7 Haziran öncesi gözler yurt dışındaki seçmenlerin tercihine çevrildi. Yurtdışında kayıtlı seçmen sayısı da sandığa gidenlerin oranı da arttı. 2 milyon 866 bin 979 seçmenden 1 milyon 34 bin 917’si oy kullandı.
Yurt dışından gelen oylar her seçim bölgesinde partilere dışarıda aldıkları oyla orantılı bir şekilde bölüştürülecek. HDP’nin baraj eşiğinde seyrettiği bir senaryoda, yurtdışı oylar bu parti için hayati önem taşıyabilir.
Hürriyet'ten Oya Armutçu'nun haberine göre, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Sadi Güven’in dünkü açıklamasına göre, yurtdışı temsilciliklerde 931 bin 465 seçmen, gümrüklerde ise 103 bin 452 kişi oy kullandı. Dün itibarıyla toplam 1 milyon 34 bin 917 yurtdışı seçmen tercihini yaptı. Sadi Güven, yurtiçinde ise 53 milyon 741 bin 838 seçmen (27 milyon 248 bin 508’i kadın, 26 milyon 493 bin 330’u erkek) olduğunu bildirdi.
Yurtdışındaki seçmenler, 7 Haziran 2015 günü oy kullanacak toplam seçmenin yaklaşık yüzde 5’ini oluşturuyor. 54 ülkedeki oy verme işlemi 8 Mayıs’ta başladı ve 31 Mayıs’ta sona erdi. Bulunduğu ülkede bu sürede oy kullanamayanlar, 7 Haziran’a kadar 33 gümrük kapısında oy verebilecek.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilk kez konsolosluklarda da sandık kurulmuştu. Ancak yine de yurtdışından gelen oy sayısı, gümrük kapılarında kullanılan oyla birlikte ancak yüzde 18.94’ü bulabilmişti. Bu seçimde, randevu sisteminin kalkmasıyla oy kullananların sayısı yükseldi. Dış temsilciliklerde kullanılan oylar yüzde 32.49’a çıkarken, gümrük kapılarında kullanılan oylarla (2 Haziran itibarıyla) toplam oran yüzde 35.98’e ulaştı. Gümrük kapılarında oy verme işlemi 7 Haziran günü saat 17.00’ye kadar süreceğinden, bu oranın daha da yükselmesi bekleniyor.
7 Haziran akşamı sayılacaklar
Avrupa’da bulunan 32 temsilcilikteki oylar, YSK’nın Türk Hava Yolları’ndan (THY) kiraladığı 3 uçakla siyasi partilerin temsilcilerinin de bulunduğu komisyon nezaretinde dün Türkiye’ye taşınmaya başlandı. Tüm oyların bu akşam Türkiye’de olması bekleniyor. Ankara’daki Yurtdışı İlçe Seçim Kurulu’na getirilecek oylar, 7 Haziran akşamı, yurtiçindeki diğer oylarla eş zamanlı olarak açılıp sayılacak.
Önce baraj hesaplanacak
YSK tarafından önce SEÇSİS’te il seçim kurullarından gelen toplam geçerli oy sayısına Ankara İl Seçim Kurulu’ndan gelen yurtdışı oy sayısı eklenerek, yurt düzeyi oy toplamı ile her siyasi partinin aldığı geçerli oy miktarı bulunacak. Tespit edilen geçerli oy toplamına göre, siyasi partilerin yurt düzeyindeki oy yüzdesi hesaplanacak. Böylece, yüzde 10’luk genel barajı aşan siyasi partiler belirlenip ilan edilecek. Yurt düzeyinde geçerli oyların yüzde 10’unu geçen siyasi partilerin, il seçim kurullarından gelen oy miktarlarına, ilgili siyasi partinin yurtdışı ve gümrük kapılarında aldığı toplam oydan her il seçim çevresine isabet eden oy miktarı eklenecek. İl seçim kurullarınca, SEÇSİS’ten “İl Seçim Çevresi Seçim Sonuçları” alınacak.
