Uzmanlar, Türkiye'de, sosyal medya platformlarında 'dezenformasyon' olarak nitelendirilen içeriklerin kaldırılmasını ve kullanıcı verilerinin yetkililerle paylaşılmasını gerektiren 'sansür yasa'sına tam anlamıyla uyulmasının pek olası olmadığını söyledi. Uzmanlar, 2023 seçimlerinden önce sosyal medya platformlarında kesintilerin artabileceğini de belirtti.
Kamuoyunda 'Sansür Yasası' olarak bilinen 40 maddelik 'Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun', AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edilmiş; 18 Ekim'de Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmişti.
Facebook, Twitter, Google gibi platformlar, kanunun getirdiği tüm yükümlülüklere uymadıkları takdirde 'reklam yasağı' ve 'bant daraltma' cezası ile karşı karşıya kalacaklar.
Reuters'a konuşan uzmanlar ve danışmanlar, küresel gizlilik standardına sahip sosyal medya şirketlerinin, kişisel verilerin gizliliği ile ilgili kurallarını Türkiye'de gevşetmeleri halinde bunun diğer ülkeler için tehlikeli bir emsal oluşturabileceğini söyledi.
"Şirketlerin yasaya uyma ihtimali yok"
Bu hafta yürürlüğe giren yasaya göre şirketler, yanıltıcı bilgiler de dahil olmak üzere suç oluşturan içerikler yayınladıkları takdirde kullanıcıların bilgilerini yetkililerle paylaşmak zorunda. İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararlarını yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılarına altı aya kadar reklam verilmesi yasaklanabilecek. Reklam yasağı kararı, Resmi Gazete’de yayımlanacak. Reklam yasağının yanı sıra içeriğinin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine kadar sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılacak. Sosyal ağ sağlayıcısı 30 gün içinde içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararını yerine getirmezse, bant genişliği daraltma oranı yüzde 90’a çıkarılacak.
Yasa esas olarak, 'halkı yanıltıcı bilgi yayma suçu' nedeniyle gazetecilerin ve sosyal medya kullanıcılarının 3 yıla kadar hapis cezası almasının önünü açtı. Ayrıca haklarında dava açılacak kişiler tutuklu yargılanabilecek.
Yasayı eleştirenler ise, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AKP iktidarının, Türkiye'de ifade özgürlüğünün olmayacağını ve muhalefetin son kalelerinden biri olan sosyal medya üzerindeki kontrolünü sıkılaştırabileceğini söylüyor.
İstanbul merkezli Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi (Edam) Başkanı Sinan Ülgen, "Bu şirketlerden bazılarının, ticari çıkarlar, veri gizliliği normları ve paylaşılan bilgilerin, yargı alanlarında kullanılabilecek bir emsal oluşturması nedeniyle yasaya uyma ihtimali yok" dedi.
"Bütün bunları kabul ederseniz, kolluk birimlerinin bir parçası haline gelirsiniz"
Siber haklar hukuk uzmanı Prof. Dr. Yaman Akdeniz, 2020'deki düzenlemelerin ardından sosyal medya şirketlerinin, baskıların artması halinde Türkiye'den kolayca çekilebilmek için küçük yapılar kurduklarını ifade etti.
Akdeniz, "Bu yasalar 'yumuşak' bir geçişti, hükümet yeni yasa tasarısıyla durumu çok daha ciddi hale getirdi. Bütün bunları kabul ederseniz, kolluk birimlerinin bir parçası haline gelirsiniz çünkü sizden her talebi yerine getirmeniz bekleniyor. Muhtemelen, kısıtlama gibi cezalar hemen uygulanmayacak. Para cezası gibi daha küçük adımlarla başlayacaklar. Ancak, daha sert cezaların verilme olasılığı, şirketler için sürekli bir tehdit oluşturuyor" dedi.
Akdeniz, "Bence bu yasa bir dilek listesi gibi; akıllarına ne geliyorsa oraya koyarlar. Otoriter rejimler için örnek bir yasa olabilecek şekilde sosyal medya platformlarını düzenlemeye yönelik girişim var” ifadelerini kullandı.
Twitter, 'sansür yasası' hakkında yorum yapmayacağı belirtti. Facebook'un sahibi Meta Platforms, Google ve Tiktok, yorum taleplerine yanıt vermedi.
Meta’nın Türkiye ve Azerbaycan Kamu Politikaları Direktörü Sezen Yeşil, haziran ayında Meclis komisyonuna, şirketlere getirilen yükümlülüklerin çok geniş kapsamlı olduğunu ve pratikte nasıl uygulanacağı konusunda belirsizliklerin olduğunu söyledi.
Google’ın Türkiye Hükümet İlişkileri ve Kamu Politikaları Direktörü Pelin Kuzey Karaman ise, komisyona, 2020’deki düzenlemelere uymak için şirketlerin 'azami çaba' gösterdiğini belirterek, “Maalesef 1-2 yıl önce azami düzeyde yaptığımız bu çabalar, kanun tasarısı ile adeta heba olacak... Google olarak bunu gerçekten üzücü bir gelişme olarak görüyoruz” dedi.
TIKLAYIN | Erdoğan tarafından onaylanan 'Sansür Yasası' Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi!
