Sağlık alanında yaşanan personel eksikliğini gidermek için son yıllarda sayıları giderek artan sağlık meslek liseleri kontrolden çıkıyor. Kârlı olduğu gerekçesiyle işadamları özel sağlık meslek lisesi açmaya başladı. ‘Sağlıksız’ büyüme işsizlik korkusuna neden oldu.
Umay Aktaş Salman'ın Radikal'de yer alan haberine göre İstanbul’da sokaklar ‘Kamuda ve özel sektörde iş arama derdine son’ , ‘Prestijli, yüksek gelirli bir meslek imkânı’ gibi ilanlarla dolu. Mahalle aralarında küçük bahçeli birçok binanın üzerinde sağlık meslek lisesi yazıyor. Aynı durum diğer illerde de yaşanıyor.
Türkiye genelinde devlete bağlı 341 sağlık meslek lisesi bulunurken, dört yıl önce 1 olan özel sağlık meslek lisesi sayısı ise bugün 166’ya ulaştı. Devlete bağlı sağlık meslek liselerinde 81 bin öğrenci eğitim görürken, özel sağlık meslek liselerini öğrenci sayısı ise yaklaşık 15 bin. Sağlık meslek liselerinin en önemli tercih nedeni ise iş bulma umudu...
Sağlık meslek liselerinin en yoğun olduğu illerin başında İstanbul geliyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın verilerine göre İstanbul’da sadece 24 özel sağlık meslek lisesi var. Ancak sokaklara çıktığınızda hiç de öyle değil. Sokaklarda daha kayıtlara geçmemiş, bu sene açılacak pek çok okulun ilanını görebiliyorsunuz. Ancak birçoğu henüz ruhsatını bile almış değil. İş garantili ilanlar öğrenci ve ailelerini cezbediyor. Yıllık 12 bin liraya kadar öğrenci bulunması da sürücü kursu sahibinden kırtasiyeciye, yurt sahibinden müteahhitlere kadar birçok işadamını özel sağlık meslek liseleri açmaya yöneltiyor. Açılışı için izin alınmadan tanıtım ve ön kayıtlar yapılıyor. Okulların çoğu küçük bahçeli, dershaneyi andıran binalar... İş ilanlarının olduğu internet sitelerinde okullar harıl harıl öğretmen arıyor. Kimi okullar ise öğrencisine staj yapacak hastane ile anlaşma peşinde. Okul sahipleri protokol yapabilmek için özel hastanelerin kapısını çalıyor. Yabancı öğrenci fotoğrafları, sağlık çalışanlarıyla donatılan okulların internet sitelerinde iş garantileri anlatılıyor. İş, okulun kurucusu hakkında bilgi almaya gelince internet sitesinde bilgi bulmak pek mümkün değil. Öğretim kadrosunu tıklayınca pek çok okulun internet sitesinde ‘Bu bölüm güncelleniyor’ yazısı görülüyor.
100 bin fazla eleman olacak
Radyoloji, tıbbi laboratuvar, ortapedik protez ve ortez, tıbbi sekreterlik dışında ağırlıklı olarak hemşirelik, anestezi teknisyenliği ve acil tıp teknisyenliği eğitimlerinin verildiği bu okullara ilginin artması uzmanları tedirgin ediyor. Uzmanlar, “Lisans eğitimli hemşire, anestezi teknisyeni, acil tıp teknisyeni olması gerekir derken, sağlıksız büyüyen özel sağlık meslek liseleri ile hem niteliksiz hem de ihtiyaç fazlası sağlık personeli kapıda. Bu şekilde giderse Türkiye’de 10 yıl sonra 100 bin hemşire ve acil tıp teknisyeni fazlası olacak” uyarısında bulunuyor.
Sağlık meslek lisesi yöneticisi taleple ilgili “Öğrencinin devlet okuluna puanı yetmiyorsa, veliler ‘Üniversitede özel bir okulda okutacağıma şimdi özel sağlık meslek lisesinde okuturum. Lise mezunu olarak da iş bulabilir’ diye düşünüyor. Ancak bu iş lise eğitimiyle olmaz” diye konuştu.
