, “Toplantıdaki herkes masada bir çok seçeceğin olduğunu biliyordu ve konunun her alanıyla ilgili bir tartışma vardı” sözleriyle toplantıyı anlattı.
"Trump'ın duruşu iki partiden de farklı"
İçerideki senatörlerin aktardığına göre, Trump’ın Cumhuriyetçi Senatörlerle gerçekleştirdiği bu toplantının daha önce özel olarak “Türkiye’ye olası yaptırımlar” başlığıyla bilinmesine rağmen başkanın konuya ilgisizliği dikkati çekti. Trump’ın sağlık sistemi, göç ve yönetimin Kongre’den geçirdiği yeni anlaşma gibi konularla başlattığı toplantı, senatörlerden birinin yaptırımları gündeme almasıyla devam etti. İsmini vermek istemeyen senatör toplantıyı şöyle özetledi:
“Trump’ın duruşu iki partinin senatörleriyle de farklı, Demokratlar da Cumhuriyetçiler de ABD’nin Türkiye’yi S-400 sistemini almasıyla yaptırım uygulanması gerektiğini savunuyor. Toplantıya dahil olmayan bazı demokrat senatörler de bir mektup yollayarak, “Bakan Pompeo ve birçok Cumhuriyetçi Senatör’le aynı fikirde olduklarını, hukuka göre Türkiye’ye yaptırım uygulanması gerektiğini belirtti”
"Erdoğan'la nasıl anlaşabiliriz?"
Toplantıdan çıkan bazı Cumhuriyetçi Senatörler ise yaptırımlardan ziyade “Erdoğan’la nasıl anlaşabiliriz” konusunu tartışıyordu. Senatör David Perdue, “Başkanın yapmaya çalıştığı, konuya daha geniş bir yaklaşımda bulunmak. Eğer bütün bölgeye bakılırsa ve başka ülkelerde neler olduğuna bakılırsa farklı bir sonuç elde edilebilir. Dünyada müttefik geliştirmeye çalışıyoruz” ifadelerin kullandı.
Senatör Perdue, Türkiye’yle ABD arasındaki ekonomik ilişkinin önemini vurgulayarak, “Yaptırımlar yerine, bazı serbest ticaret anlaşmaları yapılabilir. Bir ihtimal de Rusya’yla Orta Doğu’daki pozisyonu hakkında görüşmek, bizimle ticaret yapmak da istiyorlar” dedi.
Bloomberg: Trump, Türkiye'nin Rus hava savunma sistemi almasına yanıt düşünüyor
Bloomberg, toplantıya katılan senatörlerden tartışmalı yaptırım konusunu aktardı. Teksas Senatörü John Cornyn'e göre, yaptırımlar konusunda isteksiz olan Trump, S-400'lerin teslimatı başlamış olduğu için ellerinde fazla bir seçenek kalmamasından dolayı sinirliydi. Cornyn, "Türkiye, Erdoğan'ın gittikçe daha çok otoriter olması, basın mensuplarını cezaevine atması ve insan hakları ihlalleriyle, daha da sorunlu bir ülke haline geldi." ifadelerini kullandı.
"Başkan, Erdoğan'a S-400 programının uygulanmaması konusunda baskı yapmalı"
2016 seçimlerinde Cumhuriyetçi partinin öne çıkan başkan adaylarından olan Teksas senatörü Ted Cruz, toplantıya katılan senatörlerin çoğunluğunun Türkiye ile ilişkilerin öneminin farkında olduğunu söyledi:
"Ama aynı zamanda Türkiye'nin aynı anda S-400 ve F-35'leri alması da tamamen çelişkili bir durum. Toplantıdaki senatörler de Başkan'ın Erdoğan'a S-400 programını uygulamaması konusunda kesinlikle baskı yapması gerektiği kanısındaydı."
Yönetim yaptırımları engellemezse Türkiye, CAATSA yaptırımlarına maruz kalan ilk NATO müttefiği olacak. Cumhuriyetçiler de Demokratlar da, Türkiye’nin Rusya’dan ağır silah alan ilk NATO müttefiği olduğunu vurguluyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan G20 Zirvesi sonrası Trump’ın kendisine yaptırım uygulanmayacağı yönünde garanti verdiğini söylemişti.
CAATSA yaptırımları
Kongre muhabirlerinin uzun süredir aktardığı üzere ABD'de birçok farklı görüşten siyasetçi Türkiye'ye S-400 alımı sebebiyle CAATSA (ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele) yaptırımları uygulanmasını istiyor. İddiaya göre Beyaz Saray'daki toplantıda CAATSA yaptırımları da masaya yatırılabilir.
Amerika'nın Sesi'nden Begüm Dönmez Ersöz'ün aktardığına göre ABD Başkanı Trump yasa gereği 70 sayfalık CAATSA metninde listelenen 12 yaptırım kaleminden en az beşini seçmek zorunda. Bu kalemler şöyle sıralanıyor:
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası desteğinin kesilmesi,
- Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi,
- ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi,
- Uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi,
- Mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi,
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da sözleşme yapılmaması,
- Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması,
- Mali kurumlar ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması,
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması,
- ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması,
- Yaptırım kapsamına alınan kişilere ABD’ye giriş yasağı,
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzer işlevi olan üst düzey görevlilere de yaptırım uygulanması.
ABD Başkanı yasa gereği en fazla 180 gün (6 ay) boyunca yaptırımlardan muafiyet tanıyabiliyor. Muafiyet, süresinin sona ermesinden en geç 15 gün öncesinde yine 180 günlüğüne yenilenebiliyor.
CAATSA Başkan’ın yaptırımlardan muafiyet tanıma kararı vermesi halinde bunu Kongre’nin değerlendirmesine sunmasını şart koşuyor.
|
