TAZ'ın başlığı ne anlatıyor?

Gürsel KÖKSAL - ALMANYA

Jürgen Gottschlich'in, Tageszeitung'da (TAZ) yayınlanan haber analizine Türkçe'de “aynılaştıran“, “dümdüz edip, tekleştiren“ anlamına gelen “Der Gleichschalter“ kavramını başlık yapması dikkat çekti.

Bunun türediği “Gleichschaltung” kavramı, ilk kez Naziler tarafından resmen kullanılmış. Naziler, 31 Mart 1933 ve 7 Nisan 1933 tarihlerinde çıkardıkları “Aynılaştırma Yasaları”yla (Gleichschaltugnsgesetze) tüm toplumsal, siyasal ve özel yaşamı topyekûn “tekleştirmeyi”, “bir”leştirmeyi” ve “aynılaştırmayı” hedeflemişlerdi.

Örneğin bu yasalardan hareketle, federal yapının temellerini oluşturan eyaletlerin siyasal egemenlikleri ortadan kaldırılıp, merkezi hükümete kayıtsız şartsız bağlanmaları sağlandı. Kültürel yaşama çeşitli müdahalelerde bulunarak, yapımcısından, sanatçısından, dağıtımcısına tüm kişi ve kurumlar, büyük ölçüde Berlin merkezli yeni kurumlaşmalara bağlı olarak çalışır hale geldiler.

Böylece “aynılaştırma” (Gleichschaltung), Nazi yönetiminin, muhalefete, diğer partilere ve kendi kontrollerinde olmayan diğer örgütlenmelere karşı müdahalelerini anlatan bir kavram haline geldi. II.Dünya Savaşı sonrasında da sosyalizm karşıtlarının zaman zaman, Doğu Almanya'daki sistemi tanımlarken bu kavrama başvurdukları görüldü.

Makalenin “aynılaştıran”, “düzleyerek, eşitleyen”, “tekleştiren” kişi anlamındaki başlığının yani “Der Gleichschalter” ifadesinin, AKP'ye ve lideri Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a ağır bir eleştiri amacı taşıdığı yorumları yapılıyor.

Gottschlich'in AKP'ye ağır bir biçimde eleştiren yazısı, aynen Avusturya gazetesi Der Standartd'ın internet portalında da yayınlandı. Oradaki başlık ise farklı: “AKP muhalif basının üzerine gidiyor”.