BBC Türkçe
İngiltere'de aktivist grupları takip eden gizli polislerin ilişkiye girdiği kadınlar polisleri "tecavüz için kumpas kurmakla" suçluyor.
BBC Galler'in araştırdığı dosyaya göre iki kadın aşık oldukları polis memurlarının kendilerini ve çevresindekileri gözetleyerek casusluk yaptığı ve görevleri için kendileriyle ilişkiye girdiğini anlattı.
BBC'ye konuşan Rosa (gerçek ismi değil) "Bunların hepsini bir araya koyarsanız, bir ekip dolusu polis memurunun tecavüz için kumpas kurduğu ortaya çıkıyor. Onlar bilinçli bir rıza olmadığını biliyorlardı. Çete halindeydiler. Onlar çeteden başka bir şeyle tanımlayamam" dedi.
Polis memurlarıyla ilgili yürütülen soruşturmada bazı kadınlara özür ve tazminat verildi.
İngiltere polis teşkilatı hedeflerindeki kişilerle uzun süreli cinsel ilişkiye giren memurların "konumlarını kötüye kullandığı" açıklamasını yaptı.
Rosa "Bu kişilerin akıl hocaları, idarecileri, ilişkilerini, faaliyetlerini, her şeyi izleyen ve yöneten arka odalarda takımlar dolusu insan var" dedi.
Jim ile Rosa
Galler'de yaşayan Rosa ve Lisa ilk defa kamera karşısına çıkarak kendilerini gözetleyen polislerle ilgili konuştu.
2000 yılında Rosa aşık olduğu kişi Jim Sutton'ı bulmak için Güney Afrika'da üç ay geçirdi. Ancak bu kişi gerçek değildi.
Rosa onunla Londra'da bir barda "Sokakları Geri Al" grubunda siyasi aktivizm yaparken tanışmıştı. Birbirlerine hemen ısındılar. Hatta Rosa bunun biraz fazla hızlı olduğunu düşündü.
"Benim için çok yoğundu. Nefes almayı unutacağımı sandım. Benim hayat arkadaşım olabilir gibi duruyordu. Aradığımı bile bilmediğim biri".
10 ay birlikte oldular. Kendini Jim Sutton olarak tanıtan adam aslında gizli bir polisti.
Rosa ile Jim çocuk sahibi olmayı ve Galler'e geri taşınmayı planlıyorlardı. Sonra Jim ona kendi başına yolculuk etmek istediğini, "kafasını netleştirmesi gerektiğini" söyledi.
Ona Türkiye, Suriye ve daha sonra Güney Afrika'ya gideceğini söyledi.
Jim aylarca ortadan kayboldu. Rosa Jim'in ailesini bulmaya çalıştı ancak izlerine bile rastlamadı.
Rosa da Güney Afrika'ya gitti.
'Film yapsanız gerçekçi gelmez'
"Güney Afrika'da dolaşıyor, 'Pardon bu kişiyi gördünüz mü' diye soruyordum. İşkence içindeydim. Bazı yanıtlara ihtiyacım vardı".
Rosa orada da Jim'in izini bulamadı. İngiltere'ye geri döndü, araştırmalarını sürdürdü. İpuçları onu Londra'nın güneyine, gizli polisin çalıştığı birime kadar götürdü.
İki gün sonra Jim ortaya çıktı.
"Eğer film yapsanız gerçekçi bulunmaz ama karşıma çıkıverdi".
Rosa Jim'in geri dönüşünün bir rastlantı olmadığını düşünüyor. Polise ulaşınca Jim'in onun ne kadar bildiğini öğrenmek için geri gönderildiğine inanıyor.
Karşılaşmaları Jim'i itiraf etmeye itti. Evet bir yalan içinde yaşıyordu. Adı Jim Sutton değil, polis memuru Jim Boyling'di.
Jim, Rosa'ya aktvisitlere aslında sempati duyduğunu onları değil başka bir suç örgütünü takip ettiğini anlattı.
Rosa bunun başka bir yalan olduğunu ve ikinci kez kandırıldığını söylüyor.
Ama bu yalan ancak Jim ve Rosa evlendikten ve çocuk sahibi olduktan sonra ortaya çıktı.
Rosa o kadar yaralıydı ki Jim'e inanmak ona çok kolay geldi.
"Eşimin aslında var olmadığı, bir aktör gibi oynadığı, barışçıl çevreci bir aktivisti gözetlemek için devlet tarafından gönderildiği fikri o kadar saçmaydı ki her şeye inancımı sarstı. O bana bildiğim şeyleri anlatıyordu. Bildiğimi sandığım şeyleri" diyor Rosa.
Ne yazık ki mutlu sona ulaşamadılar. Rosa Jim'in kontrolcü ve manipülatif olduğunu ileri sürüyor. Jim bunu reddediyor. Sonunda Rosa Galler'de kadın sığınma evine kaçtı ve çift boşandı.
Mark ile Lisa
Mark Stone ile Lisa altı yıldır beraberlerdi. Çift 2010 yılında İtalya'da tatildeyken Lisa gözlüklerini ararken arabanın torpido gözünü açınca bir pasaport buldu.
