Mahmut Hamsici
BBC Türkçe
Gebze’nin merkezindeki en canlı caddede, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ile Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) ilçe binaları karşı karşıya yer alıyor.
Gebze’de bu iki partinin sadece binaları değil yerel seçim adayları da en önemli rakipler olarak karşı karşıya.
Adaylardan biri AKP’nin mevcut belediye başkanı Zinnur Büyükgöz, diğeri ise CHP ve Dem Partililerin de aday çıkarmayarak desteklediği, TİP Genel Başkanı Erkan Baş.
İşte bu manzara, Gebze’yi, Türkiye çapında merak edilen bir seçim bölgesine dönüştürmüş durumda.
Gebze: İstanbul’un sınırında bir sanayi merkezi
Gebze, Kocaeli’nin İstanbul sınırında yer alan bir sanayi merkezi.
İlçenin dört bir yanında Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) bulunuyor
Yaklaşık 400 bin nüfuslu ilçede farklı vardiyalar nedeniyle gün ve gecenin farklı saatlerinde sürekli bir servis hareketliliği var.
Sağ partilerin baskın olduğu ilçe
Gebze’de hem 1987 genel hem de 1989 yerel seçimlerinden Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) birinci çıkmış.
1994 yerel seçimlerini ise solun bölünmüşlüğünün de etkisiyle Refah Partisi kazanmış.
O günden bu yana ilçe yönetiminde Refah ve devamında AKP iktidarda olmuş.
Genel seçimlerde de sağ partilerin önemli bir üstünlüğü var.
14 Mayıs 2023 seçimlerinde AKP yüzde 40,08, CHP yüzde 22,82, İYİ Parti yüzde 7,9, Yeniden Refah Partisi (YRP) yüzde 6,21 oy almış.
İlçede irili ufaklı çeşitli dini yapılanma ve vakıflar da etkin.
Gebze, diğer yandan sendikalılık oranının Türkiye ortalamasına göre yüksek olduğu yerlerden.
Bu konuları konuştuğumuz DİSK Birleşik Metal-İş sendikasından işyeri temsilcilerinden Saniye Mehmetoğlu, bugünlerde işçilerin arasındaki en büyük gündemin yerel seçim değil geçim meselesi olduğunu söylüyor.
Bununla birlikte işçiler arasında AKP’ye desteğin hâlâ güçlü olduğunu belirtiyor.
Mehmetoğlu, bunun farklı nedenleri olduğunu, sınıf hareketinin güçlü olmadığı yerde bunun siyasete de yansıdığını ayrıca bir başka nedenin ise ülkedeki hakim kutuplaşma ortamı olduğunu belirtiyor.
Erkan Baş neden Gebze’den aday oldu?
Seçim çalışmalarını takip ettiğimiz Erkan Baş ise tüm konuşmalarında "bu kutuplaştırma siyasetini" eleştiriyor.
Destekçilerine göre Baş, "mevcut kutuplaşmayı sınıf temelinde geçersizleştirmeye" çalışıyor.
Baş, neden Gebze gibi bir yerden aday olduğunu ise özete şöyle anlatıyor:
“Seçimden sonra ilk parti meclisi toplantısında dedik ki AKP yi yenmek istiyorsak, işçi sınıfının örgütlülüğünü güçlendirmemiz lazım. Örneğin DİSK’in bir milyon üyesi olmadan AKP iktidarına son verilemez dedik. Yerel seçimler geldiğinde de bu taktiğimizle seçim taktiğimizi birleştirmek gerektiğini düşündük. Gebze’den aday olmam da bunu tamamlayan bir boyut taşıyor.”
Genel seçimlerde "Bir oy reise bir oy TİP'e diyen" birçok kişiyle karşılaştığını söyleyen Baş, Gebze'de de daha önce AKP ve MHP’ye oy veren birçok kişiyle temas ettiğini anlatıyor:
“Hatta bir gün benimle fotoğraf çektiren birisi kulağıma eğilip önceki gece benim için dua ettiğini söyledi. Sonra muhabbet devam etti ve ‘Ben cami imamıyım’ dedi. Adaletten bahsetti. ‘Gebze’de adaleti sağlayabilecek kişinin siz olduğunu düşünüyorum’ dedi.”
Gündelik hayattaki birebir teması önemsediklerini anlatıyor: “Kadıköy’de oturuyorum. Sabah Marmaray’a bindim, buraya geldim. Gelene kadar pek çok arkadaşla sohbet ettik. Bir siyasi parti genel başkanının Marmaray’da onlarla beraber yolculuk yapması ve karşısına geçip sohbet edebilmek onların çok alıştıkları bir şey değil.”
TİP nasıl bir kampanya yürütüyor?
Baş’a sokaklarda ilgi yoğun. Sürekli durup birileriyle fotoğraf çektirmek durumunda kalıyor.
Takip ettiğimiz etkinliklerde konuşmaları, katılanlar tarafından dikkatle dinleniyor.
Baş, TİP’in yerel yönetime dair projelerinden bahsetse de ağırlıklı olarak sınıfsal vurguları olan siyasi konuşmalar yapıyor.
Örneğin hava kirliliğinden bahsederken “Gebze’de hava kirliliğine neden olan zenginler ama onlar gidip başka yerlerde yaşıyor” diyor.
Partililer, mahalleler dışında fabrika önlerinde de çalışmalar yürütüyor. Cuma akşamı konuştuğumuz bir partili, öğlen bir OSB’nin camisi önünde bildiri dağıttıklarını anlatıyor.
