Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçen hafta gerçekleştirdiği Avrupa turunun ardından, 6-7 Haziran'da Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) toplantısına katılmak Çin'in başkenti Pekin'e gidecek. Nükleer programı dolayısıyla uluslararası kamuoyu tarafından sıklıkla eleştirilen İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejat'la ikili bir görüşme yapması beklenen Putin, Türkiye'nin ŞİÖ'de "diyalog ortaklığı" statüsüne de yeşil ışık yakacak.
ŞİÖ zirvesi dolayısıyla Çin basınına özel demeç veren Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Afganistan ve Türkiye'nin başvurularının karara bağlanacağını söyledi. Lavrov, "Afganistan'a gözlemci ve Türkiye'ye de diyalog ortaklığı statüsü verilmesinden memnuniyet duyarız. Biz ŞİÖ devlet başkanlarının iki ülkenin başvurusuna olumlu cevap vermelerini umuyoruz." dedi.
Rusya ve Çin'in, askeri ittifakların genişlemesine karşı olduklarına değinen Lavrov, "İki ülke uluslararası ilişkilerde çok kutuplu yapının olmasından yana. Bu yapı daha demokratik, adil bir sistem. Biz askeri blokların genişlemesi, füze kalkanlarının kurulması, bir kısım ülkelerin güvenliklerini diğerlerinin aleyhine olacak şekilde genişletmesine karşıyız." ifadelerini kullandı.
ŞİÖ'nün muhtemel genişlemesi ile ilgili açıklamalarda bulunan Lavrov, tehditlerle mücadelenin ortak bölgesel çabaların bir araya getirilmesi ile mümkün olabileceğine değindi. Rus bakan, "Bu açıdan bakıldığında bölgemizin çıkarına olacak şekilde ŞİÖ'nün genişlemesinden başka alternatifi yok." tespitinde bulundu. Rus bakana göre halen gözlemci statüsünde bulunan Hindistan ve Pakistan'ın tam üyeliği örgüte taze bir kan sağlayacak.
ŞİÖ'de gözlemci statüsünde bulunan İran'ın tam üyeliği ile ilgili herhangi bir adım atılması beklenmiyor. Ancak, Kremlin dış politika danışmanı Yuriy Uşakov zirve ile ilgili yaptığı açıklamada Putin'in İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejat'la ikili görüşme yapacağını söyledi. Görüşmede 18-19 Haziran tarihlerinde Moskova'da yapılacak İran nükleer zirve öncesi, Moskova'nın Tahran'ın nabzını yoklama çabası olarak değerlendiriliyor.
Türkiye ortaklık için Nisan 2011'de başvurdu
Türkiye geçen yıl Nisan ayında diyalog ortaklığı için ŞİÖ Genel Sekreterliğine başvurmuştu. Rusya'nın Türkiye'nin ŞİÖ içinde yer almasına olumlu baktığı ifade eden Türkiye Dışişleri Bakanlığı kaynakları Cihan Haber Ajansı'na yaptığı açıklamalarda, "Ankara ŞİÖ içinde yer almak için uzun süredir çalışma sürdürüyor. ŞİÖ bölgesel bir işbirliği örgütü. Ankara dış politika açısından bölgesel örgütlerle yoğun işbirliği içinde olmayı önemsiyor." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Çin'in Şanghay şehrinde 1996'da toplanan Rusya, Çin, Kazakistan, Tacikistan ve Kırgızistan'ın kurduğu "Şanghay Beşlisi", 2001'de Özbekistan'ın da dahil olması ile Şanghay İşbirliği Örgütü'ne dönüştü. Hindistan, İran, Moğolistan ve Pakistan'ın gözlemci üye olduğu ŞİÖ, 2008'de aldığı kararla "diyalog ortaklığı" statüsü oluşturdu. 2009'da Yekaterinburg'da gerçekleşen zirvede Belarus ve Singapur örgüte "diyalog ortağı" olarak kabul edildi.
