Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin, ilgisiz telefon
dinlemelerinin Ergenekon iddianamesinin ekinde yer alması konusunda,
"Eğer suç iddiasıyla ilgili olmayan kayıtlar söz konusu ise bunların
imha edilmesi gerekir" diyor.
Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin, adli ve idari işlemlerin hukuka ve
kamu vicdanına uygun olması konusunda duyarlı davranıyor. Hukuka veya
kamu vicdanına aykırı işlemler konusunda mutlaka inceleme yaptırıyor,
yargı sürecine müdahale etmeden uygunluğu sağlamaya çalışıyor.
İşlemler hukuka uygun olsa veya uydurulmuş olsa bile kamu vicdanını
rahatsız eden konuların üzerinde duruyor. Kamu vicdanını rahatlatacak
girişimlerde bulunuyor. Son olarak Hüseyin Üzmez olayında Adli Tıp
Kurulu'nun başkan ve üyelerini değiştirmesi gibi...
Kamu vicdanını rahatsız eden ve bazı yönleriyle hukuka da uygun işlem
yapılmayan konulardan biri de telefon dinlemeleri. Son olarak Ergenekon
soruşturması ve iddianamesiyle ilgili olarak da bu konu çok tartışıldı.
İddianamede yer alan suçlamalarla ilgili olmayan pek çok telefon
konuşması da deşifre edildi, iddianemenin ekinde yer aldı ve haberleşme
özgürlüğü açısından tartışmalara ve davalara konu oldu.
Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin'le bu konuyu konuştuk. Bakan Şahin de bu
konuda kamu vicdanında oluşan rahatsızlığın farkında. İddianamedeki
konularla ilgili olmayan telefon dinlemelerinin iddianame ekinde yer
almasıyla ilgili sorularımı yanıtlarken, şu bilgiyi verdi:
'İnceleme yaptırdım'
"Telefon kayıtları bu şekilde iddianame ekinde yer alan kişilerin
avukatları, bu konuda Bakanlığımıza müracaat ettiler, şikâyette
bulundular. Ben de bunun üzerine konuyla ilgili bir inceleme
başlatılması talimatı verdim. Ceza İşleri Genel Müdürlüğü, bu konuda
bir inceleme yaptı.
İnceleme sonunda, Ergenekon iddianamesinin hazırlanmasıyla ilgili
olarak bir soruşturma yapılmasına gerek olmadığı rapor edildi. Bu
durumda Bakan olarak benim yapabileceğim bir şey kalmıyor. Yargı
bağımsızlığı bunu gerektiriyor."
'İmha edilmeli'
Adalet Bakanı Şahin'e, bakan olarak değil ama bir hukukçu olarak suç
iddiasıyla ilinti kurulmayan telefon kayıtlarının iddianame ekinde yer
alması konusunda ne düşündüğünü sordum. Yanıtı şu oldu: "Bu konuda ne yapılması gerektiğini kanun söylüyor. Eğer suç iddiasıyla
ilgili olmayan kayıtlar söz konusu ise bunların imha edilmesi gerekir.
CMK'nın 137. maddesine göre bu çeşit kayıtların cumhuriyet savcısının
denetimi altında on gün içinde imha edilmesi ve on beş gün içinde de
ilgisine bilgi verilmesi gerekir. Bu durumda bu mahiyetteki kayıtlar
imha edilmiş olmalı."
Bakan Şahin, soruştuma yapılmasına gerek olmadığına ilişkin karara
karşı avukatların idari yargıya da başvurdukları bilgisini verdi.
Şahin, idari yargı sürecinin sonucunu beklemek gerektiğini vurguladı.
İHAM kararları
Milliyet yazarı, eski AİHM yargıcı Rıza Türmen bu konuda aydınlatıcı yazılar
da yazdı. Türmen, devletin özel yaşamla ilgili kayıtların basına
sızmamasını sağlama ve suçla ilgili olmayan kayıtların imha edilmesi
konusunda devletin yükümlülüğü bulunduğunu anımsattı.
Bu konuda örnek kararlara da atıfta bulundu. İtalya'da sanık olmayan
eski bir milletvekilinin telefonunun dinlenmesiyle ilgili olarak,
"Dinleme kayıtları iddianameye eklenmiş. Bir kere kayıtlar davayı
ilgilendirmiyor. İkincisi bunların imha edilmesi gerekiyor" diye yazdı
ve aynı hükmün CMK'da da bulunduğunu vurguladı.