Ayrıca partili kadınlar da, Gebzeli kadınlara yönelik özel etkinlikler düzenliyor.
Kafe çalışanları arasında Erkan Baş sohbeti
Bir kafede çay içerken, tam arkamda, mekanda çalışan iki genç kadının sohbetine kulak misafiri oluyorum.
“Arkadaşlarıma TİP’e oy vereceğim dedim. Masadaki biri bana ‘teröristlere mi oy vereceksin?’ dedi” diyor gençlerden biri.
Arkamı dönüp sohbet ettiğim genç , profil olarak Baş’ı beğendiğini söyleyip ekliyor:
“Bir de geçen gün arabadaymış, ağabeyim de kaldırımda yürüyormuş. Göz göze gelmişler. Adam arabadan inip ağabeyimi elini sıkmış. Başka kimse yapmaz bunu.”
Mekandan ayrılırken, “Mekan adı yazmayın, işimden olurum sonra” diye uyarıyor.
Çarşıda konuştuğumuz Gebzelilere göre TİP’in en zayıf yönü ise belediye meclis üyesi adayları arasında Gebze’de yaşayanların az olması.
Görüştüğümüz Gebze Haber Gazetesi Haber Müdürü Cengiz Akgün, Baş’ın Gebze’de ilgi gördüğünü ancak rakiplerinin, belediye meclisi üyesi adaylarının durumunu “Onlar Gebze’nin yolunun bile bilmez” diyerek kullandığını söylüyor.
AKP adayından icraat vurgusu
Gazeteci Akgün, Gebze’de AKP’nin önde gittiği görüşünde.
MHP desteğinin AKP’nin tekrar kazanma şansını epey yükselttiğini de ekliyor.
Büyükgöz’ün kampanyasını izlemek üzere AKP ilçe başkanlığı, AKP seçim koordinasyon merkezi ve Gebze belediyesi binasına uğruyorum.
Görüştüğümüz partililer yarışta açık ara önde oldukları kanısında.
Belediye binasında uzun uzun sohbet ettiğimiz bir belediye yetkilisi, Büyükgöz’ün geçmiş dönem hayata geçirdiği projeleri anlatıyor.
Geçen dönemde Gebze tarihinin en yüksek yatırımının yapıldığını söylüyor.
Onlarca projeden bahsediyor. Gebze’de yıllardır süren tapu sorununa karşı 35 bin kişiye tapu verilmesinin bunların arasında olduğunu anlatıyor.
Konuştuğumuz kişi, burada sosyal belediyeciliğin de güçlü olduğunu savunuyor.
AKP adayı Binnur Büyükgöz'ün seçim afişleri
Çıkarıp uzattığı seçim beyannamesi broşürü ise kalın bir kitap boyutunda. İçinde yeni birçok proje yer alıyor.
Akşam saatlerinde, Gebze’nin bir dış mahallesindeki bir pastanede, Büyükgöz'ün bir grup gençle yaptığı sohbeti takip ediyoruz.
Burada da asıl olarak ilçedeki sorunlar ve çözümleri üzerine konuşuluyor.
Büyükgöz ile röportaj talebinde de bulunuyoruz ancak yoğun programı gerekçesiyle kabul edilmiyor.
İYİ Parti’nin görünürlüğü, Yeniden Refah’ın enerjisi
Gebze’de en iddialı adaylardan biri de daha önceki dönemlerde AKP’de belediye meclis üyeliği yapmış olan İYİ Parti'li Sadık Güvenç.
İlçede AKP’den sonra en fazla afiş ve pankart ona ait.
Sohbet ettiğimiz İYİ Parti seçmenlerine göre Güvenç’in en güçlü yanı, Gebze’nin yerlisi olması.
Göçlerle büyüyen Gebze’de, Gebzeliler Derneği adından bir derneğin var olması dikkat çekici.
Güvenç'in hem ne kadar oy alacağı hem de oyu hangi parti tabanından alacağı seçimlerde önemli olacak gibi duruyor.
Diğer yandan 2023 seçimlerinde ilçede yüzde 6,21 oy alan Yeniden Refahlılar'ın aktif çalışması da dikkat çekiyor.
Standlarında sohbet ettiğimiz partililer sadece oy istemiyor, sürekli yeni üye formlarını dolduruyor.
Saadet Partisi’nin de 2019 yerel seçimlerinde yüzde 7,93 oy aldığını hatırlatmak gerekiyor.
Dolayısıyla bütün bu muhalif partilerin performansının dengeleri etkileyebileceği düşünülüyor.
Gözler Gebze’de olacak
Mevcut belediye başkanı Zinnur Büyükgöz, seçimleri kazandıkları takdirde hedefledikleri projeleri hayata geçireceğini anlatıyor, icraat vurgusu yapıyor.
Erkan Baş içinse seçimde daha 'siyasi' hedefler var.
Baş tüm konuşmalarında yönetime gelirlerse Gebze'de sadece Türkiye değil dünya çapında bir örnek oluşturacaklarını anlatıyor.
Böyle bir durumda kendi konumunun ne olacağını sorduğumuzda ise milletvekilliği yerine belediye başkanlığı tercih edeceğini belirtiyor.
Baş, başarıyı sadece sonuç üzerinden ölçmediklerini de ekliyor: “1 Nisan günü Gebze’de işçi sınıfı daha örgütlü ise biz Gebze’de seçim sürecinden başarılı çıkmışızdır deriz.”
