GSM firmalarından dakika/kontör alıp kendi markalarıyla sanal operatörlük yapmak isteyenlere bu yıl lisans verilecek. Fenerbahçe, 1.5 milyar dolarlık pastadan pay almak için bu işe soyunan ilk futbol kulübü oldu. Fenerbahçe, sanal mobil işletmeciliğine girmeye hazırlanıyor. Kulüp bunun için resmi internet sitesinde bir anket düzenleyerek, talepleri ölçemeye çalışıyor.
1 ila 1.5 milyar dolarlık bir pasta oluşturması beklenen sanal operatörlük işletmeciliğinden lisanslar bu yıl içinde verilecek.
Ankette taraftarlarına "FB GSM hizmeti vermeye başlarsa, FB GSM hattı alır mısınız?", "FB GSM hattına geçme kararınızda hangi beklentiler belirleyici olur?", "FB GSM hizmetleri için önerdiğiniz marka ismi ne olabilir?" ve "FB'nin hangi GSM operatöründen altyapı desteği almasını tercih edersiniz?" gibi sorular yönelten Fenerbahçe, büyük taraftar kitlesini arkasına alarak Sanal Mobil Şebeke Hizmeti İşletmecileri (SMŞHİ), denilen "sanal operatörlük" pastasından en büyük payı almayı hedefliyor.
SMŞHİ sisteminde mevcut GSM operatörleri, lisans alan firmalara "dakika satışı" yapıyor. Firmalar aldıkları "konuşma süresi"lerini kendi markaları altında perakende olarak satacak. GSM operatörleri de böylece özellikle geceye denk gelen atıl saatlerini paraya dönüştürecek.
Sanal operatörler de ekstra içeriklerle abone kazanmaya çalışacak. Örneğin Fenerbahçe, "FB GSM hattı"nı kullanacak taraftarlarına, soyunma odası görüntüleri, futbolcu röportajları ve FB TV'yi cepten izleme gibi olanaklar sunacak.
Lisanslar 15 yıllık Konuya ilişkin sorularımızı yanıtlayan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı Tayfun Acarer, 2006 rakamlarına göre SMŞHİ pazarının Avrupa'da GSM pazarının yüzde 1'ini oluşturduğunu söyledi. Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (Telkoder) Başkanı Yusuf Ata Arıak ise Türkiye'ye yönelik bir tahmin yaparak, "Yaklaşık 1.5 milyar dolarlık bir ciro oluşabilir" dedi.
SMŞHİ sisteminin dünyada "MVNO" olarak bildiğini kaydeden BTK Başkanı Acarer, "İşletmeci, mevcut 3 GSM işletmecisinin şebekeleri üzerinden bu işletmecilerin sunduğu hizmetlerin benzeri hizmetleri kendi markalarıyla abonelerine sunabilecek" dedi.
Lisansları bu yıl içinde vermeye başlayacaklarını kaydeden Acarer, halihazırda sanal işletmecilerin de Hazine payı ödemek mecburiyetleri olduğunu hatırlatarak, "Hazine payı ile alakalı olarak sanal işletmecilerin piyasaya girmesini kolaylaştırıcı çalışmaların tamamlanmasını müteakip bu yıl içerisinde SMŞHİ yetkilendirmelerinin yapılması planlanıyor. SMŞHİ'lerin 15 yıl süre ile yetkilendirilmeleri düşünülüyor, ayrıca hizmetin kesintisiz sunumu, kendi adına abone kaydetmesi, numara tahsisi edilmesi, trafik bilgilerinin saklanması ve veri güvenliğinin sağlanması gibi hususların düzenlenmesi planlanıyor" diye konuştu.
Bugüne kadar ulaşan taleplere göre SMŞHİ olmak isteyenlerin ağırlıkla telekomünikasyon geçmişi olanlardan oluştuğunu kaydeden Acarer, dünya perakendeci, sigortacı, banka, finans ve enerji sektöründen de firmaların bulunduğu söyledi. Acarer, "Spor kulüplerinin de sahip oldukları taraftar kitlesinin yaratacağı ekonomik güç ve aidiyet duygusuna sahip hazır müşteri portföyü sayesinde başarılı iş modelleri oluşturma olasılığının yüksek olacağı düşünülüyor" dedi.
