Ünlü dilbilimci Prof. Joseph Sternin, Rusların meşhur somurtkanlığının ardındaki sırları açığa çıkardı. Sternin, gülümsememe durumunu Ruslara has özelliklerden birisi olan niteliyor ve bu durumu çeşitli sebeplerle açıklıyor. Doğrusunu söylemek gerekirse, diğer halklarla karşılaştırıldığında daha az gülümsediğimiz bir gerçek; fakat bunun için geçerli sebeplerimiz olduğu da aşikar.
Rusyaanliz.com'da yer alan habere göre, yabancılar, Rusların şaşırtıcı derecede asık suratlı bir halk olduğundan sürekli bahsedip dururlar. Bloglarda ve kılavuz kitaplarda bu konu üzerine yazılar yazarlar. Birebir görüşmelerde bu konuyla ilgili sorular sorar, tüm arkadaşlarına ve tanıdıklarına bu konuyu anlatırlar.
AdMe.ru adlı site, Joseph Sternin'in, gizemli Rus ruhunun kimi garip noktalarına ışık tutan makalesinden alıntılar yaptı. İşte onlardan bazıları:
1. Gülümseme, Rus toplumunda nezaket göstergesi değildir. Batılılar için selamlaşma anında gülümsemek, kibarlık anlamına gelir. Bir insan ne kadar gülümserse, karşısındakine de o ölçüde arkadaşlık göstermek istiyor demektir. Ruslar ise, nezaketen sürekli gülümsemeyi “yapmacık gülümseme” olarak adlandırırlar ve kişinin samimiyetsizliğini, içten pazarlıklılığını ve gerçek hislerini açığa vurma konusundaki isteksizliğini belirten kötü bir işaret olarak görürler.
2. Ruslar tanımadıkları insanlara gülümsemezler. Rus toplumunda, gülümsemenin adresi, daha çok tanıdık insanlardır. Özellikle bu sebeptendir ki, tezgâhtar kadınlar müşterilere gülümsemez. Çünkü onları tanımıyorlardır. Şayet müşteri tanıdıksa, tezgâhtar ona mutlaka gülümseyecektir.
3. Ruslar’a göre, durup dururken gülümsemenin ardında mutlaka bir neden vardır. Eğer bir Rus, tanımadığı bir kimsenin kendisine gülümsediğini görürse, şüphesiz ki bu neşenin nedenini sorgulayacaktır. Belki de üstündeki kıyafet ya da saç şekli, bu tipin böyle neşelenmesine sebebiyet vermiş olabilir.
4. Rusların gülümsemesi için, diğer insanlar tarafından da fark edilebilen geçerli bir sebep olmalıdır. Bu, bir kişiye diğerlerinin gözünde gülme hakkı verir. Rusça’da diğer dillerde olmayan kendine has bir söz vardır: “Sebepsiz yere gülmek, aptallık göstergesidir.”
5. Rus insanının gülümsememesine (özellikle gülümsememek, kesinlikle karamsarlık değil. Ruslar kendi içlerinde neşeli, hayat dolu ve esprili kimselerdir.) dayanak olan Rus geleneklerinde, kahkaha ve şakalaşmaya “karşıt” söylenmiş birçok atasözü ve deyim bulunur. Vladimir Dal’ın “Rus Atasözleri” sözlüğünden birkaç örnek verelim: “Şaka, hayır getirmez.”, “Kahkaha günaha sürükler.”, “Hem kahkaha, hem kabahat.”, “Bazı gülüşler gözyaşını tetikler.”, “Şakada gerçek payı olmaz.”
6. Ruslar’ın vazife başında ya da ciddi bir iş üstündeyken gülümseme alışkanlıkları yoktur. Örneğin, havaalanlarındaki gümrük memurları asla gülümsemezler. Çünkü ciddi bir işle meşguldürler. Rus gülümsemesinin bu özelliği eşsizdir.
7. Rus gülümsemesi ancak içten olmaya yöneliktir ve iyi bir moralin ya da muhatap olunan kişiye duyulan sempatinin samimi olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilir.
Sonuç olarak, bir yabancı size gülümserse, bu hiçbir şey ifade etmez. Zira ona herkese gülümsemesi öğretilmiştir. Fakat gülümseyen bir Rus ise, o bunu kesinlikle istediği için yapmış demektir.
Çeviri: Nazife Çevik
