Teknik hata artı mürettebat hatası

Hollandalı yetkililer düşen uçakta teknik bir arızayla yüksekliğin yanlış gösterildiğini ve pilotların zamanında önlem alamadığını açıkladı.

THY'nin Tekirdağ uçağının İstanbul-Amsterdam seferini yaparken geçen hafta düşmesine, uçağın sol tarafındaki irtifa gösterge aletinin yanlış çalışmasının neden olduğu bildirildi.

Kazayla ilgili araştırma çalışmalarını yürüten Hollanda Güvenlik Araştırma Konseyinin Başkanı Pieter van Vollenhoven, Lahey'de düzenlediği basın toplantısında, kaza nedenine ilişkin ilk bulgular hakkında bilgi verdi. 

Boeing 11 Şubat'ta uyarmıştı

Van Vollenhoven, kara kutu çözümlemelerine göre uçağın otomatik pilota bağlı olarak iniş yaptığını, havaalanına yaklaşırken sol tarafındaki irtifa göstergesinin hatalı çalışması sonucu yanlış yükseklik sinyali verdiğini söyledi, yüksekliği yanlış gösteren bu sinyalin, otomatik pilot tarafından kabine uyarı olarak geldiğini, ancak bu uyarıya pilotlardan ilk aşamada tepki gelmediğinin anlaşıldığını belirtti.

Van Vollenhoven, pilotların bu uyarıyı ciddiye alarak düzeltmek istediklerinde ise uçağın çok alçaldığını ve hız kaybettiğini, dolayısıyla başarılı olarak tekrar yükselemediğini ifade etti.

Hollandalı yetkili, belirlenen kayıtlara göre, sol irtifa yükseklik göstergesinin, uçağın yere çok yakın olduğu bir durumda hala 700 metre yükseklik gösterdiğini kaydetti.

Uçağın kara kutu kayıtlarında, Tekirdağ uçağının son 25 saatte 8 ayrı uçuş yaptığını ve bu uçuşlar sırasında aynı hatanın iki kez daha görüldüğünün belirlendiğini söyleyen van Vollenhoven, bu gibi durumlarda hata sinyali verildiği zaman, uçaklarda motorların hız kestiğini, uçak zaten olması gerekenden daha alçakta uçtuğu için, motorların da hız kesmesiyle hızın iyice düştüğünü anlattı.

Pieter van Vollehnoven, uçağın kaza anında kuyruk tarafından 175 kilometre hızla yer çarptığını, oysa iniş pistine 260 kilometre hızla yanaşması gerektiğini ifade etti.

Uçağın düşüşüne daha önce inen bir uçağın yol açtığı kanat türbülansı ya da yakıt eksikliği gibi nedenlerin yol açmadığının kesin olarak saptandığını belirten van Vollenhoven, kazadan sonra kanatlarda yeterli yakıtın bulunduğunun görüldüğünü söyledi.

Pieter van Vollenhoven, Boeing 737-800 tipi uçaklarda irtifa göstergelerinde görülen bu hataya ilişkin olarak üretici uçak firmasının uyarıldığını da belirtti.

Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Pieter van Vollenhoven, daha önce benzer hata ortaya çıktığı için pilotların otomatik pilotla inmemesinin daha iyi olacağı yolundaki görüşünü dile getirdi.

Pieter van Vollenhoven, bir soru üzerine, kazadan sonra uçaktaki pilotlara geç müdahale edildiği iddiasının doğru olmadığını, ilk yardım ekiplerinin pilotların ölü olduğunu gördüklerini belirtti.

Pilotlar Derneği'nden jet yanıt

Hollandalı yetkililerin, THY uçağının yaptığı kazada arızalı irtifa göstergesinin rol oynadığı ve mürettebatın hatayı farkettiği ancak yeterli müdahalede bulunmadığı iddiasına Türk pilotlardan tepki geldi. Pilotlar Derneği İkinci Başkanı Ahmet Ezgi Hollandalı yetkililierin yaptığı açıklamaları eleştirdi.

İşte Ezgi'nin açıklamaları:

- Açıklamaları çok tatmin edici bulmadık. Çünkü çok uzun bir zaman geçti üzerinden daha tatmin edici cevaplar bekliyorduk.

'Amatör pilot bile uçmaz'

- 1950 feet gibi bir hata olduğunu söyledi. Böyle bir hatayla amatör pilot bile uçmaz açıkçası. Böyle bir hatanın pilotlar tarafından önemli değil denecek bir şey değil.

