Hollanda ile yaşanan diplomatik krizinin ardından Türkiye’nin en büyük ticari partneri 28 ülkeli Avrupa Birliği (AB) ile iplerin gerildiği belirtiliyor. Uzmanlar, Hollanda ve Almanya ile yaşanan siyasi kriz ile uzun süredir kötü olan Türkiye AB ilişkilerini tamamen rafa kaldırabileceği görüşünü savunuyor. T24 yazarı ve Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, "Güvensizlik ve belirsizlik nedeniyle Avrupa’dan Türkiye’ye gelen yatırımlar askıya alınmıştı. Şimdi böyle bir ortamda yatırım kararları tamamen rafa kalkacaktır" diye konuştu.
Cumhuriyet gazetesinden Şehriban Kılıç'ın ekonomi analiz haber şöyle:
28 ülkeli AB ekonomisi Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı. Uzmanlar, Türkiye’nin ekonomik, sosyal, siyasi gelişimi ve geleceğinin AB sürecine bağlı olduğu görüşünde.
AB ile ilişkilerin tamamen durması Türkiye’nin ekonomisinin de iflası anlamına geliyor. Büyüme düşecek, yatırımlar azalacak, turist gelmeyecek, işsizlik artacak. Yine AB-Türkiye ilişkilerindeki durma, Türkiye’nin dış borç yükünü daha da artıracak. AB’nin Türkiye ekonomisi için ne kadar önemli olduğuna bakmakta fayda var.
İhracatın yarısı
1 Türkiye ihracatının yüzde 47’sini ithalatının yüzde 40’ını bu ülkelerden yapıyor. Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçilerin yarısı yine bu ülkelerden geliyor. Türkiye ve AB arasında büyük bir ivme kazanan ticaret hacmi 2016’da 146 milyar dolar olmuştu.
2 Türkiye AB’nin toplam ihracatından aldığı yüzde 4.4 pay ile 5. sırada bulunuyor. AB, 2016’da 68 milyar dolar ile Türkiye’nin ihracatında en üst sırada yer alıyor. Yine Türkiye’ye gelen doğrudan yatırımların yüzde 80’e yakını AB ülkelerinden geliyor.
Ana yatırımcı Avrupa
3 Türkiye AB’nin toplam ithalatında ise yüzde 3.9’luk payla ihracat gibi 5. sırada geliyor ki burada AB ülkelerinin kendi aralarında yaptığı ticaret hariç tutuluyor. Ayrıca AB Türkiye’nin ihracatında olduğu gibi ithalatında da ilk sırada yer alıyor. 2016 rakamlarına göre; Türkiye 198 milyar dolarlık toplam mal ithalatının 77.6 milyar dolarlık kısmını (yüzde 39’luk pay) AB’den gerçekleştirdi.
4 2016’da Türkiye’nin AB ile olan ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 88 seviyesinde gerçekleşti.
5 Sadece ihracat değil doğrudan yatırım açısından da AB’nin Türkiye ekonomisinde önemli bir ağırlığı bulunuyor. 30 Haziran itibarıyla Ekonomi Bakanlığı’na veri setine kayıtlı yaklaşık 50 bin yabancı şirketin 23 bini AB merkezli. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın verilerine göre 2016 Mayıs ayı itibarıyla bu şirketler Türkiye’deki doğrudan yatırımların yüzde 64’ünü gerçekleştirdi. 2002-2016 Mayıs tarihleri arasındaki doğrudan yatırımların büyüklüğü dikkate alındığında ise AB’nin Türkiye’ye yapılan yatırımlardaki ağırlığının yüzde 92 olduğu ortaya çıkıyor.
Turist sayısı düştü
6 Türkiye’nin genel turizm sektöründe son iki yılda yaşadığı kötüleşmeye paralel olarak AB’den gelen yabancı ziyaretçi sayısında da dramatik bir düşüş gözlendi. Yabancı ziyaretçi sayısındaki 2015’te yüzde 10 ve 2016’da yüzde 30’luk düşüşleri de eklediğimizde Türkiye ekonomisi için çok önemli olan turizm gelirlerinde AB’nin yerini ve önemini daha iyi anlayabiliriz.
Artık yeter
İsminin açıklanmasını istemeyen bazı AB uzmanlarına göre Avrupa artık yeter noktasına geldi. Tarihin hiçbir döneminde uluslararası ilişkilerde ‘Nazi’ ve benzeri hakaret sayılabilecek ifadelerin kullanılmadığına işaret eden uzmanların görüşleri şöyle:
* Türkiye’de AB ile olan ilişkileri sürekli baltalayan bir yaklaşım var. AB’den kurtulayım, idamı getireyim, yönetim sistemini değiştireyim, ekonomiyi çökerteyim diye. Bu durum ülkeyi tamamen içine kapatıyor.
* AB süreci tam da Türkiye’nin lehine dönmüşken yeni fasıllar açılmışken bu sürece girilmesi, Türkiye’ye kaybettirecek.
Türkiye kaybeder
Uzmanlara göre AB’den Türkiye’ye yatırım duracak
Yatırımlar rafa kalktı
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seyfettin Gürsel: Özellikle doğrudan yatırımlar açısından Avrupa Birliği’nin Türkiye için oldukça önemli olduğunu söyledi. Gürsel’in konuşmasının satırbaşları şöyle:
* Güvensizlik ve belirsizlik nedeniyle Avrupa’dan Türkiye’ye gelen yatırımlar askıya alınmıştı. Şimdi böyle bir ortamda yatırım kararları tamamen rafa kalkacaktır.
* Artık gelmeye niyeti olan turist de yaşananlardan sonra gelmeyecektir.
* Türkiye’nin AB üyelik sürecini artık kimse ciddiye almaz.
* AB, Türkiye ekonomisi açısından çok önemli bir çıpa. İlişkilerin onarılması uzun zaman alacaktır. Belki de hiçbir zaman onarılmayacaktır. Sputnik’e açıklama yapan Yıldırım Beyazıt Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Muhittin Ataman’a göre ise Türkiye, Avrupa ülkeleri ile ciddi bir karşılıklı bağımlılık ilişkisi içinde ve bunu kestirip atmak mümkün değil.
Göçmenlerin işi zor
Türkiye Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı Başkanı Prof. Dr. Faruk Şen’e göre yaşanan gerilimin kaybedeni Türkiye olacak. Şen ilk aşamada Türkiye’nin kayıplarını şöyle sıraladı:
* Türkiye’nin AB’ye giriş sürecinde 2014- 2020 döneminde Türkiye’ye sağlanacak yaklaşık 4.5 milyar Avro’nun 167 milyon Avro’su ödendi. Geri kalan ödemeler donduruldu. Geri dönüş için 6 milyar Avro’nun sacede 552 milyon Avro’su ödendi geri kalanı dondurulacak.
* AB’nin 7 yıllık yaptığı bütçelerde (2020-2026) muhtemelen Türkiye yer almayacak. Türkiye’nin 2023’te AB’ye tam üye olacağım hedefi vardı. Bu gerçekleşmeyecek.
* Hollanda Türkiye’nin dış ticaret fazlası verdiği ülkelerden bazı ürünlerin ithalatında Türkiye’ye öncelik veriyordu, muhtemelen bunları sonlandıracak.
* AB ile ilişkiler durursa, bu ülkelerde yaşayan 5 milyon 600 bin Türkiyeli göçmenin işi zorlaşacak.