Eski İtalyan Sosyalist Partisi Başkanı Benedetto Craxi'nin telefon
tutanaklarının basında çıkması nedeniyle, İtalyan hükümeti aleyhine
açtığı davada, AİHM'in özel yaşamın iki nedenle ihlal edildiği sonucuna
vardığına da dikkat çekti.
Ergenekon uygulaması
Ergenekon soruşturması sırasında da pekçok kişinin telefonunun
dinlendiği anlaşıldı. Dinlemeler, mahkeme kararıyla yapıldığı için bu
açıdan bir tartışma söz konusu değil. Ancak, telefon kayıtlarının suçla
ilgili olmayan, özel yaşamı ilgilendiren bölümlerinin de basına
yansıması ve iddianame ekinde yer alması tartışmalara, şikâyetlere ve
davalara neden oldu.
İddianame ekinde yer alan ve basına da yansıyan özel yaşamı
ilgilendiren konuşmalar arasında İlhan Selçuk'un konuşmaları vardı.
Selçuk'un, Cumhuriyet'in Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Yıldız'la
yaptığı günlük konuşmalar, bazı özel değerlendirmeler hatta Rio
karnavalında dans edenlerle ilgili yorumların iddianame ekinde yer
alması dikkat çekici örneklerdi.
Keza sanık bile olmayan Emin Şirin'in telefon konuşmalarının tümü ekte
yer aldı ve basına yansıdı. Bu konuşmalar da tümüyle özel nitelikteydi.
Erkenekon savcıları, bu konuşmaları ayıklamadan tümüyle iddianame ekine koydular.
Yapılan incelemede, savcılar hakkında soruşturmaya gerek olmadığı
sonucuna varılmış olsa da bu konu daha çok tartışılacağı benziyor.
Tartışılan kayıtlar
Sanık olmayan bile dinlendi
Ergenekon soruşturması sürecinde, telefonları dinlenen kişilerden
bazıları, iddianamede şüpheli olarak bile yer almadı. Bazı şüphelilerin
suç olmayan özel hayatlarıyla ilgili konuşmaları dava dosyasına girdi.
Bunlar basına yansıdı. Konuşmaları açıklanan eski milletvekili Ayseli
Göksoy, "Bu çok çirkin"; eski Esenyurt Belediye Başkanı Gürbüz Çapan,
"Savcıya teessüf ederim"; eski Yargıtay Başsavcısı Vural Savaş,
"Kayıtların imhası gerekir" diyerek tepki gösterdi. İşte bazı örnekler:
İlhan Selçuk: Ergenekon örgütünün yöneticisi olmak suçundan hakkında
dava açılan Selçuk'un Cumhuriyet'ten İbrahim Yıldız ile her gün
telefonda yaptığı olağan gündem değerlendirmeleri de dava dosyasında
yer aldı.
Bu konuşmalarda Yıldız, Selçuk'a günlük gelişmeler hakkında bilgi veriyor.
Dosyada, Selçuk'un toplam 82 sayfalık telefon görüşmeleri bulunuyor.
Emin Şirin: Emin Şirin, Ergenekon iddianamesinde sanık
olarak yer almıyor. Fakat, dosyada Şirin'in yaptığı 72 ayrı telefon
görüşmesinin toplam 68 sayfalık dökümleri bulunuyor.
Şirin'in bazı gazetecilerle, Gündüz Aktan, Vural Savaş, Ayseli Göksoy
gibi emekli bürokrat ve siyasetçilerle yaptığı görüşmeler de dosyada
yer alıyor. Ayrıca, Şirin'in kız arkadaşıyla yaptığı görüşmeler de var.
Gürbüz Çapan: Ergenekon iddianamesinde hakkında
herhangi bir suçlama bulunmayan Gürbüz Çapan'ın Emin Şirin'le yaptığı
birçok telefon görüşmesi Ergenekon dava dosyasına girdi. Çapan,
Ergenekon'un son dalgasında tutuklandı.
Zekeriya Öztürk-Güler Kömürcü: Daha sonra evlenen
davanın tutuklu sanığı Zekeriya Öztürk ile tutuksuz sanığı Güler
Kömürcü arasındaki birçok özel görüşme dosyaya girdi.
