Polonya'da iktidarda bulunan aşırı sağa meyilli, Katolik muhafazakar Hukuk ve Adalet Partisi'nin (PiS) parlamentonun alt ve üst kanatlarından geçirdiği yasa, tartışma yarattı.
İsrail'in sert eleştirilerine ve Washington'ın tepkisine rağmen Polonya Senatosu'nda kabul edilen yasa yabancılar da dahil olmak üzere, Nazilerin işgal altındaki Polonya'da kurdukları ölüm kamplarını 'Polonya kampları' olarak adlandıranlara para ya da üç yıla kadar hapis cezası verilmesini öngörüyor.
Polonya üst meclisi tasarıyı 23'e karşı 57 oyla kabul etti. Geçen hafta alt meclisin onayladığı yasanın yürürlüğe girmesi için Devlet Başkanı Andrej Duda tarafından imzalanması gerekiyor.
Yasayı 'özenle gözden geçireceğini' duyuran Duda "herkesin Polonyalıların işledikleri suçları ve utanç verici davranışlarını dile getirme hakkının olduğunu" söyledi.
Varşova, Holokost'ta Polonyalıların suçu olmadığını iddia ediyor
Sağ muhafazakâr Polonya hükümeti Alman Nazilerinin işgal altındaki Polonya'da kurdukları kampların "Polonya ölüm kampları" olduğunu söyleyenleri cezalandırmayı amaçlıyor. Yasada Nazilerin işledikleri insanlık suçlarında Polonya ulusunun veya Polonya devletinin payı olduğunu savunanların cezalandırılacağı belirtiliyor.
Cuma günü parlamentonun alt kanadından geçmesi üzerine Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki'yi telefonla arayan İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, İsrail'le diyalog kurulacağı güvencesi aldığını duyurdu. Bu vaade karşın yasa çarşamba gecesi apar topar Senato'dan geçirildi. Jaki, İsrail'e danıştıklarını ve itirazla karşılaşmadıklarını öne sürdü.
'Hiçbir yasa tarihi gerçekleri değiştiremez'
Ama İsrail Dışişleri Bakanlığı'nın ilk tepkisinde yasaya 'kesinkes karşı çıktıkları' vurgulandı. Hem Dışişleri hem de Netanyahu, 'hiçbir yasasının gücünün tarihi hakikati değiştirmeye yetmeyeceği ve Holokost'un inkar edilemeyeceği' yönünde açıklamalar yaptı.
'Diplomatik ilişkiler kesilsin' çağrısı
Pek çok İsrailli yetkili, Polonyanın çıkardığı yasanın Holokost inkarcılığı anlamına geldiğini söyleyerek Netanyahu'dan İsrail'in Varşova Büyükelçisi'ni geri çekmesini talep etti.
'İsrail'in suratına tükürmek'
Milletvekili ve eski dışişleri bakanı Tzipi Livni, yasayı 'İsrail'in suratına tükürmek' diye niteledi.
Holokost Kurbanları: 'Polonya ölüm kampları' demek yanlış ama…
Yad Vaşem Holokost Kurbanları ve Kahramanlarını Anma İdaresi'nin açıklamasında, 'Polonya ölüm kampları' ifadesinin yanlışlığında hemfikir olunduğu, ama Nazi suçlarında Polonyalıların payıyla ilgili konuşmanın yasaklanmasının tarihi gerçekleri çarpıtmak ve ifade özgürlüğünü kısıtlamak anlamına geleceği belirtildi.
ABD'nin tepkisi
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında "Polonya ölüm kampları gibi ifadelerin yanlış olduğu görüşünün anlayışla karşılandığı, bu kavramın yanlış anlaşılmaya yol açabileceği, rencide edici olabileceği" belirtildi. Bakanlık sözcüsü Heather Nauert yasanın ifade özgürlüğüne ve tarih tartışmalarına zarar verebileceğini de söyledi. Sözcü Polonya hükümetine, "Polonya'nın ABD ve İsrail ile paylaştığı stratejik çıkarlar üzerindeki muhtemel etkilerinin dikkate alınması" çağrısında bulundu.
Yasanın değiştirilmesi için bildiri imzalayan yüz dolayındaki sanatçı, siyasetçi ve gazeteci arasında eski Polonya Devlet Başkanı Aleksander Kwasniewski, eski Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski ve yönetmen Agnieszka Holland da bulunuyor. Polonya Yahudileri yayımladıkları açık mektupta, "Holokost yasasının ifade özgürlüğünü kısıtladığı gibi, tarihi gerçeklerin çarpıtılmasına da yol açabileceği" belirtildi. İkinci Dünya Savaşı'nda 3 milyonu Yahudi olmak üzere 6 milyon Polonyalı öldürülmüştü.
