ABD kaynaklı küresel kriz ve Türkiye'de yaşanan ekonomik belirsizlikler nedeniyle geçen seneyi durgun geçiren perakende sektörü, bu yılı da "kayıp yıl" ilan etti.
Kış sezonuna geçen yılla aynı ya da yüzde 10 altında fiyatlarla giren sektörde, buna rağmen yüzde 5'ten yüzde 20'ye varan oranlarda daralmalar yaşanıyor.
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Başkanı Nuşin Oral, perakende sektöründe metrekare artışının cironun çok ilerisinde olduğunu belirterek, "Organize perakendede son bir yılda metrekare artışı yüzde 22 iken, ciro artışı yüzde 12'de kaldı. Son birkaç ayda ise aradaki fark bire üç oranında ciro aleyhine arttı" dedi. Oral, mağazaların cirosunda artış olmaması halinde yatırımların da revize edilebileceğinin altını çizdi.
Fiyatlar geçen yıla göre daha ucuz
Hazırgiyim perakende sektörünün önde gelen firmaları ise, cirolarındaki düşüşü farklı çözüm yöntemleri ile toparlamaya çalışıyor. Fiyatlarını geçen yıla göre daha düşük tutmalarına rağmen alışverişte canlılık sağlayamayan İpekyol, Kiğılı gibi markalar, yeni mağazalar açarak ciroyu artırmaya çalışıyor. İnci Deri gibi kimi markalar ise bazı ürünlerini geçen yıla göre yüzde 10 daha ucuz fiyatla satışa sunuyor. Bu yıl her 2 bayram tatilinin de 9 gün olması ihtimali nedeniyle tatillerin yoğunluk kazanacağını, bu nedenle de alışverişin yine beklenen düzeyde olmayacağını öngören sektör temsilcileri, umutlarını yılbaşına bağladı. Ayaydın Grup Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Ayaydın, "Bu yılı komple kayıp olarak görüyoruz. 2009'da da perakende satışlarında büyüme beklemiyoruz" derken, Kiğılı Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kiğılı, "Bu kış da geçen kış gibi sönük geçecek. Çoğu marka ciro kayıpları yaşıyor. Uzun süreli bir krizin eşiğindeyim. Bu kriz 2 yıl daha devam eder. Ayakta kalanlar ise dümdüz vadide rahat rahat dolaşır" açıklamasını yaptı.
Giderler arttı ama satışlar durgun
Orka Grup Genel Koordinatörü Osman Arar, bir ay önce açtıkları sezonda fiyatların geçen yılla aynı olduğunu vurgularken, İnci Deri Yönetim Kurulu Başkanı Ali Murad Kızıltaş, şu sıralar sektörde tüm gider kalemlerinin arttığını ancak birim fiyatının düştüğünü, buna ek olarak satışta istenilen adetlerin yakalanamadığını söyledi. Kızıltış, "Fiyatlar şu anda geçen kıştan yüzde 10 daha ucuz. Ancak istenilen satışlar yok" dedi.
Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği'nin (AMPD) Nielsen tarafından hazırlanan Perakende Endeksi Temmuz 2008 raporuna göre de, organize perakendede ciro artışı yine metrekare arz artışının gerisinde kaldı. Temmuz ayında geçen yıla göre toplam metrekare artışı yüzde 24 olurken, ciro bazında artış ise yüzde 5'le sınırlı kaldı.
Bazıları yeni mağaza açtı, bazıları fiyat düşürdü
YALÇIN AYAYDIN (Ayaydın Grup Yönetim Kurulu Başkanı)
2008 KAYIP YILI OLDU
Bu yılı komple kayıp olarak görüyoruz. Ramazan nedeniyle durgunluk sürecek. Bayramlar da eskisi gibi değil çünkü herkes tatile gidiyor. Geriye yılbaşı kalıyor. Onda da indirim olacağı için kârlılık söz konusu değil. Adetsel bazda mal satarız ama büyüme olmayacak. 2009'da da perakende satışlarında büyüme beklemiyoruz. Yeni sezonda fiyatlar geçen yılla aynı. Grubun cirosunu ise ancak yeni mağazalar açarak artırabildik. Bu yıl yüzde 45 büyüme bekliyoruz ama bu yurtdışı ağırlıklı olmak üzere yeni açılan 30 mağaza sayesinde olacak.
