Gürcistan'a savaş açan Rusya'nın Türk TIR'larına engel çıkarması Türkiye'yi harekete geçirdi. Pazartesi gününden itibaren Rusya'dan gelen TIR'lara zorluk çıkarılacak. Buğdaydan kimyasal gübreye, altından bakır tele kadar bir çok ürün tek tek sayılarak "tam tespit" yapılacak. Rusya Türk TIR'larına yönelik uygulamasından vazgeçene kadar Türkiye de "mütekabiliyet esasına" dayanarak "kısasa kısas" diyecek. TIR savaşı yılsonuna kadar sürerse Türkiye'ye maliyeti 3 milyar dolar olacak.
Irak Planlama ve Kalkınma Bakanı Ali Baban ile beraberindeki heyetle makamında görüşen Bakan Tüzmen, görüşme sırasında gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtladı. Bakan Tüzmen, Rusya'ya ticarette yaşanan sorunlara ilişkin sorular üzerine, Rusya'nın gümrük kapılarında Türk TIR'larını herhangi bir neden olmaksızın başka ülkelere yapılmayan bir şekilde engellediğini hatırlatarak, bu engellemelerin tamamıyla Türkiye açısından Dünya Ticaret Örgütü kurallarına aykırı olduğunu ve bu engellemelerin “tarife dışı engel” kapsamına girdiğini kaydetti.
“Bu tip uygulamalarla karşılaşıldığı için biz de kendi tedbirler paketimizi uygulamaya koyuyoruz, pazartesi gününden itibaren bunları göreceksiniz” diyen Tüzmen, Rusya'nın Türkiye için bir numaralı ticaret ortağı ve aynı zamanda stratejik ortağı olduğunu kaydetti.
Bu nedenlerden dolayı Rusya ile ilişkilerin çok daha iyi bir şekilde devam ettirilmek istendiğini, karşılıklı bağımlılıklar bulunduğunu ifade eden Tüzmen, yalnızca Türkiye'nin Rusya'ya değil, Rusya'nın da Türkiye'ye bağımlılığının bulunduğunu ve Türkiye'nin Rusya'nın ihracatında 5'inci büyük ülke olduğunu hatırlattı.
Türkiye'nin petrolde yüzde 40, doğal gaz yüzde 60 oranında Rusya'ya bağımlı olduğunu ifade eden Tüzmen, ancak Rusya'nın da ihraç pazarları bağlamında ve Türkiye'nin transit ülke konumunda bulunması nedeniyle Türkiye'ye karşı bağımlılıkları bulunduğun söyledi. Bakan Tüzmen, şöyle devam etti:
“Dolayısıyla biz de karşı tarafta yapılan uygulamaların aynısını mütekabiliyet esasından hareketle uluslararası bütün anlaşmalara uygun bir şekilde ve karşılıklı anlaşmalarımıza da uygun bir şekilde etap etap aynı şekilde uygulayacağız. Türk ihraç ürünlerine Rusya'da neler uygulanıyorsa biz de aynı şekilde Rusya'nın ihraç ürünlerine aynı şeyleri uygulayacağız. Gönül ister ki şu kısa sürede anlaşma sağlayabilelim ve herhangi bir sıkıntı olmadan ticarette zenginleşme noktasında beraberce buluşalım.”
Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, Türkiye'nin Rusya'ya karşı uygulayacağı tedbir paketinin, açık açık, etap etap, yavaş yavaş yerine geleceğini belirterek, “Biz daha önce söyledik, (rahatsız edilirsek, rahatsız ederiz) dedik” diye konuştu.
Tüzmen, Irak Planlama ve Kalkınma Bakanı Ali Bakan ve beraberindeki heyeti kabulünde, gazetecilerin Rusya ile ticarette yaşanan sıkıntılarına ilişkin sorularını yanıtladı.
Bakan Tüzmen, sorular üzerine, Pazartesi günü mütekabiliyet esasından hareketle, Rus ihraç ürünlerine Türk gümrüklerinde, Rus gümrüklerinde Türk ihraç ürünlerine uygulanan kısıtlamaların uygulanacağını kaydederek, Rusya'nın gümrüklerinde gerçekleştirdiği uygulamayı, sadece Rusya'da yayımlanan gizli bir iç genelge ile yaptığını söyledi.
