T24 Dış Haberler
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan ziyareti Washington-Çin hattında ve itilaflı adanın etrafındaki gerilimi artırdıktan birkaç hafta sonra yeni bir ABD Kongresi heyeti, Taipei'ye sürpriz bir ziyaret yaptı.
Daha önceden açıklanmayan Kongre heyetinin 2 günlük ziyareti, Çin'in Tayvan'ın sularına ve hava sahasına füzeler ve jetler gönderdikten sonra gerçekleşti.
Senatör Ed Markey liderliğindeki 5 kişilik delegasyonun pazartesi sabahı Tayvan lideri Tsai Ing-wen ile bir araya gelmesi planlanıyordu.
ABD'nin Taipei'deki de-facto büyükelçiliği, Kongre heyetinin ziyaretinin ticaret, bölgesel güvenlik ve iklim değişikliği gibi konulara odaklanacağını söyledi.
Pazar günü başlayan ziyaretin ortaya çıkmasının ardından Çin devlet haber ajansı Xinhua, "ABD'li politikacılar Tayvan sorusu konusunda ateşle oynamayı bırakmalı" başlıklı bir yorum yayımladı.
Xinhua, ABD'li siyasetçilerin kasım ayında yapılacak ara seçimlerden önce kendi çıkarları için siyasi puanlarını artırmak amacıyla böyle bir ziyaret yaptıklarını belirtti.
Pelosi'nin 2 Ağustos'ta Pekin'in itiraz ve tehditlerine rağmen yaptığı ziyaretin ardından Çin, Tayvan'ın etrafında dev tatbikatlar başlatmış; hem hava sahasını hem de karasularını ihlal etmişti. Tayvan, Çin'in Pelosi'nin ziyaretini "işgal provası" sayılabilecek tatbikatlar yapmak için kullandığını belirtmişti.
Washington, hem Tayvan'ın bağımsızlık ilan etmesine hem de Çin'in zorla adayı kontrol altına almasına karşı çıkıyor.
TIKLAYIN | Cevdet Kadri Kırımlı yazdı: Çin Tayvan'a ne zaman "müdahale" edecek?
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zıdong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintang) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.
Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kesmesini şart koşuyor.