Her seçim çevresinde geçerli toplam oy, Yurtdışı İlçe Seçim Kurulu’ndan Ankara Seçim Kurulu’na gelen toplam oyun, diğer seçim kurullarından gelen oylara bölünmesiyle elde edilecek oranda arttırılacak. O seçim çevresinde kullanılan toplam oylarla bu şekilde hesaplanan toplam oy arasındaki fark partilere, Ankara İl Seçim Kurulu’ndan gelen oydaki hisseleri oranında taksim edilecek ve elde edilen rakamlar o seçim çevresinde aldıkları geçerli oylara eklenecek.
Bir milyon oy üzerinden hesap
YSK genelgesinde, yurtdışındaki oyların, siyasi partilerin seçim çevrelerinde aldıkları oylara nasıl yansıtılacağı örneklerle anlatıldı. Buna göre, yurtiçindeki geçerli oy sayısının 40 milyon, yurt dışından gelen geçerli oy sayısının 1 milyon olması durumunda; yurtdışı oyların seçim çevrelerine yansıtılmasında kullanılacak sayı yüzde 2.5 olacak. Bu durumda, 1 milyon 500 bin geçerli oy kullanılan bir seçim çevresine yüzde 2,5 oranında, yani 37 bin 500 kadar yurtdışı oy yansıtılarak, bu seçim çevresinin toplam oy miktarı 1 milyon 537 bin 500 olarak belirlenecek. 37 bin 500 oy içerisinden, partilere yurtdışında aldıkları oy oranında taksim yapılacak. Bu kapsamda, yurtdışındaki toplam oyların yüzde 40’ını alan parti, bu seçim çevresinde 37 bin 500 oyun yüzde 40’ına, yani 15 binine sahip olacak.
HDP için kritik önemde
Yurtdışından gelecek olan 1 milyonun üzerindeki oy illere dağıtıldığında, milletvekili dağılımında çok az sayısal farkların önem taşıdığı seçim bölgelerinde kritik bir konum kazanabilir. Bir başka deyişle, partilerin yurtdışında elde edecekleri oy oranı bazı sürprizleri beraberinde getirebilir.
Yurtdışından gelecek oylar özellikle yüzde 10’luk baraj sınavıyla karşı karşıya bulunan HDP açısından özel bir önem taşıyor. 7 Haziran akşamı HDP’nin oyunun baraj eşiğinde seyrettiği bir senaryoda yurtdışından gelen oylar, bu parti açısından hayati bir rol oynayabilir.
Hesap değişti
YSK bu seçimde yurtdışı oylarla ilgili hesapta değişikliğe de gitti. 2011 seçiminde olduğu gibi bir seçim çevresinde seçime girmeyen siyasi partiye yansıması gereken yurtdışı oyları, o partinin başka bir seçim çevresindeki oylarına ilave edilmeyecek; o seçim çevresine yansıtılan oy miktarı olarak gösterilecek. Bir parti hangi ilde seçime katıldıysa o ilde, yurtdışı oyları aldığı oya eklenmiş olacak.
Dağıtım nasıl yapılacak
CHP’nin Yüksek Seçim Kurulu temsilcisi Mehmet Hadimi Yakupoğlu, kurulun yurtdışı oy hesabını şöyle anlattı: “Yurtdışında kullanılan 1 milyon küsur oy, 7 Haziran günü yurtiçinde kullanılan toplam geçerli oy sayısına bölünecek. Bindelik bir katsayı çıkacak. Bu orana göre yurtdışı oyları yurtiçinde 85 seçim çevresine dağıtacağız. Örneğin Amasya seçim çevresinde toplam ne kadar geçerli oy kullanılmışsa yurtiçinde çıkan örneğin binde 0,025’le Amasya’da kullanılan oy miktarını çarpacağız. Amasya’ya ne kadar oy ekleyeceğimiz ortaya çıkacak. 1 milyon yurtdışı oydan Amasya’ya eklenmiş oyu ayıracağız. Bu seçimde adaletsiz oy dağıtımı kaldırıldı. Amasya örneğinden gidersek, yurtdışı oylar Amasya’da seçime katılan partiler hangileriyse, onlara dağıtılacak. O seçim çevresinde katılmayan diğer partilere dağıtılmayacak. Yurtdışı oyların eklenmesi en çok sınırda görünen HDP’ye yarayacak. Baraj açısından HDP’ye çok etkisi olacak.”
