Hürriyet yazarı Erdal Sağlam, ABD ile vize krizi sonrası dalgalanan piyasalarla ilgili olarak, "Hafta başından bu yana ekonomide yaşanan vize krizinin piyasalardaki etkisinin nötralize olduğu görülüyor. Dün öğleden sonra yaşanan iyileşmede Fed tutanakları beklentisi olduğu söylense de, asıl etkinin vize sorununda çözüm beklentisi olduğunu tahmin ediyoruz" dedi.
Sağlam'ın "Piyasa vize krizi öncesine döndü sayılır" başlığıyla (12 Ekim 2017) yayımlanan yazısı şöyle:
Hafta başından bu yana ekonomide yaşanan vize krizinin piyasalardaki etkisinin nötralize olduğu görülüyor. Dün öğleden sonra yaşanan iyileşmede Fed tutanakları beklentisi olduğu söylense de, asıl etkinin vize sorununda çözüm beklentisi olduğunu tahmin ediyoruz.
Dün sabah ABD Büyükelçisi’nin basın toplantısından sonra Başbakan Binali Yıldırım’ın müttefikler arasında bu sorunların aşılması gerektiği yolundaki mesajıyla birlikte piyasalarda iyileşme başladı. Bu arada dün Ankara’da “ABD ve Türkiye Dışişleri bakanlıklarının yaptıkları görüşmelerde uzlaşmaya yakın bir noktaya geldikleri” söylentileri yayılmaya başladı. Öğleden sonra hızlanan hareketle borsada vize krizi öncesi rakamlara gelindiği görülürken, kurdaki iyileşme de hızlandı. Kurlarda da, bu köşenin yazıldığı saatlerde, neredeyse kriz öncesindeki rakamlara geri gelinmek üzereydi.
Bilgi veren bankacılar vize sorunu aşılıyor beklentisi ve bu yöndeki kulislerin etkili olduğu görüşündeler. Dün gece Türkiye saatiyle 22.00’de Fed tutanakları açıklandı. Bankacılar, Fed tutanaklarından önemli bir politika değişikliği beklentisi olmadığını, o nedenle öğleden sonra yaşanan iyileşmenin daha çok vize sorunu beklentilerine bağlı olduğunu düşündüklerini söylediler.
Aslında önceki gün ve dün sabah da kurlarda zaten bir iyileşme görülmüştü. Dün sabah saatlerinde konuştuğumuz bankacılar, kurlardaki yukarı yönlü hareketin törpülenmesinde, vatandaşın yüklü miktarda döviz satışının etkili olduğunu söylemişlerdi. Özellikle dolar kurunun 3.70’i aşması üzerine, daha önce döviz alan vatandaşların satış fırsatı görüp yüklü miktarda döviz satışı yaptıklarını söylediler. Ancak dün öğlen saatlerine doğru bu fiyatlardan döviz satışının artık doyma noktasına geldiği de belirtiliyordu. Yani öğleden sonraki kur hareketlerinde artık vatandaşın döviz satışı etkisini kaybetmiş gözüküyordu.
Başka dalga olmazsa bu onarılır
Konuştuğum bankacılara, vatandaş satarken kurumsal yatırımcılarda nasıl bir eğilim sezildiğini sordum. Özellikle döviz borcu olup da şimdiden döviz biriktiren şirketlerin nasıl davrandığını merak ediyordum. Aldığım bilgi kurumsal yatırımcılardan 3.70 hatta 3.75 TL’den dolar bozduran pek olmadığı yönünde.
Bankacılar da kısa dönem için kurların bu noktalara çıkmasının sürpriz, geri dönüşün olumlu olduğunu belirtirlerken, orta dönemde kurlardaki artışın sürmesini beklediklerini söylüyorlar. Bankalar gibi belli ki kurumsal yatırımcılar, dışarıyla yakın teması olan şirketler de, yine genel trendin kurlarda yukarı olduğu görüşündeler.
Özetle söylemek gerekirse; vize krizinin çözülmesi ile piyasalar normal seyrine kavuşacaktır. Elbette bu krizin ekonomiye etkileri olacaktır ama ne kadar kısa sürede çözülürse, etkisi de o kadar az olur.
Bunun yanında beklentiler açısından ekonomik istikrarın, piyasalardaki istikrarın yara aldığı da açık. Yani hasar onarılır ama bir etkisi kalır.
Yurtdışında hâlâ gelişmekte olan ülkeler için olumlu bir hava varken, Türkiye’ye ilişkin özel riskler nedeniyle, piyasalar orta döneme güvenli bakamıyor. Vize krizi ABD ve Türkiye arasındaki ilişkilerin kırılganlığını gösterdi. Yani yakında yeniden anlaşmazlıklar çıktığı takdirde, yeni bir krize dönüşmeden iki ülke arasındaki sorunların çözülebileceğine ilişkin güven azaldı. Bu nedenle ABD’de Türkiye’yi ilgilendiren yargı süreçleri yaşanırken, Suriye veya Irak nedeniyle heran yeni görüş ayrılıkları çıkma potansiyeli varken, yeniden kriz ihtimali de hep kafaların bir köşesinde olacak.
