T24- Haftalık The Economist dergisi, son sayısında "Brezilya ve Türkiye, nükleer krizi çözmeye yardımcı mı oldu, ya da daha mı kötüleştirdi" sorusuna yanıt aradı. İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejad için anlaşmanın bir "zafer" olduğunu ancak başkalarının, Brezilya Cumhurbaşkanı Lula da Silva ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, gerçekten İran'ı BM Güvenlik Konseyi ile ihtilafında bir adım atmasını sağlayıp sağlamadığını henüz göremediklerini belirtti.
Son yıllarda BMGK daimi üyeleri ve Almanya'nın yürüttükleri müzakerelerin, İran'ı bir adım atmasını sağlamadığına işaret eden dergi, geçen pazartesi günü Tahran'da varılan anlaşmanın geçen yıl İran'ın, Amerika, Rusya, Fransa ve Uluslar arası Atom Enerjisi Ajansı ile vardığı ancak daha sonra çark ettiği anlaşmaya benzediğini kaydetti. Dergi, "Ancak Türkiye ve Brezilya liderlerinin ne kadar iyi niyetli olursa olsunlar, İran'ın bulunduğu zor durumdan çıkmak için onların çabalarını istismar etmesinden korkuluyor" yorumunu yaptı.
"Yeni anlaşmanın zamanlaması çok kuşku uyandırıyor"
İngiliz dergisi "İran'ın taktikleri konusunda tecrübeli olanlar, yeni anlaşmanın zamanlanması ve hükümleri çok kuşku uyandırıyor" dedikten sonra Tahran mutabakatının kısa bir süre sonra BMGK'ye bir yaptırım tasarısının sunulduğunu anımsatarak, "Bu, Türkiye'nin dışişleri bakanının Tahran anlaşmasının yeni yaptırımların artık mazur görülmeyeceği anlamına geldiği iddiasına rağmen oldu" diye yazdı.
"İran Brezilya ve Türkiye'ye kur yapıyor"
Yeni yaptırımların, uranyum zenginleştirmekten vazgeçmelerini sağlamayacağını söyleyen İran'ın liderlerinin başta Brezilya ve Türkiye olmak üzere" bazı BMGK üyelerine "kur yaptıkları"nı savunan The Economist, İran'ın yaptırımlara ilişkin BMGK oylamasını bloke etmeyi veya geciktirmek istediğini de öne sürdü.
İngiliz dergisi, Tahran mutabakatının hükümlerinin, "muğlak" olduğunu belirttikten sonra geçen yıl varılan anlaşmaya göre, uranyumun ilk olarak Rusya'ya, oradan yeniden işlenmesi için Fransa'ya gönderileceğini anımsattıktan sonra şöyle devam etti:
"Türkiye'nin uranyum zenginleştirme olanakları yoktur"
"Yeni anlaşma ile uranyum Türkiye'ye emanet edilecek. Ancak Türkiye'nin bunu zenginleştirme veya yakıta dönüştürme olanakları yoktur. İran'ın, kendi uranyumun Türkiye'nin kontrolünde iken yüzde 20 oranında zenginleştirmiş uranyumun başka bir kaynaktan almayı mı bekliyor? Ayrıca, Türkiye ile Brezilya ile yapılan anlaşma uyarınca Sayın Ahmedinejad, anlaşmanın kendinin istediği gibi gidip gitmediğine karar verebilecek. Eğer, değilse, Türkiye'nin, ona uranyumu geri teslim etmesi gerekir."
Bunun, İran'ı potansiyel olarak silah yapımı için kullanılabilecek bir çabadan vazgeçmesini ikna etmeye çalışanlar için bir çıkış yolu oluşturmadığı gibi göründüğünü kaydeden The Economist, "Ancak Güvenlik Konseyi'ni bölünmüş bırakabilir ve İran ile ihtilafa son verilmesini zorlaştırabilir. Galip de Sayın Ahmedirnejad olur" diye yazdı.
