Son 120 yılın en büyük sel felaketinin yaşandığı Sırbistan ve Bosna Hersek'te en az 44 kişi hayatını kaybederken, her iki ülke de felaket bölgelerinde mahsur kalan insanların kurtarılması için uluslararası yardım çağrısı yaptı. Arama-kurtarma faaliyetlerinin sürdüğü bölgelerde sular çekildikçe ölü sayısının tırmanmasından endişe duyuluyor. Ayrıca seller Bosna Hersek topraklarında 1992-1995 arasındaki savaş sırasında yerleştirilen ve bugüne kadar temizlenemeyen tahminen bir milyon kara mayını konusunda da kaygı yarattı.
Radikla'de yer alan habere göre, AB, ABD ve Rusya’dan kurtarma helikopterlerinin katılımıyla bölgede büyük bir kurtarma ve yardım operasyonu başladı. Bölgeye yardım ekipleri sevk edilip tıbbi malzemeler gönderildi.
Ancak Sırbistan’dan ‘daha büyük yardım gerektiğini ve özellikle de felaketzedelere gıda, giysi ve temiz su iletilmesi konusunda sıkıntılar olduğu’ açıklaması geldi.
Ana elektrik santrali tehdit altında
Bosna Hersek ve Hırvatistan’da yağışlar önceki günlere kıyasla hafiflerken, Sırbistan yeni taşkınlara karşı alarm durumuna geçti. Bosna’nın kuzeyi ve Sırbistan’ın batısında Sava Nehri’nin geçtiği bölgelerde durumun kritik olduğu kaydedildi. Sava Nehri’nde su seviyesinin daha da artması beklendiğinden Sırp yetkililer bir ‘sel dalgası’na karşı hazırlık yapıyor. Sivil savunma ekipleri bir yandan Sava havzasındaki yerleşim yerlerinde kum torbalarından setler kurarken, diğer yandan afeti en az hasarla atlatmak için halkı güvenli yerlere tahliye etmeye çalışıyor.
Seller ülkenin en büyük elektrik santrali olan Obrenovaç kasabasındaki Nikola Tesla’yı da tehdit ediyor.
Suların üç metre derinliğe ulaştığı Bosna Hersek’in büyük bir bölümünde de gıda ve içme suyu sıkıntısı baş göstermiş durumda. Dağlık bir coğrafi yapısı olan Bosna’da yollar, evler ve hatta köyleri yutan 2 bini aşkın toprak kayması yaşandığı sanılıyor. Kurtarma görevlileri insanlara balkonlarına veya evlerinin çatılarına çıkarak görünür olmaları için çağrıları yapıyor.
Seller nedeniyle Sırbistan’da 16 kişi, Bosna’da 27 kişi hayatını kaybederken, Hırvatistan’da da bir kişi sel nedeniyle ölmüştü. İki ülkede on binlerce kişi sel nedeniyle evini terk etmek zorunda kalırken, 100 bin kadar hanenin de elektriksiz kaldığı belirtilmişti.
Bosna’da mayın tehlikesi
Sel baskınlarının yaşandığı bölgelerde suların çekilmeye başlamasına karşın toprak kayması, taşkınlar ve patlamamış mayınların yol açtığı tehlikelerin sürdüğüne dikkat çekildi.
Seller Bosna Hersek topraklarında 1992-1995 arasındaki savaş sırasında yerleştirilen ve bugüne kadar temizlenemeyen tahminen bir milyon kara mayını konusunda da kaygı yarattı. Yetkililer, ülkede son 6 gündür etkili olan sel ve toprak kaymaları nedeniyle kara mayınlarının yer değiştirdiğini açıkladı. Yetkililer net bir şekilde işaretlenmiş 9 bin 400’ü aşkın mayın tarlasına yerleştirilen bu mayınlardan yaklaşık 120 bininin patlamamış olduğunu düşünüyor. Fakat seller ve toprak kaymaları nedeniyle uyarı işaretleri ve hatta yer yer mayınların kendisi yerinden oynamış durumda.
‘Mayınlar bambaşka yerlerde ortaya çıkacak’
Nitekim Bosna Hersek Mayınlar Kaldırma Merkezi (BH MAC) Başkan Yardımcısı Fikret Smayiş, sellerin ardından mayınların hiç beklenmeyen yerlerde ortaya çıkabileceğine işaret etti. Smayiş, “Bugüne kadar kullandığımız mayınlı arazileri gösteren haritaların birçoğu artık işlevsiz kalacak. Mayınlar bambaşka yerlerde ortaya çıkacak. Bu yeni tehlikeler getirecek” diye konuştu. Smayiş, Mayınlar ve savaştan kalmış top mermisi gibi patlamamış mühimmatın Bosna Hersek sınırlarının dışına sel sularıyla taşınabileceğine dikkat çekti.
‘Mayınlar sadece bosna’nın değil bölgenin sorunu oldu’
Smayiş şunları kaydetti: “Bosna Hersek’teki selin en fazla etkilediği Maglay, Doboy, Brçko ile Bosanski Şamats kentlerinde 1992 ile 1995 yılları arasında döşenen çok sayıda mayın bulunuyordu. Seller ve toprak kayması nedeniyle mayınlı araziler yer değiştirdi. Bazı mayınlı araziler belki sadece 100 veya 200 metrelik alanda kaydı, fakat bazıları ise sulara kapıldı ve bilinmez yerlere gitti. Bu mayınlar, Sırbistan’daki Cerdap kentine kadar Sava Nehri ile birlikte gidebilir. Hata Bosna Hersek’teki bazı mayınlar da Tuna Nehri ile Karadeniz’e bile gidebilir. Şimdi bu sadece Bosna Hersek’in değil, bölgenin sorunu oldu. Bu konuyla ilgili önümüzdeki günlerde detaylı çalışmalar yapacağız.”
Ülkenin kuzey, orta, batı ve doğu bölgelerini etkisi altına alan sellerin çekilmesinin ardından kapsamlı çalışmalar başlatacaklarını anlatan Smayiş, Bosna, Spreça, Usora ile Krivaya nehirlerinin akış yollarında en büyük tehlike bölgelerinin haritalarının çizileceğini ifade etti. Bosna’da mayınlı arazilerden dolayı bugüne kadar 237’si çocuk, binin üzerinde sivil yaşamını yitirdi.
