Suriye için Erdoğan, Putin, Ruhani buluştu; işte alınan kararlar

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Suriye sorununa dair bir çözüm bulunması amacıyla Rusya'nın Soçi kentinde bir araya geldi. Erdoğan zirveyi, "Çok kritik görüşmeler yaptık" sözleriyle değerlendirdi. Zirve sonrası açıklama yapan liderler, Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'nin başlayacağını duyurdu.

Üç liderin kritik zirvenin ardından yaptığı ortak basın açıklamasına göre zirvede şu konularda uzlaşıldı:

- Suriye'nin geleceğine Suriyeliler karar verecek. Bunun gerçekleşmesi için özgür ve adil bir seçim düzenlenecek.  

- Suriye toplumunun bütün kesimlerinin katılabileceği Suriye’de Ulusal Diyalog Kongresi toplanacak. Kongreye tüm etnik ve dini grupların katılımının sağlanacak. (Erdoğan, Türkiye'nin kırmızı çizgisi olan PYD varlığı konusunda "Ülkemizi bölmeye çalışan eli kanlı bir çeteyi Suriye'de meşru bir aktör olarak görmemizi kimse beklemesin" dedi.)

- Üç ülkenin dışişleri bakanları ve genelkurmay başkanları Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'nin daha kolay yapılması için anlaştı. Kongrede yeni Suriye Anayasası da ele alınacak.

- Üç ülke hangi örgüt ve temsilcilerin çağırılacağına beraber karar verecek.

- Suriye'de ateşkes tesis edilmesi amacıyla atılan adımlar gözden geçirildi.

Putin: Ciddi aşamalar kaydettik

Toplantı sonrası üç liderin düzenlediği basın toplantısında ilk olarak konuşan Putin, Rusya, Türkiye ve İran'ın IŞİD de dahil olmak üzere terörle mücadelede işbirliğini geliştirme konusunda anlaştığını belirtti. Putin, Astana sürecinin devamı hususunda uzlaştıklarını ifade etti.

“Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’ne  dış ve iç muhalefetin davet edilmesi konusunda anlaştık”

Erdoğan ve Ruhani ile Suriye Ulusal Diyalog Kongresi düzenlenmesini desteklediklerini söyleyen Putin, kongrenin detayları ve süresiyle ilgili çalışması yapılması için dışişleri bakanlıklarına talimat verdiklerini vurguladı. 

Putin, üç ülkenin istihbarat servislerinin ve savunma bakanlıklarının da konu üzerinde çalışacağının altını çizdi.

Putin, yaptıkları görüşmede Suriye dış ve muhalefetinin kongreye davet edilmesi konusunda anlaşma sağladıklarını kaydetti.

Erdoğan ve Ruhani'ye Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'la yaptığı görüşmeye ilişkin bilgi verdiğini anlatan Putin, Esad'ın anayasa reformu yapılmasına ve seçimlerin düzenlenmesine hazır olduğunu aktardı.  

Putin, Suriye yönetiminin barışçıl çözüm ilkelerine bağlı olduğunu da vurguladı.

Bu arada Putin, kongrede yeni Suriye Anayasası'na ilişkin konuların da ele alınacağını söyledi.

Rus lider, "Tüm siyasi partileri, dış ve iç muhalefeti, etnik ve dini grupları masanın etrafında toplamak istiyoruz. Kongre, devlet düzeninin temini, yeni anayasa hazırlanması ve yeni anayasa temelinde BM'nin gözetimi altında seçimler yapılması gibi Suriye'nin toplumsal gündemini masaya yatıracak" dedi.

Ruhani: 3 ülke kendi fikirlerini açık bir şekilde beyan etti

Putin'in ardından söz alan Ruhani, toplantıda "Bugünkü toplantı çok açıktı. Üç ülke kendi fikirlerini çok açık bir şekilde beyan ettiler" dedi.

