Türkiye'de Gezi Parkı protestoları döneminde sanal aktivizm kavramı yoğun bir
şekilde gündeme gelmişti. O zamandan bu yana Türkiye'de sanal aktivizmde dikkat
çekici bir artış yaşanıyor. Belli sorunlar için birçok blog ve internet sitesi
oluşturuluyor. Bununla birlikte sosyal medyada gruplar ve sayfalar açılıyor. Bunların
da ötesinde sanal imza kampanyalarında da kampanya sayısı ve katılımcı açısından
artış görülüyor. İstanbul Şehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Aslı Telli
Aydemir Türkiye'de sanal aktivizm konusunda farkındalığın arttığını ve son
dönemlerde olumlu yönde bir gidişat olduğunu ifade ediyor. Aydemir'in bu
saptamalarını destekleyen veriler de söz konusu. İnsanların sanal kampanyalarını
başlatabildikleri platformlardan biri olan change.org'da 2013'ün ilk ayları itibariyle
haftada 70'e yakın imza kampanyası açılırken 2015'in ilk ayları itibariyle bu rakam
200'e yükseldi. 2014 yılının tamamında platformdaki kampanyalara 5,8 milyon kişi
yani Türkiye nüfusunun yüzde 7,5'i imzalarıyla katıldı.
"Sosyal medya grupları daha dinamik"
Bu artış ivmesinde sosyal medya mecraları üzerindeki girişimlerin de önemli yeri
bulunuyor. Son zamanlarda dünyada sosyal mecralar üzerinde belli gündem
maddelerinin hızla yaygınlaşması için kullanılan hashtag uygulaması Türkiye'de de
yaygınlaşıyor. Araştırma şirketi Nielsen ile Genart Medya tarafından 2014'te yapılan
Türkiye'deki Twitter kullanıcılarının profillerine yönelik araştırmaya göre ankete
katılan katılımcıların yüzde 49'u hashtag kullanıyor. Bu araştırmaya göre Twitter
kullanıcılarının yüzde 41'i de bu mecrayı politik düşüncelerini ifade etmek için
kullanmayı tercih ediyor. Bu kategori en yoğun kullanılan üçüncü kategori konumunda.
Daha önce Deutsche Welle Bobs yarışmasında halk oyları ile ödül kazanan Kadir Has
Üniversitesi Öğretim Görevlisi İsmail Hakkı Polat sosyal aktivizm için sosyal medya
mecralarının bloglara kıyasla daha dinamik olduğuna vurgu yapıyor. Türkiye'de
Facebook ve Twitter gibi platformların daha rahat ilerlediğini belirten Polat, dolayısıyla
sosyal aktivistlerin bu mecralarda yoğunlaştığı ifade ediyor.
İnternet sansürü aktivizmi kısıtlıyor
Türkiye'de sanal aktivizm farklı mecralarda yükseliş gösterirken, internetteki sansür bu
aktivizmi belli ölçülerde kısıtlıyor. Türkiye'de 6 Mart tarihinde aralarında Charlie
Hebdo sayfalarının da olduğu 49 internet sitesinin içeriğine müdahale edildi. Bunun
yanında Türkiye'de sosyal ağlara yönelik baskılar da devam ediyor. Twitter'in
yayımladığı son şeffaflık raporunda, Türkiye en fazla tweet sildirten ve en fazla hesap
kapattıran ülke oldu. Dünya genelinde hükümetlerin başvurusu üzerine toplam 1.982
Twitter mesajı silinirken bunlardan 1.820'si Türkiye tarafından talep edildi. Aslı Telli
Aydemir, son dönemde uluslararası kuruluşlarının raporlarında da Türkiye'deki
internet sansürünün ağırlaştığına dikkat çekildiğini belirtiyor. İnternet özgürlüğünde
Türkiye'nin mevcut durumu sanal aktivizmin imkanlarını zorlarken, bir yandan da bu
mecraların özgürleşmesi yönündeki aktivist kampanyaların daha fazla ortaya
çıkmasına yol açıyor.
