Plastik poşetin 25 kuruştan satılması, marketlerin kanserojen kalın plastikten yapılan çanta satışlarını patlattı. Marketlerin çoğu 1.5 liraya aldıkları plastik çantaları 4.5 liraya satıyor. Bilinçli tüketicinin tercihi ise bez çanta.
Sözcü'den Nuray Tarhan'ın haberine göre, 1 Ocak'tan itibaren marketlerde paralı hale gelmesi plastik poşet satışlarını azaltmaya başladı ancak bu kez de kanserojen maddelerden üretilen kalın plastik çanta tehlikesi baş gösterdi. Marketlerin çoğu üreticiden 1.5 liraya aldığı "Ekoteks" belgesi bulunmayan, gıda koymaya uygun olmayan plastik çantaları üzerine kâr koyarak 4.5 liradan satıyor. 3 liraya üretilen bez çanta fiyatları ise bilinçli tüketicilerle 5 liradan başlayan fiyatlarla buluşuyor.
2003 yılından bu yana bez çanta üretimi yapan ve adını açıklamak istemeyen bir şirket yetkilisi, yanlışın üzerine yanlış yapıldığını belirterek, "Sağlığa uygun belgesi bulunmayan plastik poşetlerin kullanımının tamamen yasaklanması lazım. Birçok üreticinin plastik çanta üretimi yüzde 100 arttı. Kâr marjı daha yüksek olduğu için marketlerin çoğu bu çantaları tercih ediyor" dedi.
Perakendeci kâra çevirecek
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclisi ve Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu da, plastik tüketiminin azaltılması hedefinin karşısında olmadıklarını, aksine bilinçli tüketimi ve geri dönüşümü desteklediklerini ancak naylon poşetlerden elde edilecek parayı kimsenin gelir kapısı olarak görmemesi gerektiğini belirtti. Poşet satışından elde edilecek gelirin bir çevre fonuna aktarılmasının yasanın gerçek anlamda amacına ulaşmasını sağlayacağını vurgulayan Eroğlu, şunları söyledi:
"Perakendeciler bu yasayı kâra çevirmek istiyor. Eskiden parayla alıp bedava verdikleri poşeti şimdi 25 kuruşa satacaklar, hem de 10 kuruşu kendilerinin olacak. Tüketicinin poşet için vereceği para bir çevre fonuna aktarılarak atık yönetim sistemi ve geri dönüşüm altyapısındaki eksiklikler giderilmeli."
"Keşke paralı değil gönüllü olsa"
Türkiye Erezyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) Başkanı Deniz Ataç, uygulamayı desteklediklerini belirterek, "Keşke paralı değil gönüllü olsaydı" dedi. İlk yıl plastik poşet kullanımının yüzde 30-40 azalacağını tahmin ettiklerini vurgulayan Ataç, "Aslında çok basit; alışverişe giderken çantasına birkaç bez çanta atacaksınız ama tabii alışkanlıkları değiştirmek zor " diye konuştu.
Bez çanta ve fileye talep patladı
Poşet yasağıyla birlikte çevre bilinci yüksek insanların bez çantalara olan ilgisi de arttı. Sosyal medyada paylaşımı artan bez çantalardan en çok ilgi çekenlerden birisi de Lösemili Çocuklar Sağlık ve Eğitim Vakfı'nın (LÖSEV) bol gözlü pazar çantası oldu. Geliri lösemili çocukların tedavisinde kullanılacak olan 100 liralık çantadan birçok kişi sipariş verdi. Hepsiburada ise pazar filesine talebin aralık ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 154 oranında arttığını açıkladı.