Parası olan okul açıyor
Bahçelievler’deki bir okulun müdürü,“ Özel sağlık meslek liselerine talep var. Kişi, müteahhit. Boş duran binası var. Sağlık meslek lisesine talip çok. Okul açıyor” dedi.
Meslek örgütleri, lise eğitimiyle hemşireliğin, anestezi teknisyenliğinin yapılamayacağını söylüyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın verilerine göre ise 2012’de ÖSYM’ye, sağlık meslek liselerinden 43 bin 891 bin başvuru oldu. 2 bin öğrenci lisans, 9729 öğrenci ise önlisans programlarını kazandı, 32 bin 612 sağlık meslek lisesi mezunu ise lise diploması ile iş aramaya koyuldu.
Yönetmelik değişti, şartlar ağırlaştı
Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı kendi yarattıkları tehlikeye karşı önlem almaya çalışıyor. MEB, “Özel sağlık meslek liselerine talep ve iş taahhüdü abartıldı” diyerek velileri uyardı. 2023’te bakanlık 300 bin hemşire, 100 bin acil tıp teknisyeni hedeflerken, liselerden mezunlarla birlikte bu sayının 350 bin hemşire, 100 bin acil tıp teknisyeni olacağı ortaya çıkınca yönetmelik değişikliği yapıldı. Daha önce okulun fiziki yapısına göre okullara kontenjan verilirken, bu yıl staj yapılacak hastanelerin personel sayısına göre liseler kayıt alacak. Sağlık Bakanlığı da hemşirelik için kademe getirmeye hazırlanıyor. 4 yıllık lisans mezunları hemşire sayılırken, meslek lisesi mezunları yardımcı olacak.
Meslek örgütleri: İşsizlik kapıda
Türk Hemşireler Derneği Genel Başkanı Saadet Ülker
Sağlık meslek liselerindeki tehlikeye dikkat çeken Türk Hemşireler Derneği Genel Başkanı Saadet Ülker söyle konuştu: “Türkiye’de resmi rakamlara göre hemşire sayısı 140 bin. 2023’te ulaşılmak istenilen hemşire sayısı 300 bin civarında. Sağlık meslek liselerine öğrenci alınmaya devam edildiğinde 2023’te 50 bin hemşire fazlalığı söz konusu olacak. Sağlık Bakanlığı’nın tahminine göre 2015 yılı hemşire ihtiyacı 160 bin. Bu yıl 15 bin, gelecek yıl 17 bin hemşire mezun olacak. Yani beklenen sayıya neredeyse bu yıl itibariyle ulaşılmıştır ve gelecek yıldan itibaren işsizlik sorununun başlayacağını söyleyebiliriz.”
‘Tedbirler elde patladı’
Sağlık Bakanlığı’nın 2023 hedefine ulaşmak için YÖK ve MEB aracılığı ile aldığı tedbirlerin elde patladığını anlatan Ülker, “YÖK’e bağlı Hemşirelik Komisyonu Hemşirelik Eğitimi Çalışma Grubu’nun raporuna göre bu yıl lise öğrencisi alınmasa bile, 2013’ten itibaren lisans programına alınan öğrenci sayısı ile yine Sağlık Bakanlığı’nın 2023 hedefi olan 300 binin üzerine çıkarılacak. Derneğin, Hemşire Gibi Bakmak, Çalışmak, Korumak, savunmak için çok ‘ergen’ raporunda da sağlık meslek liselerinin kapatılması gerektiği vurgulanıyor” diye konuştu.
‘Dava açacağız’
Anestezi Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği Genel Başkanı Şükran Balcı ise “Bu yıl sağlık meslek lisesinde hemşirelik bölümü öğrencilerine de üniversitede iki yılık anestezi bölümüne sınavsız geçiş hakkı tanındı. Bu karara dava açacağız. Bizim yaptığımız işin eğitimi ne lise, ne önlisans düzeyinde olmamalı. Sağlık meslek liseleri de artıyor. İstihdam sorunu ve kalifiye eleman sorunu artacak“ diye konuştu.