300 milyon dolar kâr
Peki SMŞHİ'nin pazar payı ne kadar? Acarer, "İngiltere, Danimarka, İsveç ve Norveç gibi ülkelerde SMŞHİ'ler yüksek pazar paylarına sahip. 2006 verilerine göre 12 Avrupa ülkesindeki pazar payları dikkate alındığında bir SMŞHİ'nin mobil pazardaki ortalama payı yüzde 1,06" dedi.
Sanal işletmeci lisansında bir sınırlamama olmamasının handikap olmayacağını savunan Acarer, "Pazar zaten kendi dinamiklerini oluşturarak optimum işletmeci sayısını belirleyecektir" dedi.
GSM teknolojisindeki hızlı gelişimin başlangıçta SMŞHİ'ye sıcak bakmayan GSM operatörlerinin daha sonra fikirlerini değiştirdiğini anlatan Acarer, "Avrupa'da SMŞHİ'ler çoğunlukla ön ödemeli abonelik modelini ve düşük fiyatlarla hizmetler sunmayı benimseyerek piyasaya giriyor. Ülkemizde de, muhtemel SMŞHİ'lerin 'düşük risk, düşük maliyet ve yüksek kazanç' ilkesini benimseyecekleri düşünülüyor" dedi.
Telkoder Başkanı Arıak da, tüketicilerin sanal işletmecileri tercih etmesinde güven ve psikolojik etmenlerin önemli rol oynayacağını söyledi. Sanal operatörlük pastasının 1.5 milyar doları bulmasının mümkün olduğunu kaydeden Arıak, "Bu konuda yapılmış bir öngörü yok ama mevcut 3 GSM operatörün yıllık toplam cirosu 10 milyar dolar civarında. Bunun yüzde 15'i sanal operatörlere gitse ortaya 1.5 milyar dolarlık bir pasta çıkar. Bunun da yüzde 20'si kâr olsa yaklaşık 300 milyon dolarlık bir pastadan söz edebiliriz" dedi.
Bu pastadan pay almak isteyenlerin ciddi bir pazarlama örgütlenmesi ve yaratıcı olması gerektiğini vurgulayan Arıak, "Özellikle futbol kulüpleri sadece taraftarlık duygusuna bel bağlamamalı. Örneğin geçmişte çıkartılan taraftar telefonları pek tutmadı" diye konuştu.
Fenerbahçe'nin girmeyi planladığı sanal operatörlüğü Galatasaray'ın da düşündüğü biliniyor. İki ezeli rakibinin bu işe girmesiyle Beşiktaş'ın ve Trabzonspor'un da sanal operatörlüğe girmesi muhtemel.
Sanal operatörlük nedir? Sistemin tam adı sanal mobil şebeke hizmeti.
Lisanlar bu yıl içinde verilmeye başlanacak.
Lisansta bir sayısal sınırlama yok.
Mevcut GSM şirketlerinden "dakika/kontör" satın alınıyor.
Firmalar kendi markalarıyla pazara çıkıyor ve abone yapıyor.
Firmalar oyun, haber, video görüntü vs. hizmeti de sunuyor.
Avrupada sanal operatörler GSM pazarının yüzde 1'ini alıyor.
Türkiye'de sanal operatörlerin yüzde 15'e çıkabileceği yönünde.
Rekabetten ötürü tüketicilerin seçenekleri daha çok artacak.
Operatörlerin abone sayısı (milyon kişi)
Operatör |
Abone sayısı |
Turkcell |
36.3 |
Vodofone |
17 |
Avea |
12 |
En çok kimin taraftarı var (%)
Galatasaray |
25,3 |
Fenerbahçe |
23,1 |
Beşiktaş |
12,1 |
Trabzonspor |
2,9 |
Milli Takım |
4,7 |
İlgilenmeyen |
18,7 |
Diğer |
4. |
Kaynak: A&G, 2006
GSM'de dinamikler değişir Avea yönetimi ise sanal operatör lisanslarının verilmesiyle sektörde dinamiklerin yeniden değişeceğini söyledi. Avea'dan konuya ilişkin gelen açıklamada, "Türkiye'de sanal operatör hizmeti verecek operatörlerin kapasite kullanımı ile ilgili bir sıkıntısı olmaması önemli bir kriterdir. Sanal operatör iş modeline göre mobil hizmetler dışında verilecek hizmetlerle tüketiciler için yeni fırsatlar olabilir" denildi.