- O aletin irtifa göstergesinin bozuk olması böyle bir kazaya sebep verebilir. Otomatik pilot ondan aldığı bilgilerle hareket eder.

- Bu THY tarafından atlanacak gibi bir problem değildir. Bu 8 defa bozuldu biz bunu değiştirmedik denmez, çok mantıklı gelmiyor açıkçası bana verdiği bilgiler.

- 1950 feet hatasını pilotlar -8 feette anladı dedi.

- Cihazın 1200 feet hata yaptığı görülüyor. Çünkü önünde o havaalanına ait bir bilgi kağıdı var. O kağıtta o havaalanına nasıl yaklaşacağı, ne zaman tekerlek koyacağı yazılı.

- O inmeyi o zaman eliyle yapacaktır. Uçakta sesli uyarılar yaşandığı zaman zannediyorum çok sis vardı ve bu arada geç kaldı ve çarptı. Senaryo bu şekilde gözüküyor.

- Sis olmasaydı kesinlikle böyle bir şey olmazdı. Hissederdi pilot. 15 000 saat uçuşu vat hocanın. Bir şey olduğu hissederdi, ama aletlere güveniyor.

- En zor arıza yapan aletlerden bir tanesidir nasıl arızalandı anlayamıyorum.

- İstanbul’dan kalkıyorsanız, o andaki pistteki uçağın bulunduğu yerdeki civa basınç değeri verir sizde onu kalibre edersiniz.

- Sonra uçuş anında da bu devam ediyor. Bu uçağın en önemli aletidir, bundan en az iki tane vardır. Bunun da arıza yapması en bozulmaması gereken alettir.

- Motor bir, ufuk göstergesi iki diye sıralayabiliriz.

- İkinci gösterge tamamen bağımsız çalışır. Ama uçağın bilgisayarı birinci aletin bilgilerini alır.

- Bunu kule fark edebilirdi. Kule’de bir bilgisayarda uçağın dört haneli numara yazar. Onun altında da uçağın üç tane bilgisi yer alır. Hızı yüksekliği ve gitti yol. Uçağın hızı, kuleye hatalı olarak, pilotun göstergesi hatalıysa kule de öyle görürler, 700’ü 1940 olarak görürler.

- Radar da uçağın bilgisini oraya aktarır.

'Açıklama ön bulgulara göre yapıldı'

Türkiye Hava Yolları Pilotları Derneği (TALPA) yetkilileri ise bu açıklamayı yapan Ezgi'nin görüşlerinin derneklerini temsil etmediğini, onun derneğinin ayrı bir dernek olduğunu belirterek şu açıklamayı yaptı:

Eldeki bulgulara göre uçuş alçak irtifaya kadar normal devam etti. Uçağın soldaki yükseklik ölçme sistemi hatalı değerler verdi. Bu hatalı bilgi uçağın inişini ölçen diğer sistemler tarafından algılandı ve uçakta motor gücü azaldı. Pilotlar bunu engellemeye çalıştı ancak yükseklik mesafesi yeterli olmadığı için kaza yaşandı.Arkadaşlarımız alçalırken sürat düşüşünü normal algılamış olabilir.

İncelemeler devam ediyor. Bunlar ilk bilgiler. Bilgiler geldikçe durum değişebilir. Hollandanın bu açıklamasının amacı spekülasyonları engellemek.

Hollandalılar sadece karakutuya ilişkin açıklama yaptılar. Diğer etkiler de incelenecek ve açıklanacak.

Detaylı raporlar gelince gerçekleri anlayacağız.

Kulenin uçağı görüp müdahale etme şansı çok az.

Şu anda vorteks (Daha önce inen bir büyük uçağın yarattığı anafor etkisi) etkisi üzerinde durulmuyor olsa da o da gündeme gelebilir.

Eğitimdeki pilot orada olduğu için bu olay oldu mantığı yanlış.

‘Açıklamalar kanaat oluşturmaktan uzak’

Ulaştırma Bakanlığına bağlı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü,Hollanda Güvenlik Araştırma Konseyi Başkanı Pieter Van Vollenhoven'in yaptığı açıklamaları, "kazanın oluş nedenlerine açıklık getirmekten ve bir kanaat oluşturmaktan uzak" olarak nitelendirerek, "kazanın gerçek nedeninin henüz belirlenemediğini" kaydetti.