Ruhani de şunları ifade etti:

Her şeyden önce teşekkür etmek istiyorum. Bu toplantı öyle bir zamanda yapılıyor ki bu üç ülkenin çalışmaları, Suriye'deki barış ve istikrarın oluşması için zemin hazırladı. Bütün dünya bu konuyu bilmesi gerekiyor ki terörizm hiçbir zaman hiçbir ülke için bir araç olamaz. Terörizm bütün ülkeler için tehlike yaratıyor. Bütün ülkeler olarak bunu gördük. IŞİD, bütün ülkeler için tehlike oluşturdu ve günahsız insanları şehadet mertebesine getirdi. Bugünkü toplantı çok açıktı. Üç ülke kendi fikirlerini çok açık bir şekilde beyan ettiler. 

Erdoğan: Terörist unsurların süreçten dışlanması önceliğimiz

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Rusya ile yoğun diyaloğumuz devam ediyor. Bunun meyvelerini her alanda topluyoruz. Bugün değerli dostlarım Putin ve Ruhani ile kritik görüşmeler yaptık. Gündemimizdeki meseleri samimi olarak ele aldık. Ortak açıklamamız işbirliğimizin esaslarını yansıtan ilk adımdır. Terörist unsurların süreçten dışlanması, Türkiye olarak önceliklerimiz arasında yer almaya devam etmektedir. Vardığımız noktanın, Suriye'nin istikrara yeniden kavuşması için umut ışığı teşkil edeceğine inanıyorum.

Suriye halkının öncülüğünde ve sahipliğinde yürütülecek kapsayıcı, özgür, adil ve şeffaf bir siyasi sürecin hayata geçirilmesine yardımcı olmak hususunda görüş birliğine varmış bulunuyoruz. Milli güvenliğimize kasteden bir terör örgütü ile aynı çatı altında olmamızı, aynı platformda yer almamızı bizden kimse beklememelidir" şeklinde konuştu.

"Terör örgütleri ile aynı çatı altında olmayı bizden beklemeyin"

Erdoğan, "Bu süreçte ayrıca 3 ülkenin bugüne kadar ortaya koydukları hasssasiyeti sürdürmeleri kritik rol oynayacaktır. Milli güvenliğimize kasteden terör örgütüyle aynı çatı altında olmamızı bizden kimse beklemesin. Suriye'de güven artırıcı önlemlerin hayata geçirilmesini konuştuk. Ülkelerimiz arasındaki verimli iş birliğinin olumlu etki yapmasını ümit ediyorum.Tutukluların da karşılıklı salıverilmesine dair her adımı gözden geçirdik.Suriye ulusal kongresinin siyasi sürece anlamlı katma değer katması için eş güdüm içinde çalışmaya karar verdik. Bu sürecin başarısı rejim ve muhaliflerin tavrına bağlıdır" dedi.

Görüşme öncesi açıklamalar

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile görüştüğü zirvenin basına açık bölümünde konuşan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, "Zirve Suriye'de akan kanın artık tamamen durması, yıllardır yaşanan trajedinin son bulması bakımından son derece önemlidir. Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye meselesinde yakın bir çalışma ortamı tesis etmelerinin müspet sonuçlarına dünya şahit olmuştur" dedi.  Erdoğan, Soçi'deki zirvede kritik kararlar alacaklarına inandıklarını belirtti.

Putin: İran ve Türkiye'nin çabaları Suriye'nin parçalanmasını önledi

Zirveye ev sahipliği yapan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran ve Türkiye'nin gösterdiği çabaların Suriye'nin parçalanmasını önlediğini vurgulayarak, "Suriye'de siyasi uzlaşı için yeni bir aşamaya geldik. Siyasi sürecin devam etmesi noktasında görüş alışverişi yapacağız" dedi.