Tüzmen, Türkiye olarak söz konusu gizli genelgenin karşı tarafa iletildiğini kaydederek, şöyle devam etti:
“Dedik ki bakın siz, bunu bize böyle uyguluyorsunuz. Bu bizim sizlerle düşündüğümüz stratejik ortaklık düşüncesine ve Karadeniz'i beraberce paylaşan iki ülkenin ileriye dönük vizyonuna aykırı bir harekettir. Sizin Türkiye ile bu alanda geliştirdiğiniz vizyona aykırı hareket ettiğinizi belirledik. Dolayısıyla bunlarla ilgili düzenlemeleri tekrar gözden geçirin dedik. Bizim burada uygulayacağımız paket açık açık, etap etap, yavaş yavaş yerine gelecektir. Biz daha önce söyledik, (rahatsız edilirsek, rahatsız ederiz) dedik.
Dolayısıyla bizim istediğimiz bu ortağımızla hiçbir şekilde ticaret erbabı karşılıklı olarak zarar görmeyeceği, ülkelerin ekonomik açıdan, herhangi bir sıkıntıya girmeyeceği ve zenginlik eşiğinde birleşecek bir çalışmayı ülkelerin insanlarına sunmaktır. Devlet adamlığına yakışan budur.
Önemli olan ülkenize refah getirecek çözümleri üretmektir. Bunun için Türkiye'nin şu andaki sıkıntısı bu çözüme en iyi noktada bulmak açısından bu kadar detaylı çalışıyoruz. Yoksa iş kolay. Esersiniz, gürlersiniz yarın öbür gün uygulamaları çatır çatır yaparsınız beraberce düşük gelir seviyesinde oturur, karşılıklı bir şekilde birbirinize bakarsınız. O değil. Önemli olan bu coğrafyada barış ve huzur ortamında zenginliği artırabilmektir, bu kolay değil. Bu devlet adamlığı ister.”
Bakan Tüzmen, “Tedbir paketinde Türkiye'nin Rusya'dan gerçekleştirdiği hidrokarbon ithalatında kısıtlama olabilir mi?” şeklindeki soru üzerine de “Bence bugün için bu kadar açıklama yeterlidir” yanıtını verdi.
Rusya’nın üyeliği
Rusya'nın Dünya Ticaret Örgütü'ne üyeliğine ilişkin bir soru üzerine de Tüzmen, 2005'de Türkiye'nin Rusya'nın DTÖ'ye üyeliği konusunda ön onay olarak giriş belgesini imzaladığını kaydetti.
Türkiye'nin Çin'in DTÖ'ye girmesini de onayladığını hatırlatarak, şu anda her geçen ay Türkiye'nin Çin'e olan ihracatının yüzde 50 oranında arttığını ifade eden Tüzmen, şöyle devam etti:
“Bunun çeşitli, karşılıklı bağımlılıkları var. Aynı şekilde dedik ki Rusya'ya hakikaten güzel bir gösterge, Rusya, Türkiye ticareti artıyor, bizim vizyoner bakış açımızla önemli bir ortağımızdır, ileride bizim çok daha yüksek ticaret noktalarına ulaşacağımız bellidir. Onun için Rusya'nın DTÖ'ye girişini Türkiye desteklemiştir. DTÖ için ön onay aşamasında, ABD ve Türkiye'nin çekincesi vardı, 2005 yılında Rusya DTÖ üyesi olabilir şeklinde görüş verdi. Siz bütün üye ülkelerin direk onayını almadan DTÖ'ye giremezsiniz. Son dönemde yapılan negatif çalışmalar, bizim bu görüşümüzü tekrar gözden geçirmemizi gündeme getirecektir.”
Rusya’nın tavrı
Bakan Tüzmen, “Rusya'nın tavrının, son dönemde Kafkasya'da yaşananlar nedeniyle mi?” şeklindeki soru üzerine de, “Ben bunu bir misilleme olarak adlandırmak istemiyorum. Açıkçası öyle görmek istemiyorum bu tabloyu” şeklinde yanıtladı.
Durumun zaten önümüzdeki günlerde çok daha iyi bir şekilde görüleceğini ifade eden Tüzmen, Türkiye'nin siyasetinin, dış politikasının tamamiyle belli olduğunu, nasıl hareket edeceği bilinen büyük bir ülke olduğunu ve büyük ülkelerin davranışlarının tahmin edilebilir olduğunu söyledi.
Bakan Tüzmen, Türkiye'nin böyle bir platformda kendisine yakışan neyse onu yapacağını kaydederek, “Bu coğrafyada onunun gereğini yerine getirmeye çalışır. Amacımız 38 milyar dolar olan ticaret hacmini daha da iyi bir noktaya getirmektir” dedi.
