Tarım ve Orman Bakanlığı, sahte içki üretimine bağlı can kayıplarının önüne geçilmesi amacıyla etil alkolün, üretimden dağıtıma kadar elektronik ortamda izlenmesi için, "Etil Alkol Takip Projesi" başlattı. Proje kapsamında şu ana kadar altı üretim tesisi sisteme entegre edilerek, tesislerin üretim hatlarına akış ölçer (debimetre) cihazları yerleştirildi. Alkol ticaretinde ürün hareketinin arz zincirinin son noktasına kadar izlenip, etil alkolün yasa dışı ticarette kullanılmasını önleyecek sisteme, yıl sonuna kadar etil alkol üretimi yapan 15 firmanın tamamı dahil edilecek.
Son yıllarda gündeme gelen sahte içki üretimi ve buna bağlı can kayıplarının önüne geçilmesi, ayrıca vergi geliri kayıplarının engellenmesi amacıyla etil alkol arzının kayıt altına alınması ve takibine yönelik tedbirler geliştirildi. Bu kapsamda, "4733 sayılı Kanun" ile "Etil Alkol ve Metanolün Üretimi ile İç ve Dış Ticaretine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'te yapılan değişikliklerle; etil alkolün internet satışı yasaklanırken, ürünün amacı dışında satışına idari para cezası uygulanması ile aykırılığa konu ürünlerin mülkiyetinin kamuya geçirilmesi esası getirildi. Ayrıca tıbbi kullanım amaçlı etil alkolün ecza depoları eliyle ancak eczaneler ve hastane gibi sağlık kuruluşlarına ve 5 litre hacimli mat siyah plastik kaplar içinde ambalajlanmış olarak satışı öngörüldü. Yine tıbbi kullanım amaçlı etil alkolün arz zinciri içinde izlenebilirliğini sağlamak amacıyla ambalajlarına karekod uygulanması esası ve ilgili kuruluşlara ürün izlenebilirliğini sağlama yükümlülüğü getirildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı, yılbaşında dolaşımı artan sahte içkiye bağlı ölümlerin önüne geçmek için yeni bir proje geliştirdi. Buna göre etil alkol, Etil Alkol Takip Projesi ile üretimden dağıtıma kadar elektronik ortamda izlenip, kayıt altına alınmaya başlandı. Projenin ilk aşamasında etil alkol üretim tesisindeki üretim hatlarına akış ölçer (debimetre) cihazları yerleştirildi. Böylece hammadde giriş, ara ürün ve nihai ürün çıkışı miktarları elektronik ortamda anlık olarak izlenip, elde edilen veriler yine elektronik ortamda bakanlık veri merkezine gönderilerek kayıt altına alınma başladı. İlk aşamada sisteme altı etil alkol üretim tesisi entegre edildi. Alkol ticaretinde ürün hareketinin arz zincirinin son noktasına kadar izlenip, etil alkolün yasa dışı ticarette kullanılmasını önleyecek sisteme, yıl sonuna kadar etil alkol üretimi yapan 15 firmanın tamamı dahil edilecek. Proje ile elde edilen üretim ve ithalat verileri işlenip, alkol ticaretinin bakanlık tarafından sağlanacak elektronik platforma taşınması sağlanmış olacak.
“En büyük sorumluluk vatandaşta”
TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, projenin faydalı olacağını düşündüklerini söyledi. Etil alkolün insanları ölüme götüren, gözü dönmüş, hırs bürümüş, bu işten para kazanan kesim için önemli bir gelir kaynağı olduğunu vurgulayan Palandöken, şunları söyledi:
"Bunları kolayca temin etmeleri, bu sektörde bu faaliyeti gösteren korsan satıcılara önemli bir gelir kaynağı. Daha evvel onlarca insanımız evde bu alkolü yapmak isterken zehirlenme, uzuvlarını kaybetme, göz bozukluğu, gözünü kaybetme ve sakat kalma gibi olaylarla karşılaştı. Bakanlık, verildiği noktadan nihai kullanım alanına kadar ürünü koordine edecek. Belki bu biraz caydırıcı olacak. Alkolün nasıl işleneceğine dair formüller var. Dolayısıyla artık vatandaş da evde kimyager olmuş gibi, 'herkes yapıyor, biz de yaparız' diyorlar. Dolayısıyla bu aslında hem vatandaş açısından hem devletin geliri açısından hem de insan sağlığına zararı açısından önemli bir yarar. Bunun için alınan tedbirler tabii ki caydırıcılık olacak. Ama en fazla sorumluluk yine vatandaşta olacak."
“Kolay ulaşımın önü kesilmiş olacak”
Palandöken, internet üzerinden etil alkole ulaşımın kolaylaştığını kaydederek, "Şimdi artık internet üzerinden de etil, metil alkole ulaşmak kolaylaştı. Aynı şekilde bunun ticaretini de yapanları cezalandırmalı ki bu işte başarılı olsun. Devletin attığı bu adım belki kontrol altına alacak belirli bölümü; ama her zaman olduğu gibi bunlar yine başka bir formülle bunu bulmaya gayret edecekler. Bunların kolay ulaşımının önü biraz kesilmiş olacak. Alınan alkolün hangi amaçlı olduğu, incelenmek sureti ile; ama asıl olan vatandaşın duyarlı olup hemen ihbar etmesi. Üretim noktasından rafa gelinceye kadarki süreç denetlenebilir; ama ondan sonraki aşama vatandaşa ve onu kullanan insana kalıyor. En azından caydırıcı olacak, denetlenecek, yüksek oranlı ceza ile verilecek baskı tahmin ediyorum ki bunu halledecek" diye konuştu.
Yılbaşı uyarısı
Palandöken, yılbaşı öncesi de uyarılarda bulunarak, "Vatandaşlarımızın bu yılbaşı satış ruhsatı olmayan, hediyelik eşyaların aralarına serpiştirilmiş olsa bile alkollü içecekleri almamalarını tavsiye diyorum. Tanıdığı resmi bayi olan işletmelere gidecekler. Hem yeni yılı hüsran halinde yaşamayacaklar, biraz daha fazla parayı verip sağlıklarını kendileri kontrol edecek. Semtindeki tanıdığı satan yerlerden bunu temin etmeleri bu endişeleri ortadan kaldıracak" ifadelerini kullandı. (DHA)