ABDULLAH KİĞILI (Kiğılı Yönetim Kurulu Başkanı)
CİROLARDA YÜZDE 5-20 GERİLEME VAR
Tüketicilerde ciddi manada gelir artışı yaşanmadığı için, talepte daralma var. Bu kış da geçen kış gibi sönük geçecek. Çoğu marka ciro kayıpları yaşıyor. Şu anda geçen yılki kış sezonuna göre mağaza satışlarında yüzde 5-20 arası gerileme var. Falcı değilim ama 2009 da sektör için iyi yıl olmayacak. Uzun süreli bir krizin eşiğine giriyoruz. Bu kriz 2 yıl daha devam eder. Ayakta kalanlar ise dümdüz vadide rahat rahat dolaşır. Ciro kaybını hiç olmadığı noktalarda mağaza açarak kapattık.
ALİ MURAD KIZILTAŞ (İnci Deri Yönetim Kurulu Başkanı)
ZAM YOK AMA SATIŞLAR YETERSİZ
Fiyatlar şu anda geçen kıştan yüzde 10 daha ucuz. Ancak istenilen satışlar yok. Mevcut durgunluk yüzünden özellikle ayakkabı sektöründe tekil mağazalar yok olmaya başladı. 10-20 yıldır tek noktada idare eden mağazalar artık dayanamıyor. ABD bu dalgayı yedi, AB şu sıralar bununla boğuşuyor. Türkiye ise bu dalgadan 2010'a kadar etkilenmiş olur. 2010'u gören ise ayakta kalır. Pazar en sonunda organize perakendeye kalacak. Doğru koleksiyon yapan için yakın gelecekte ciddi bir pazar potansiyeli var. Organize perakendenin yüzde 30 olan payı, 2-3 yıl içinde yüzde 50'nin üstüne çıkar.
OSMAN ARAR (Orka Grup Genel Koordinatörü)
DEĞİŞİMİ YAKALAYAN YOLA DEVAM EDER
Ülke gündemi piyasaları tedirgin etti. Durgunluk genelde her sektörde hakim ama pazar yeni kurallar düzenleyecek. Bu değişimi yakalayan yoluna devam edecek. Müşteriyi doğru algılayan, doğru fiyat ve sunuş yapan, kimliği oturtan kazanacak. Mevcut şartlarda yarının bugünden daha rahat olmayacağı muhakkak. Bir ay önce açtığımız sezonda fiyatlar geçen yılla aynı. Bu dönemde stok sayısını azaltarak maliyetleri düşürdük ve verimlilik kriterleri uyguladık. Önlemlerle geçen 2 sezon perakende cirosunda yüzde 20 büyüme yaptık.
NUŞİN ORAL (AMPD Başkanı)
EYLÜL UMUTLU BİR AY OLMAYACAK
Organize perakendede son bir yılda metrekare artışı yüzde 22 iken, cirolar yüzde 12 arttı. Son birkaç ayda ise aradaki fark bire üç oranında ciro aleyhine arttı. Buna küresel dalgalanmalar ve siyasi krizler de eklenince, tüketici güveni olumsuz etkilendi ve durgunluk baş gösterdi. Ama bu durum sadece Türkiye'de değil, tüm dünyada yaşanıyor. Büyüme sadece Hindistan ve Çin'de oldu. Eylül ramazan ve sezon geçişi olduğu için umutlu bir ay olmayacak. Yılın son 3 ayında dramatik bir çıkış beklemiyoruz ama 2009'da pozitif yönde bir hareketlenme bekliyoruz.
Mağaza sayısı ve cirolardaki 1 yıllık değişim:
Temmuz 2007 Temmuz 2008
Fiş sayısı (adet) 141 175
Fiş başına ciro (YTL) 89 88
Aylık toplam m2 129 174
m2 başına ciro (YTL) 97 89
Aylık mağaza sayısı (adet) 131 167
Aylık toplam çalışan sayısı (kişi) 129 156