Fotoğraf Mark'a aitti ancak soyadı Stone değil Kennedy idi. Ayrıca pasaportta Mark'ın çocukları olduğu bilgisi vardı.
Mark Stone çevreci aktivist grup üyesi Lisa'yı gözetlemek için çalışan gizli bir polisti. Gizli görevi yeni bitmiş, bütün sahte kimliklerini teslim etmişti.
Lisa Mark'ın gerçek pasaportunu bulmuştu.
Lisa da Rosa gibi Mark'ın güvenini sarsmasını bir tür tecavüzü andırdığını düşünüyor.
"Tecavüz gibi düşünmek benim için kolay olmadı ama duruma bakınca aslında öyle olduğu görülüyor. Beni daha çok tecavüze uğramış hissettiren bu ilişki, bu aldatmaca. İstismar sadece tek bir kişi tarafından yapılmadı. Bu sadece benim ve Mark arasında değildi, tüm polis departmanı da oradaydı" diyor.
Kendini çevreci aktivizme adayan Lisa, Mark ile 2004 yılında tanıştı. Protestolara katılan Mark ona profesyonel bir dağcı olduğunu söyledi.
Lisa Mark'ın ailesiyle hiç tanışmadığı için bazen kuşkuya düştü. Ancak Mark'ın zor bir çocukluk geçirdiği ve ailesiyle arasının açık olduğu hikayeleri kuşkuları biraz azalttı. Üstelik ona aşıktı.
"O arada sırada hayatıma giren çıkan biri değildi. Her şeyi birlikte yaptığım biriydi. Birlikte bir geleceğimiz olduğuna inanıyordum. Hayatımı planladığım biri".
2009 yılında Mark birdenbire gitti.
Evli ve çocuklu
Üç aydır kayıpken Lisa Mark'ın bir çeşit ruhsal çöküntü yaşadığından endişeleniyordu. Sonra birdenbire geri döndü. Buluştuktan sonra İtalya'ya tatile gittiler ve Lisa pasaportu buldu.
Lisa bir arkadaşıyla birlikte Mark'ın kim olduğunu araştırmaya başladı. Sonunda Mark'ın evli ve iki çocuğu olduğunu ve İrlanda'da yaşadığını öğrendi. Bunun üzerine Lisa ve diğer aktivistler Mark'la yüzleşti. Kanıtlar karşısında Mark kimliğini kabul etti.
"O ağlıyordu, ben ağlıyordum" diyor Lisa. "Çok duygusal ve zor bir akşamdı. Hatırlaması bile zor".
Mark Kennedy'nin polis casusu olduğunun ortaya çıkması İngiltere ve Galler'de gizli polis ağlarına girişte ilk adım oldu.
1993'te Londra'da cinayete kurban giden Stephen Lawrence'ın ailesinin de gözetlendiği ortaya çıkınca dönemin İçişleri Bakanı Theresa May bir kamu soruşturması açılması talimatı verdi ve düzinelerce gizli polisin kimliği açık edildi.
İngiltere polis teşiklatı BBC'ye açıklamasında "Metropolitan Polis Servisi kadınlarla uzun süreli cinsel ilişkiler yürüten gizli polislerle ilgili pozisyonu açıklamıştır. Bu ilişkiler yanlıştır ve olmamalıydı. Gizli polislik tehlikeli suçluları yakalamada önemli yasal bir taktiktir. Ancak bunun gibi vakalar bazı memurların pozisyonlarını istismar ettiğini gösteriyor" dedi.
Mark Kennedy ve Jim Boyling BBC'ye bu programda bir açıklama yapmayı reddetti.
Boyling Nisan 2018'deki açıklamasında Rosa ile ilişkisinin gerçek olduğunu, polisin hedefindeki bir isim olduğu için gelişmediğini söyledi.
Boyling "Gizli polis soruşturmasında bir kaç yıl süren görevlerde kurulan gerçek ilişkilerle ilgili başkalarının tanıklıkları da dahil daha doğru bir tablo çıkmasını umuyorum" dedi.
2012'de BBC'ye konuşan Mark, Lisa ile ilişkisinin gerçek bir şefkat üstüne kurulduğunu söyledi ve onunla ilgili polise rapor verdiği iddialarını yalanladı.
Mark "İlişkimiz isimler haricinde sahip olduğum en sevgi dolu deneyimdi" dedi.
2018 yılında Londra polis teşkilatı Mark'ın amirinin ve müdürünün başka bir aktivistle cinsel ilişkiye girmesine onay verdiğini kabul etti.
Jim, Rosa ile ilişkisi sonrası görevi suistimal gerekçesiyle işten kovuldu. Disiplin kurulu "Memur Boyling üzerinde kontrol ve yönetim sistemi eksikti" kanaatine vardı.
Polis teşkilatının özürlerine ve tazminatlarına rağmen Rosa ve Lisa hala aldatılmış hissetiklerini söylüyor.
"Biri öldüğünde sevdiğin kişiye ne olduğunu bilmek istersin ki hayatına devam edebilesin. Şimdi de birinin öldüğü hissi var ama sanki sadece eşimin öldüğünü değil aslında eşimin hiç var olmadığını öğrenmişim gibi" diyor Lisa.