Soçi'deki görüşmeden sonuç alacaklarından emin olduğunun altını çizen Putin, "Suriye'nin yeniden inşası için kapsamlı bir ortak program hazırlamayı öneriyorum. Varacağımız anlaşmalar, Suriye'nin toprak bütünlüğünü pekiştirecek" diye konuştu.

"Suriye hükümetinin de taviz vermesi gerekecek"

Suriye'nin geleceğine Suriye halkının karar vermesi gerektiğini söyleyen Rus lider, şöyle devam etti:

"Suriye halkı, ülkenin geleceğini kendileri belirlemeli. Elbette zor bir süreç olacak ve hükümetin de taviz vermesinin gerekeceği durumlar olacak."

Ruhani: Suriye halkı zafere doğru ilerliyor

İran Cumhurbaşkanı Ruhani ise, Suriye halkının zafere doğru ilerlediğini belirterek, "Barış süreci konusunda iş birliğinden memnunum" ifadesini kullandı.

Ruhani, "Şam'ın meşru izni olmadan uluslararası güçlerin Suriye'de bulunmasının hiçbir nedeni yok. Yabancı askerlerin varlığı, yalnızca Suriye hükümeti onları davet ettiyse kabul edilebilir bir durumdur" diye konuştu.

Erdoğan: Siyasi çözüme katkı sunmak elzemdir

Cumhurbaşkanı Erdoğan da konuşmasında şunları söyledi:

"Değerli dostum Putin'e bu zirveye ev sahipliği yaptığı için teşekkür ediyorum. Geçen hafta yine Soçi'de buluşmuş ve Suriye meselesini etraflıca ele almıştık. Tüm konuları üçlü formatta değerlendirme fırsatımız oluyor. Bu üçlü zirve Suriye'de akan kanın durması bakımından son derece önemli. Türkiye, Rusya ve İran'ın Suriye meselesinde yakın bir çalışma ortamı tesis etmelerine dünya şahit oldu. Astana bunun en güzel örneğidir. Suriye halkının kabul edebileceği kalıcı bir siyasi çözümün tesis edilmesi için katkıyı sağlamak elzemdir. Tabii biz bugün zirveye hazırlık yaptık. Temennim odur ki bugün çok farklı bir şekilde ayrılırız buradan. Bugün kritik kararlar alacağımızı düşünüyorum."

Putin, Netenyahu ve Sisi ile görüştü

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, üçlü zirve öncesinde  İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Mısır Cumhurbaşkanı  Abdülfettah el Sisi ve Suudi Arabistan Kralı Selman’la gerçekleştirdiği telefon görüşmelerinde Suriye’deki gelişmeleri ve ikili ilişkileri ele aldı.

Kremlin’den yapılan açıklamaya göre, Putin ile Netanyahu görüşmelerinde güvenlik birimleri de dahil, her iki taraf için de faydalı olacak çeşitli alanlarda ilişkileri arttırılması gerektiğini belirtti. Suriye’de terörle mücadelede kaydedilen ilerlemeye de değinen liderler, bu çerçevede Ortadoğu’daki durumun nasıl gelişebileceği konusunda fikir paylaşımı yaptı.

Sisi ve Putin, Esad ile yapılan görüşmenin sonuçlarını ele aldı

Açıklamaya göre, Putin ve Sisi Suriye’deki gelişmeleri ve krizin çözümüne yönelik çabaları konuştu. Putin, Sisi’ye teröristleri etkisiz hale getirmeye yönelik askeri operasyonun nihai aşaması kapsamında ülkedeki son gelişmeler hakkında değerlendirmede bulundu. Konuşmada Putin’in Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’la önceki gün yaptığı görüşmenin sonuçları da ele alındı.
 
Açıklamada ayrıca “Nükleer enerji alanındaki projeler de dahil ortak büyük projelerine odaklanılarak ikili ilişkilere dair başlıca konulara da değinildi. Taraflar genel anlamda dostane biçimde gelişen ikili ilişkilerden memnun olduklarını belirtti” ifadeleri kullanıldı.