Küresel finansal krizin 2008 yılı Eylül ayında patlak vermesi ardından Türkiye'nin net uluslararası yatırım pozisyonu açığında da gerileme yaşanıyor.
Türkiye'nin net uluslararası yatırım pozisyon açığı Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 4,9 oranında gerileyerek 179 milyar 648 milyon dolara indi. Merkez Bankasının verilerine göre, Ocak ayında da Türkiye'nin net uluslararası yatırım pozisyon açığı 188 milyar 978 milyon dolara inmişti.
Ülkenin dış yükümlülüklerinin dış varlıkları ile karşılanamayan kısmını ifade eden bu açık, Türkiye’nin yurt dışında sahip olduğu tüm varlıkları ve yurt dışına tüm yükümlülüklerini kapsıyor. Üç ana kalemden oluşuyor: Doğrudan yatırımlar, hisse senetleri, borç ve alacaklar.
Varlıklardan yükümlülükleri düşünce net uluslarası yatırım pozisyonu elde ediliyor. 2008’in üçüncü çeyreğine kadar bu sayı Türkiye’de hep eksiyken, krizin de etkisiyle açık küçülmeye başladı.
2008 yılının üçüncü çeyreğinde (Temmuz-Ağustos-Eylül), 1996 yılından bu yana en yüksek seviye olan 271 milyar 193 milyon dolara çıkan Türkiye'nin net uluslararası yatırım pozisyonu açığı küresel finansal krizin de etkisiyle, 2008 yılının dördüncü döneminde (Ekim-Kasım-Aralık) yüzde 25,7 oranında azalarak 201 milyar 461 milyon dolara indi.
Şubat ayı itibarıyla Türkiye'nin uluslararası varlıkları 171 milyar 651 milyon dolar iken, yükümlülükleri 351 milyar 299 milyon dolar olarak belirlendi. Bunun sonucunda, aynı dönemde Türkiye'nin net uluslararası yatırım pozisyon açığı 179 milyar 648 milyon dolar oldu.
Uluslararası finansal kriz öncesi 2008 yılının üçüncü çeyreğinde 185 milyar 491 milyon dolara yükselen Türkiye'nin uluslararası varlıkları dördüncü çeyrekte 177 milyar 795 milyar dolara geriledi. Türkiye'nin uluslararası yatırım pozisyonunda varlıklar kalemi, Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 1,2 oranında azalarak 173 milyar 820 milyon dolardan 171 milyar 651 milyon dolara düştü.
Varlıklar bölümü altında yurt dışında doğrudan yatırım kalemi, 2009 yılı Ocak ayında en yüksek nokta olan 14 milyar 343 milyon dolara yükseldikten sonra Şubatta 14 milyar 178 milyon dolara indi.
2008 yılının ikinci çeyreğinde (Nisan-Mayıs-Haziran) en yüksek nokta olan 90 milyar 261 milyon dolara çıktıktan sonra gerilemeye başlayan diğer yatırımlar, 2009 yılının Şubat ayında 84 milyar 744 milyon dolara düştü.
1996 yılında 17 milyar 702 milyon dolar olan Türkiye'nin rezerv varlıkları 2008 yılının üçüncü çeyreğinde 80 milyar 792 milyon dolara çıktıktan sonra gerileme sürecine girdi. Bu yıl Ocak ayında 71 milyar 190 milyon dolar olan Türkiye'nin rezerv varlıkları Şubatta ise 70 milyar 776 milyon dolar oldu.
Türkiye’nin yükümlülükleri
Uluslararası net yatırım pozisyonu yükümlülükleri 1982 yılında 82 milyar 383 milyon dolar iken 2007 yılında en yüksek nokta olan 485 milyar 732 milyon dolara çıktı. 2009 Ocak ayında 362 milyar 798 milyon dolar olan Türkiye'nin yükümlülüğü Şubatta yüzde 3,2 azalarak 351 milyar 299 milyon dolara indi.
Yurt dışında yerleşiklerin yurt içinde doğrudan yatırımları 2007 yılında en yüksek nokta olan 157 milyar 619 milyon dolara çıktıktan sonra gerileme sürecine girdi. Bu yıl Ocak ayında 72 milyar 382 milyon dolar olan yurt dışında yerleşiklerin doğrudan yatırımları yüzde 4,5 azalarak Şubat ayı itibarıyla 69 milyar 156 milyon dolar oldu.
Yurt dışında yerleşiklerin portföy yatırımları 2007 yılında 120 milyar 629 milyon dolar iken, 2009 yılı Şubatta 58 milyar 935 milyon dolara indi.
