İskoçya referandum oylarının sayılmasından hemen sonra bağımsız hale mi gelecek?
18 Eylül'deki referandumla yalnızca İskoçların bağımsız olmayı isteyip istemedikleri oylanacak. Ancak, sandıktan bağımsızlığa evet sonucu çıksa bile tüm bunlar birden gerçekleşmeyecek. Bağımsızlığın yürürlüğe girme günü, şu anki planlara göre 24 Mart 2016 olarak belirlendi. Bu geçiş aşamasının sonuna kadar bazı siyasi ve ekonomik konuların açıklığa kavuşturulması gerekiyor.
Bağımsız bir İskoçya’nın Avrupa Birliği ve NATO üyelikleri devam eder mi?
İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılması halinde geçiş aşamasının sonunda, yani 2016 baharında yeni bir devlet ortaya çıkmış olacak. Bu devletin de AB’ye yeniden başvuru yapması gerekiyor. Bu, NATO için de geçerli. İskoçya bağımsızlıktan sonra artık Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nün bir parçası sayılmayacak. Bu askeri ittifağa dahil olmayı yeniden talep etmesi gerekecek. Üye olabilmesi için ise tüm NATO üyelerinin onay vermesi şart.
Bağımsız bir İskoçya Avrupa için ne ifade ediyor?
Birçok Avrupa ülkesi referandum konusunda endişeli. İskoçların Avrupa’ya, Büyük Britanya'daki diğer kesimlerden daha sıcak baktığı biliniyor. O nedenle İskoçların ayrılması halinde Birleşik Krallık'ta AB’ye şüpheyle yaklaşanların daha çok güçleneceği öngörülüyor. Büyük Britanya, AB üyeliğine ilişkin, planlandığı gibi 2017’de bir referandum gerçekleştirirse, İskoçya’nın 4 milyon oyunun eksikliği, AB karşıtlarının galip çıkması için belirleyici etken olabilir.
Bağımsız İskoçya hangi para birimini kullanacak?
Mart 2016'ya kadar İngiliz Sterlini İskoçya’da para birimi olarak kalacak. Sonrası içinse, Londra, bir para birliği fikrine kesin olarak karşı çıkıyor. Buna karşın, İskoçya Bölgesel Hükümeti Başkanı Alex Salmond, İngilizlerin rızası olmaksızın Sterlin kullanılacağını açıkladı. İskoçya’nın kendi merkez bankası yok ve böyle bir durumda kendi munzam parasını basamaz.
İskoçya’nın AB üyesi olmak istemesi halindeyse üyelik, Euro'ya geçme şartına bağlanabilir. Birliğe girme aşamasındaki ülkeler, ilk iş olarak kendi para birimlerini tekrar resmi olarak piyasaya sürmeden önce Euro'ya bağlamak zorundalar.
Bir başka ihtimal ise, İskoçya'nın kendi para birimini kullanması. İskoçya halihazırda kendi İskoç Sterlini banknotlarını basıyor, ancak bunlar da sıkı sıkıya İngiliz Sterlini'ne bağlı. Hükümet kendi para birimi olduğu takdirde parayı devalüe edebilir ve faizleri etkileyebilir. Bu yolla, ortaya çıkabilecek bütçe açıkları da kapatılabilir.
Ortak borçlar ne olacak?
Londra’daki hükümet, İskoçya’nın bağımsızlık kararı alması halinde tüm devlet borçlarından sorumlu olarak kalacağının sinyallerini verdi. Geçiş aşamasından sonra da İskoçya'nın, İngiliz hükümetinin talebi doğrultusunda "Büyük Britanya’nın yükümlülüklerinin adil ve nispi bir kısmını üstlenmek zorunda olduğu" ifade edildi. Belirsiz olan, borçların ekonominin gücüne göre mi yoksa nüfusun oranına göre mi paylaştırılacağı. İlk olasılığın İskoçya için daha uygun olacağı kesin.