Genel Müdürlükten yapılan yazılı açıklamada, Pieter Van Vollenhoven'in kazanın nedenlerine ilişkin basın toplantısı düzenlediği hatırlatılarak, yapılan değerlendirme ve açıklamaların bir ön bilgi mahiyetinde olduğu ve incelemelere devam edileceğinin beyan edildiği anlatıldı.

Açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Yapılan açıklamalar ve sorulara verilen cevaplar, kazanın oluş nedenlerine açıklık getirmekten ve bir kanaat oluşturmaktan uzaktır.

Açıklamaların ağırlıklı olarak kazanın oluşuma etki eden imalatçı firma, hava trafik hizmetleri, havaalanı ve meteorolojik şartlar, pilotlar ile uçak ve sistemleri gibi muhtemel bulgu ve unsurların tespiti ve bunlara ilişkin yorumlardan ibaret olduğu anlaşılmaktadır.

Hollanda Güvenlik Kurulu tarafından oluşturulan kaza kırım heyetleri, Amerikan Ulusal Güvenlik Kurulu uzmanları, uçağın imalatçısı firma ve bazı ekipmanların üreticisi İngiliz firması yetkilileri ile ülkemiz Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü uzmanları çalışma ve incelemelerine devam etmektedirler. Kazanın gerçek oluş nedeni henüz belirlenememiştir. İmalatçı firma da dahil, henüz bilinmeyen çok boyutlu bir durumun söz konusu olduğu anlaşılmaktadır.

İncelemeler Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce dikkatle takip edilmekte olup, elde edilecek bilgiler, değerlendirmeler ve tespitler kamuoyu ile paylaşılacaktır." 

Yıldırım: Sabredelim

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ise  yaptığı açıklamada "Bizim arkadaşlarımız da kaza kırım ekibinde beraber çalışıyorlar. Onların da bu konuda görüşleri var. Biraz daha sabredelim, en sağlıklı açıklamayı yapacağız" dedi.

Yıldırım, Samandıra'da gazetecilere yaptığı açıklamada, kaza hakkında beklenen açıklamanın yapıldığını, ancak tam metni Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne geldikten sonra değerlendirilip kamuoyuna açıklama yapılacağını söyledi.

"Kazanın irtifa göstergesindeki hasardan dolayı meydana geldiğinin belirtildiğinin" ifade edilmesi üzerine Yıldırım, "Şu anda onlara girmek doğru olmaz. Bu açıklamayı uzmanlar değerlendirir. Ne anlama geldiğini de kamuoyuyla paylaşırlar" dedi.

Bir gazetecinin, "Pilotların irtifa göstergesindeki sorunu ciddiye almadıklarına ilişkin açıklamalar yapıldığını" belirtmesi üzerine de Yıldırım, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün raporun tam metnini talep ettiğini, sonuçlar ellerine ulaşınca değerlendirileceğini söyledi.

Yıldırım, "Bizim arkadaşlarımız da kaza kırım ekibinde beraber çalışıyorlar. Onların da bu konuda görüşleri var. Biraz daha sabredelim, en sağlıklı açıklamayı yapacağız" dedi.

"Açıklamanın, bir anlamda arızalı uçağından dolayı Boeing'e bir uyarı niteliğinde olduğunun ifade edildiğinin" belirtilmesi üzerine Bakan Yıldırım, açıklamalardan da anlaşılacağı üzere kazanın çok boyutlu olduğunu kaydederek, "Şimdiden 'öyle oldu, böyle oldu' demek, birine suç atma gayreti içerisinde olmak çok yanlış. Böyle bir şey yapamayız. Bütün yönleriyle her şey ortaya çıkacak. Artık bundan sonrasını uzmanlara bırakalım" diye konuştu.

"THY'nin uçak ihalelerinde Boeing'den vazgeçme gibi bir tercihi olacak mı?" şeklindeki soru üzerine de Yıldırım, böyle bir şeyin söz konusu olmayacağını söyledi.

Yıldırım, "Boeing'in de böyle bir hatası varsa, gerekli duyuruları yapmak suretiyle gerekli tedbirleri alacaktır" dedi.

Bakan Yıldırım, kazanın ön raporu konusunda kanaatinin sorulması üzerine de bunu yazılı metin kendilerine ulaşınca değerlendireceğini belirterek, "Dedikodulara göre iş yapamayız" dedi.